مشکلات فوتبال ایران یکی دو تا نیست و بحث درباره آنها به زمان زیادی احتیاج دارد. اینکه بدانیم در مدیریت، مربیگری و بحث فنی و کیفیت بازیکنان چقدر مشکل داریم و با چه معایبی مواجه هستیم، به خودی خود می‌تواند سطرها و صفحه‌های یک کتاب قطور را اشغال کند. با داریوش یزدانی که این روزها در آمریکا مشغول مربیگری است، درباره کلیت مشکلات حرف زدیم و البته ایرادهایی که در فوتبال ایران، از بدنه مدیریت تا بخش فنی وجود دارد. یزدانی معتقد است اگر به مدت یک سال فوتبال ایران تعطیل شود و تمام اعضای فدراسیون فوتبال تغییر کنند، شاید بتوان مشکلات را حل کرد. او البته درباره ریاست فدراسیون هم صحبت می‌کند و معتقد است مهدی مهدوی‌کیا می‌تواند در این پست مشغول فعالیت شود. او همبازی قدیمی خود در تیم‌های امید و بزرگسالان را لایق کسب این عنوان می‌داند و اعتقاد دارد مهدوی‌کیا با کادری مجرب و برنامه‌هایی ویژه قادر است فوتبال ایران را از این بحران نجات بدهد.

می‌خواهم درباره کلیت فوتبال ایران صحبت کنیم. درد این روزهای فوتبال ما چیست؟

سؤال شما کلی است و سخت می‌شود به آن جواب داد. اگر بخواهم بگویم درد فوتبال ایران، باید به مسائل مختلف بپردازم. از حوزه مدیریت و تیم‌های پایه و دوپینگ بگیرید تا لیگ و خیلی مسائل دیگر. فکر می‌کنم یکی یکی جلو برویم بهتر باشد.

اصلی‌ترین کدام است؟

به نظر من نوع اداره فوتبال. بهترین راهکار هم تعطیلی فوتبال ایران برای یک دوره کوتاه، مثلاً یکساله است. البته نه به این شکل که همه چیز را منحل کنند، بلکه یک سر و سامانی به مسائل بدهند و از چند کارشناس مجرب هم استفاده کنند تا آسیب‌ها را بشناسند. در اولین گام هم باید قیمت‌های کاذب تیمداری در فوتبال ایران را بشکنند.

الان امتیاز یک باشگاه در لیگ برتر چقدر است؟

فکر می‌کنم 60 تا 70 میلیارد.

الان 60، 70 یا 80 میلیارد قیمت یک باشگاه لیگ برتری است. البته به جز استقلال و پرسپولیس که آخرین بار 360 میلیارد قیمت‌گذاری شدند. البته که آنها هیچ‌وقت واگذار نمی‌شوند اما اگر بخواهیم میانگین قیمت را حساب کنیم، حدود 100 میلیارد تومان می‌شود. این برای خریداری که می‌خواهد باشگاه را اداره کند، قیمت واقعی نیست. به عنوان نمونه باشگاه استقلال چه امکاناتی دارد که خریدار بابت آن 360 میلیارد بپردازد. برق شیراز در لیگ سه حضور دارد. بدون امکانات و با کلی بدهی. چرا باید خریدار بابت خرید امتیاز این باشگاه مثلاً 20 میلیارد بپردازد؟ من معتقدم در اولین گام باید قیمت باشگاهداری در فوتبال ایران هم پایین بیاید.

