ابتلای تعدادی از هنرمندان و بازیگران سینما در روزهای گذشته به بیماری کرونا باعث شد این پرسش شکل بگیرد که آیا باید در این شرایط تصویربرداری فیلم‌ها و سریال‌ها متوقف شود یا می‌توان با تغییر سبک زندگی به ادامه فعالیت‌ها خوش‌بین بود؟
موج سوم بیماری کرونا این روزها در کشور تصاویر تلخی را در تاریخ کشور ثبت می‌کند. ابتلای روزانه هزاران نفر به این بیماری و رکوردشکنی در تعداد فوتی‌ها باعث شده کشور در وضعیت قرمز و هشدار در این زمینه به سر ببرد.
در روزهای گذشته خبر ابتلای بیماری برخی از بازیگران از جمله محمدرضا گلزار و نوید محمدزاده و لاله اسکندی باعث شد باز هم این پرسش شکل بگیرد که آیا در حال حاضر تولید آثار سینمایی و فعالیت در این عرصه مهم است یا سلامتی افراد؟
روزانه در تهران و شهرهای مختلف کشور پروژه‌های مختلف تلویزیونی و سینمایی در حال تصویربرداری است. آمار ابتلای هنرمندان پشت دوربین و بازیگران بالاتر از اعلام رسمی برخی رسانه‌ها است.
کرونا در جشنواره فیلم کودک!
در روزهایی که برگزاری جشنواره فیلم کودک در تهران و اصفهان در حال انجام است، خبرها از ابتلای یکی از کارگردانان حاضر در بخش مسابقه به این ویروس حکایت می‌کند که با وجود کامل نشدن مراحل درمان در جشنواره شرکت کرده است. اتفاقی که خبر از پنهان‌کاری برخی هنرمندان از ابتلای خودشان به این ویروس می‌دهد.
ضدفرهنگ‌سازی در میان سلبریتی‌ها
روز گذشته مصطفی جلالی‌فخر، پزشک و منتقد سینمایی، در صفحه اینستاگرام خود با اشاره به این موضوع نوشته است: ظاهرا سلبریتی‌ها فکر می‌کنند ماسک و فاصله اجتماعی، باعث افت کلاس آنها می‌شود. عکس‌ها و فیلم‌های زیادی دیده‌ایم که آنها بی‌پروا در کنار هم ایستاده‌اند و معمولا مدعی «یک لحظه برداشتن ماسک» برای عکس‌اند؛ که اگر دروغ نباشد، باز هم خطاست. برخی هم احساس خودقهرمان‌پنداری می‌کنند و کلا ماسک نمی‌زنند که یعنی «ما اینیم!» مهران رجبی تا مرز وخامت حال هم رفت و خوشبختانه خوب شد و حالا می‌گوید تا خودم کرونا نگرفتم نفهمیدم. او در مصاحبه‌ی اخیرش به اشتباه خود در برداشتن ماسک برای عکس با مردم اعتراف کرده و از همه خواهش کرده خیلی مراقب باشند. تصور کنید گلزار و محمدزاده تا قبل از بروز علائم، چند روز ناقل بوده‌اند و اولی مشغول بازی در سریال «عاشقانه» و دومی در فیلم «شب، داخلی دیوار» بوده و خدا می‌داند ناخواسته، چند نفر را مبتلا یا ناقل کرده‌اند؛ به همین راحتی و تلخی! دومینوی همه‌گیری از یک ضربه آغاز می‌شود و به خاطر همین سهل‌انگاری‌های مرگبار است که صدرنشین مرگِ کرونا در جهانیم.
وی در ادامه می‌نویسد: وقتی مردم می‌بینند که هنرمندان ماسک را دون‌شان خود می‌دانند، دچار خطای راهبردی خودآزار می‌شوند. وزارت ارشاد هم نه تنها صدور بی‌رویه تولید فیلم را به دلیل کرونا کنترل نکرده، بلکه هیچ نظارتی و واکنشی نسبت به پروتکل‌های بهداشتی توسط سینماگران ندارد. حیف است هنرمندانی که حضورشان می‌تواند مفید باشد، به دلیل بی‌توجهی به پیشگیری، هم جان خود و همکاران‌شان را به خطر می‌اندازند و هم باعث ضدفرهنگ‌سازی در جامعه می‌شوند.
صحبت‌های جلالی‌فخر حاکی از نوعی جریان ضد فرهنگ در میان هنرمندان است که در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در زمان تصویربرداری با سهل‌انگاری جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازند. اگر به طور میانگین در هر پروژه نزدیک به ۵۰ نفر مشغول فعالیت باشند، جمعیت بسیاری در عرصه سینما و تلویزیون در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
کارگروهی که منحل شد
در همان روزهای نخست شیوع بیماری کرونا کارگروهی در خانه سینما و زیر نظر سینماگران برای مدیریت بحران این بیماری تشکیل شد که بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی را در همان مقطع پیرامون تعطیلی پروژه‌های سینمایی منتشر کرد. کارگروهی که با فروکش کردن بیماری در اردیبهشت امسال تعطیل شد و امروز ضرورت وجود آن بیش از گذشته احساس می‌شود.
