یک هفته بعد از مشخص شدن نتایج اولیه انتخابات آمریکا، بازار سهام شروع به رشد کرد و از آن زمان یعنی از 20آبان تاکنون شاخص کل بورس تهران 215هزار واحد رشد کرده است. به زعم کارشناسانی که در روز‌های گذشته بارها با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند، نتایج این انتخابات یک محرک بنیادی برای رشد بورس بود زیرا علاوه بر کاهش ریسک‌های سیستماتیک، می‌تواند بر چشم‌انداز اقتصادی ایران به‌دلیل کاهش سطح تنش‌های سیاسی اثرات مثبتی داشته باشد. این سوخت بنیادی موجب شده شاخص کل بورس که بیانگر میزان بازده سرمایه‌گذاری در بازار سهام است، از 20آبان تاکنون 215هزار واحد رشد کند.

در این دوره جمعا 1150هزار میلیارد تومان یعنی معادل 20درصد به ارزش بازار سهام اضافه شده است. این رشد نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران در این مدت به‌طور میانگین 17.7درصد در بورس سود کرده‌اند؛ درحالی‌که در همین مدت سایر بازار‌های سرمایه‌گذاری از جمله، طلا و ارز و مسکن وارد رکود شده‌اند.

این روند صعودی دیروز هم ادامه یافت و با رشد 175هزار میلیارد تومانی ارزش سهام شرکت‌ها، جمع کل ارزش بازار سهام بار دیگر از مرز 6800میلیارد تومان عبور کرد. بررسی‌های تکنیکی نشان می‌دهد در مبادلات روز یکشنبه شاخص کل بورس تهران با قدرت از محدوده مقاومت یک میلیون و 400هزار واحد عبور کرده است و اکنون از نظر تکنیکی دو مقاومت دیگر یعنی محدوده یک میلیون و 600هزار واحد و یک میلیون و 700هزار واحد را پیش روی خود دارد که با ظهور 3 محرک بنیادی تازه این احتمال تقویت شده که شاخص می‌تواند از این محدوده‌ها هم عبور کند.

حمایت از بازار سهام

نخستین محرک بنیادی پرقدرت که می‌تواند صعود بورس در روز‌های آینده را تضمین کند، تأکید مقام معظم رهبری به فروش سهام شرکت‌های دولتی است. دیروز عبد الناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در اینستاگرام خود در این‌باره نوشت:رهبر معظم انقلاب، در دیدار ۴ آذرماه ۹۹ با اعضای شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی، نکات مهم و راهبردی درخصوص اقتصاد کشور بیان فرمودند. ایشان در بخشی از بیاناتشان درمورد نحوه تأمین کسری بودجه دولت، روش فروش اوراق و سهام دولت را مورد تأکید قرار داده و استقراض از بانک مرکزی و انتشار پول برای تأمین کسری بودجه را نفی کردند.

امیدوارم با توجه به مجوز‌های قانونی دریافت شده، این روند، در ماه‌های باقیمانده سال نیز، با جدیت ادامه یابد تا بتوان بودجه امسال را به‌صورت سالم و با کمترین اثرات جانبی بر اقتصاد کلان و معیشت مردم، تأمین مالی کرد.

انتظار می‌رود با تأکید مقام معظم رهبری برای تداوم عرضه سهام دولت در بازار سهام، عرضه‌های اولیه دوباره افزایش یابد و این موضوع به افزایش ورود نقدینگی به بازار سهام منجر شود. به زعم بسیاری از کارشناسان یکی از دلایل رشد بازار سهام در 5‌ماه سال‌جاری تأکید مقام معظم برای حمایت از بورس و افزایش عرضه‌های اولیه بود.

تزریق منابع صندوق توسعه ملی

محرک دومی که قطعا می‌تواند ظرف روز‌های آینده به تداوم صعود بازار سهام منجر شود تزریق 1000میلیارد تومان از منابع صندوق توسعه ملی به بازار سهام است. به‌طور کلی تزریق منابع مالی جدید مهم‌ترین اهرم رشد بازارهای سهام در سراسر دنیا است. آنطور که رئیس هیأت عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه اعلام کرده روز پنجشنبه ۶ آذر‌ماه مبلغ یک هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شده است.

البته این منابع ظرف دو روز گذشته که به‌حساب صندوق تثبیت واریز شده، هنوز صرف خرید سهام نشده؛ یعنی رشد‌های دیروز شاخص بورس به تزریق این منابع ارتباطی نداشته و اثر این تزریق منابع در روز‌های آینده مشخص خواهد شد.