حالا این مسأله چه مشکلی را حل می‌کند؟

به قول انگلیسی‌ها همه چیز باید یخ ببندد و همین جا نگهش دارند. اگر قیمت باشگاه‌ها کاذب نباشد، بخش خصوصی وارد می‌شود و دیگر از این خبرها نیست که تیم‌ها برای جذب بازیکن معمولی این همه هزینه متحمل شوند. آنوقت همه چیز با حساب و کتاب پیش می‌رود و دیگر به بازیکنی که کیفیت ندارد و به لحاظ تاکتیکی که در سطح بالایی نیست، میلیاردها تومان پرداخت نمی‌شود. باید قیمت بازیکنان هم پایین بیاید، هر کسی هم نمی‌تواند با این مبالغ بازی کند، به لیگ‌های خارجی برود. باید سقف قرارداد درست شود و همه آن را اجرا کنند. هر کسی هم نتوانست و اجرا نکرد، راهی زندان شود. اینها باعث می‌شود دیگر شاهد انتشار قراردادهای قلابی نباشیم و همه چیز نظم بگیرد. فدراسیون فوتبال هم باید برنامه‌ریزی فوتبال را به سارمان لیگ بسپارد و خودش فقط فکر تیم‌های پایه و تربیت مربیان باشد.

آیا در دنیای فوتبال هم چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد؟

برای‌تان مثال می‌زنم. فدراسیون فوتبال اسپانیا کاری به لالیگا ندارد. همه تیم‌ها در آن دخل و تصرف دارند و از بازاریابی آن استفاده می‌کنند. به عنوان نمونه اگر بارسلونا اسپانسر بیاورد، 10 تا 12 درصد از کل درآمد را برمی‌دارد. با این روش لیگ رونق می‌گیرد و بحث‌های کاذب از بین می‌رود.

اگر کیفیت بازیکنان و مربیان بالا باشد و سقف هم رعایت نشود، مگر ایرادی دارد؟

آیا کیفیت بالاست؟ بازیکن هنوز نمی‌تواند به درستی از دو پای خود استفاده کند اما شش میلیارد پول می‌خواهد! یک نکته جالب دیگر. برخی مربیان ما از همکاران خود در سری آ ایتالیا گران‌تر هستند. من با سند و مدرک این را ثابت می‌کنم. به جز کونته که حدود 12 میلیون یورو دستمزد می‌گیرد، باقی مربیان سری آ رقم بالایی دریافت نمی‌کنند. گاسپرینی تا دو، سه سال قبل 200 هزار یورو می‌گرفت و حالا بعد از کسب عناوین مختلف با آتالانتا، شاید قیمتش کمی بیشتر شده باشد.

یا مربی ساسولو 150 هزار یورو می‌گیرد اما در ایران با این پول قرارداد نمی‌بندند. مگر مربیان ایرانی چکار کرده‌اند که باید این مبالغ را بگیرند؟ یکسری از آنها حتی در سطح آسیا هم افتخاری ندارند اما این قراردادهای نجومی را امضا می‌کنند. بعد هم داخل خودشان می‌گویند فلانی از گواردیولا و کلوپ بهتر است. چنین توهم‌ها و مشکلاتی هم در فوتبال‌مان داریم که باید درست شوند. اینها خنده‌دار است اما باز هم تأکید می‌کنم اگر لیگ را از فدراسیون فوتبال جدا کنیم، خیلی از این داستان‌ها حل می‌شود.

همین مربیان را می‌بینیم که گاهاً وقتی نتیجه نمی‌گیرند، همه تقصیرها را گردن داوری می‌اندازند. الان دو هفته از لیگ بیستم گذشته اما پرخاشگری‌ها به حدی است که انگار بازی‌ها به روزهای آخر خود رسیده. نظر شما در این باره چیست؟

سطح داوری ما از سطح مربیان، بازیکنان و لیگ بالاتر است. ما محمد فنایی را در فینال جام جهانی داشته‌ایم یا علیرضا فغانی که در تمام رقابت‌های مهم سوت زده. در المپیک، لیگ قهرمانان و خیلی از تورنمنت‌های مهم دیگر. در نقطه مقابل فوتبال ما چند بار به المپیک رفته؟ در 100 سال اخیر یک یا دو بار. جام ملت‌ها کی قهرمان شده‌ایم؟ فکر می‌کنم حدود 50 سال قبل. داوران ما اما همه جا سوت زده‌اند ولی مدام از آنها ایراد می‌گیریم.
ابتدای صحبت بحث قیمت باشگاه‌ها را پیش کشیدید و گفتید بهتر است فوتبال ایران یک سال تعطیل شود. این حرف‌های شما را محمد دادکان هم چند سال قبل گفته بود.