محمد ابراهیم آقابابایی در این‌باره گفت: ظرف 2 روز گذشته که این منابع واریز شده، هیچ ضرورتی به خرید از منابع صندوق تثبیت بازار سرمایه احساس نشده و این منابع صرف خرید سهام نشده، بنابر این تغییرات شاخص ظرف روزهای گذشته به‌دلیل ورود صندوق تثبیت بازار سرمایه نبوده است. به گفته آقابابایی، توافق به این صورت است که صندوق توسعه ملی در صندوق تثبیت بازار سرمایه با نرخ سالانه ۱۲ درصد و طی یک قرارداد ۵ ساله سپرده‌گذاری می‌کند و در پایان ۵ سال اصل مبلغ به صندوق توسعه ملی برمی‌گردد.

خبر‌های دریافتی حاکی است منابع اختصاص داده شده به صندوق تثبیت بازار سرمایه به نوعی تسهیلات است که بازپرداخت آن به‌صورت سالانه است و زمان تعیین شده برای آن قابل تمدید و این بخش نخست تزریق منابع است. به گفته آقابابایی صندوق تثبیت بازار سرمایه درخواست رقم بیشتری را به صندوق توسعه ملی داده است و درصورت موافقت به‌زودی مبالغ جدیدی هم واریز خواهد شد.

او تأکید کرد: براساس قوانین موجود، از سال ۱۳۹۴ به بعد، صندوق توسعه ملی باید یک درصد از منابع سالانه خود را در صندوق تثبیت بازار سرمایه، سپرده‌گذاری می‌کرده که این موضوع اکنون به ثمر نشسته و با وجود اینکه چند‌ماه زمان سپری شده تا تکلیف قرارداد مشخص شده و به تصویب برسد، اکنون هزار میلیارد تومان از این منابع به صندوق تثبیت بازار سرمایه به‌منظور پشتیبانی از سهامداران واریز شده است.

خیال سهامداران راحت‌تر شد

عامل سومی که می‌تواند به‌عنوان یک محرک بنیادی زمینه‌های رشد شاخص را در روز‌های آینده فراهم کند کاهش شیب نمودار نرخ سود بین بانکی است که در هفته‌های گذشته فعالان بازار را نگران کرده بود. طبق ادبیات مالی بین نرخ سود بدون ریسک در بازار بین بانکی و میزان سرمایه‌گذاری در بازار سهام رابطه وجود دارد. در واقع با کاهش نرخ بهره اوراق بدهی در بازار بین بانکی به‌عنوان نرخ سود بدون ریسک میزان تزریق منابع به بازار سهام که ریسک بالاتری دارد افزایش می‌یابد. در طول روز‌های گذشته افزایش نرخ سود بین بانکی تا 23درصد که می‌تواند زمینه ای برای افزایش نرخ سود اوراق بدهی باشد منجر به نگرانی سهامداران شده بود، حالا اما آنطور که بانک مرکزی اعلام کرده است در آبان‌ماه سال‌جاری چهار مرتبه عملیات بازار باز و با هدف تزریق نقدینگی به بازار بین‌بانکی و هدایت نرخ سود به سمت نرخ سود هدف انجام شد که به‌دنبال آن نرخ سود در بازار بین بانکی از 8تا 29آبان‌ماه در مسیری نزولی از 23.2به 21.6و در ششم آذرماه به 20.7درصد رسیده است.

این موضوع می‌تواند خیال سهامداران را راحت‌تر کند. زیرا در طول یک‌ماه گذشته افزایش نرخ سود اوراق بدهی به‌عنوان سود بدون ریسک سهامداران را نگران کرده بود و حتی شایعاتی درباره افزایش نرخ سود بانکی هم مطرح شده بود که رئیس‌کل بانک مرکزی آن را تکذیب کرد. حالا با نزول شیب نمودار نرخ بهره بین بانکی، اعتماد سهامداران به وعده‌های بانک مرکزی بیشتر خواهد شد.

ضمن اینکه تازه‌ترین آمار‌ها از افزایش اقبال سپرده‌گذاران به سپرده‌های کوتاه‌مدت حکایت دارد. این به‌ آن دلیل است که نرخ سود حقیقی سپرده‌های یکساله در محدوده منفی ۲۰ درصد است و این احتمال که در ماه‌های آینده نقدینگی بیشتری از سپرده‌های یکساله خارج شود تقویت شده است. به‌نظر می‌رسد با مهاجرت نقدینگی از سپرده‌های بلندمدت به کوتاه‌مدت بخشی از نقدینگی راهی معاملات در بازار سهام شود.

علی صحرائی به‌مدت 2سال دیگر در سمت مدیر عاملی بورس تهران ابقا شد. به گزارش روابط عمومی بورس تهران، عصر دیروز، یکشنبه، هیأت مدیره جدید بورس اوراق بهادار تهران جلسه تشکیل داد و با توجه به سابقه و عملکرد 2سال گذشته علی صحرائی در بازار سرمایه، او را برای 2سال دیگر به‌عنوان مدیرعامل بورس تهران ابقا کرد. علی صحرائی بیش از 2دهه است که در بازار سرمایه حضور پیوسته دارد. او از مرداد77 در پست‌های کارشناسی و مدیریتی در بورس تهران حضور داشته است.