می‌دانید چرا از قیمت باشگاه‌ها ایراد گرفتم؟ فکر کنید شما می‌خواهید ملکی بخرید. باید یک چیزی در آن ملک ببینید که چشم شما را بگیرد یا در آینده به سودتان باشد. اگر آن ملک به تعزیرات یا اداره مالیات بدهکار باشد، آیا بیمارید که آن را بخرید؟ بحث باشگاه‌ها هم همین است. نه زمینی دارند و نه دفتر باشگاه. کلی هم بدهی دارند، آیا شما علاقه‌مندید باشگاهی با این شرایط را 100 میلیارد تومان بخرید؟ ضمن اینکه من هم کاملاً با صحبت‌های آقای دادکان موافقم. یک ساختمان کج که بد بنیان گذاشته شده، فقط خرابی به بار می‌آورد. الان ساختمان پایین ریخته اما ما اصرار داریم که کارمان را خوب انجام می‌دهیم و با همین دست فرمان جلو می‌رویم. آقای دادکان استاد همه ما است و من هم معتقدم دیر یا زود این اتفاق در فوتبال ایران رخ می‌دهد و شاهد تعطیلی خواهیم بود. البته اگر بخواهند مشکلات حل شود.

همین مشکلات به فوتبال پایه ما هم رخنه کرده. آنجا انتخاب‌هایی می‌بینیم که در نوع خود عجیب است و متر و معیاری برای آنها وجود ندارد. مثلاً از پرویز مظلومی 65 ساله به داود مهابادی 47 ساله می‌رسند. دو مربی با دو ایده متفاوت.

من از پرویز مظلومی گلایه دارم. چرا ایشان باید تیم جوانان را به خاطر سرپرستی یک باشگاه رها کند؟ یعنی بازیکنان تیم جوانان اینقدر ارزش نداشتند؟ این واقعاً دردناک است، بخصوص که قرار است همین جوان‌های 20 ساله نسل آینده فوتبال ما را بسازند. یک زمانی است که به مظلومی پیشنهاد می‌شود بین تیم جوانان با سرپرستی استقلال یکی را انتخاب کند که او می‌تواند هر انتخابی داشته باشد اما زمانی که شما متعهد شده‌اید، چرا باید تعهد را زیر پا بگذارید؟ اگر مظلومی مربیگری در لیگ یک را به خاطر استقلال رها می‌کرد، من به او حق می‌دادم اما او با دید باز به فدراسیون فوتبال رفت و هدایت جوانان را بر عهده گرفت. ایشان معلم هستند و سال‌هاست در فوتبال ما حضور دارند اما شایسته نیست که جوان‌ها را رها کنند و به استقلال بروند. در این ماه‌های اخیر هر وقت از من پرسیدند بهترین گزینه داخلی برای هدایت استقلال چه کسی است، نام پرویز مظلومی را در جواب به زبان آوردم اما حالا هم از حرکت او انتقاد می‌کنم، چرا که به هیچ وجه جالب نبود.

کمی هم در مورد فدراسیون فوتبال صحبت کنیم. چه کار کنیم که مشکلات حل شود و آنهایی که لیاقت دارند سر کار بیایند؟

ببینید فوتبال ما کوچک است و می‌شود با حضور افرادی چون محمد دادکان و محسن صفایی فراهانی و افرادی مثل آنها مشکلات را برطرف کرد. ضمن اینکه باید تمام افرادی که در فدراسیون فوتبال حضور دارند، بیرون بروند و اعضای جدید روی کار بیایند. این روزها از نبی که بهتر نداریم اما خوب و بد باید بروند و از درب ورودی خارج شوند تا نفرات جدید امور را بر عهده بگیرند. اگر می‌خواهیم تغییری بدهیم، الزاماً به این دلیل نیست که قبلی‌ها خلافی مرتکب شده‌اند. همه باید بروند و یکسری افراد جدید بیایند که رؤسای باشگاه‌ها و مدیران روی آنها نفوذ نداشته باشند. ضمن اینکه باید بخش اعظمی از فدراسیون هم دو سال به دو سال تغییر کنند تا سوء‌استفاده‌ای انجام نگیرد.

به جز دادکان و صفایی فراهانی، چه گزینه‌های دیگری هستند که می‌توانند فدراسیون فوتبال را اداره کنند؟

من فکر می‌کنم بهترین فردی که می‌تواند رئیس فدراسیون فوتبال شود، مهدی مهدوی‌کیا است.

از چه نظر؟

اولاً که فوتبالی است و سابقه ملی دارد. در همه رده‌ها بازی کرده و علاقه‌مند به کارهای پایه، اصولی و آموزش است. او می‌تواند یک گزینه خوب باشد، ضمن اینکه به جز مهدوی‌کیا گزینه‌های دیگری هم مثل کوروش تشت‌زر و مجید رضایی هم هستند که مدیریت ورزش خوانده‌اند و قادرند فوتبال را به بهترین شکل اداره کنند. نمی‌دانم با وجود این افراد، چرا کسی که در دوومیدانی کار کرده باید سر از فوتبال در بیاورد؟ یا داورزنی که مدتی مدیریت پیکان را بر عهده داشت. او مدیر خوبی است اما والیبال به فوتبال چه ارتباطی دارد؟ مگر مرا رئیس فدراسیون دوومیدانی یا والیبال می‌گذارند که کفاشیان و داورزنی به فوتبال می‌آیند؟

اما سابقه ملی به خودی خود نمی‌تواند ملاک و معیار مناسبی برای انتخاب رئیس فدراسیون فوتبال باشد.

یک رئیس فدراسیون که خودش صفر تا صد کارها را انجام نمی‌دهد. الان خود من در باشگاه استینگ آمریکا حضور دارم. یازده هزار بازیکن در پنج ایالت داریم. بازیکنانی داریم که باید مدیریت شوند و من مسئول بخش پسران هستم. نزدیک پنج هزار شاگرد دارم که در ایالت‌های مختلف و زیر نظر چندین مربی و مدیر فعالیت می‌کنند. من که نباید همه آنها را زیر نظر بگیرم. هر ماه با مدیران و مربیان هر ایالت جلسه می‌گذاریم و درباره اتفاقات صحبت می‌کنیم. رئیس فدراسیون فوتبال هم باید نظارت کند و امور را افراد دیگر جلو ببرند. مثلاً دپارتمان‌هایی درست می‌کند و مدیران مختلف را برای هر بخش برمی‌گزیند. اگر کسی را مسئول امور تیم‌های پایه می‌کند، فقط بودجه را در اختیار او قرار می‌دهد و مابقی کارها را همان فرد پیش می‌برد. اگر قرار است سرمربی تیم ملی انتخاب شود، وظیفه رئیس فدراسیون مدیریت این پروسه است و او باید نظر آخر را بدهد. مطمئنم فردی مثل مهدی مهدوی‌کیا می‌تواند نظر آخر را عالی بدهد و امور را به بهترین شکل پیش ببرد. اصلاً خود من که نظر آخر را بهتر از امثال کفاشیان می‌دهم. البته مشکل فعلی فوتبال ما این است که رئیس می‌خواهد سرپرست تیم ملی را هم انتخاب کند و وارد همه امور شود.

پس نظر شما برای ریاست فوتبال، مهدی مهدوی‌کیا است.

مهدی در هامبورگ کار می‌کند، با مدیریت آلمانی‌ها آشنا است، ساختار را دیده و برنامه‌محور هم هست. این دلایل کافی است که بگوییم یکی مثل او می‌تواند فوتبال را اداره کند. او همه فاکتورها را دارد و می‌دانم که چه کارهای مفیدی نیز در ذهنش وجود دارد. به همین دلیل و با توجه به شناختی که از مهدی دارم معتقدم او گزینه مناسبی است. ضمن اینکه بعید می‌دانم دادکان و صفایی فراهانی بخواهند وارد فوتبال شوند اما در مقایسه با آنها هم من اعتقاد دارم که مهدوی‌کیا در جایگاه بهتری قرار دارد.