دانش اقباشاوی (کارگردان سینما و سخنگوی این کارگروه) با اشاره به تعطیل شدن کارگروه مدیریت بحران کرونا در سینما به ما گفت: این کارگروه در تاریخ ۶ اردیبهشت طی بیانیه‌ای منحل شد. در آن زمان ستاد ملی کرونا تمام تولیدات سینمایی را ممنوع اعلام کرده بود. بعد از تصمیم دولت و سازمان سینمایی و سازمان صداوسیما به تبع ستاد ملی کرونا که اعلام کردند تولید آثار نمایشی از سر گرفته شود، کارگروه مدیریت بحران کرونا در سینما هم اعلام انحلال کرد.
وی در ادامه گفت: در بازه زمانی خرداد تا شهریور که کمی از شدت شیوع بیماری کم شد پروژه‌های مختلفی شروع به کار کردند و حتی خودم در همین بازه و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی فیلم ساختم. تهیه‌کننده کارمان خیلی خوب حمایت کرد و در طول مراحل کار پزشک استخدام کردند که در کنار گروه باشند و لحظه به لحظه تمام مراحل را سعی کردیم رعایت کنیم. دفترچه‌ای را همان زمان کارگروه مبارزه با بیماری کرونا در سینمای ایران تدوین کردیم که تمامی مراحل ساخت فیلم در زمان کرونا به خوبی نوشته شده بود و دستورالعمل خوبی بود که حتی ما در فیلمی که ساختیم با توجه به مطالب دفترچه کار را پیش بردیم. مثلا یکی از چیزهایی که در آن دفترچه بود چگونگی رعایت فاصله افراد در صحنه فیلمبرداری بود. یا نحوه استفاده درست از دستکش و ماسک و مواد ضدعفونی کننده. حتی جای نشستن کارگردان و منشی صحنه پشت ویزور هم به خوبی توضیح داده شده بود و همه اینها می‌تواند در تمامی مراحل فیلمبرداری به عنوان الگو رعایت شود.
وی در پایان گفت: متاسفانه امروز شاهد اوج گیری مجدد بیماری هستیم که همین اتفاق باعث شده هنرمندان سینما هم به بیماری گرفتار بشوند و اگر چاره‌ای برای مهار این بیماری صورت نگیرد پیش بینی می‌شود به زودی پروژه‌ها تعطیل شود.
باید بپذیریم که از کرونا شکست خوردیم
حسین کرمانپور (مدیرکل روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور و رئیس اورژانس بیمارستان سینا) با اشاره به وضعیت شیوع کرونا در موج سوم به ما گفت: در طول هشت ماه حضور کرونا در کشور و انجام انواع سیاست‌ها در این مسیر؛ واقعیت این است که نظام سلامت و نظام مدیریت کشور در برابر این بیماری شکست خوردند. باید این حقیقت را تمام مردم و مسئولین بپذیرند که امروز کشور در برابر بیماری کرونا شکست خورده و هیچ کدام از شعارها و حرف‌ها و زحماتی که تا امروز کشیده شده نتیجه‌ای نداشته است. اگر به این مرحله برسیم که شکست‌هایمان را بپذیریم آنوقت می‌توانیم راه جدیدی برای مبارزه با این ویروس پیدا کنیم. اما اگر بخواهیم با همان روش قبل و بدون پذیرش این شکست به راه ادامه دهیم شاهد فاجعه بزرگتری خواهیم بود که زنگ خطر آن امروز خیلی واضح به صدا درآمده است. از فردای روزی که شکست‌هایمان در تحقق شعار تو خالی کرونا را شکست می‌دهیم را باور کنیم آنگاه تمامی افراد از کادر پزشکی و پرستاری تا مردم کوچه و بازار تا افراد صاحب نفوذ در جامعه و خبرنگاران و مسئولان جامعه همگی سبک زندگی جدیدی را آغاز خواهند کرد که پیش از آن انجامش ندادند.
نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت داریم
وی در ادامه گفت: امروز مدیریت کشور به علم و تعقل بیشتر از شعار نیاز دارد. کرونا با چهار عمل اصلی قابل کنترل شدن است. حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی، شستن دست‌ها، درمان موثر و کنترل بیماران بستری شده چهار عمل اصلی برای قطع کردن زنجیره انتقال این بیماری است. این چهار راه‌حل یک معنای ساده بیشتر ندارد و آن هم تغییر سبک زندگی مردم است. چیزی که با برنامه‌ریزی و آموزش و اراده جمعی قابل دسترسی است. ما امروز دچار فقدان برنامه‌ریزی طولانی مدت برای کنترل این بیماری هستیم. تعطیلی یک هفته و دو هفته که دردی را دوا نمی‌کند. باید از الان تا یک سال آینده برنامه مدون و دقیقی برای تغییر سبک زندگی مردم و کنترل بیماری داشته باشیم. توان بیمارستانی کشور فراتر از ظرفیت موجود در حال تلاش است و ما بارها اعلام کردیم که تا یک جایی می‌توان این موضوع را اداره کرد و باید فکر عاجل برای آن کرد.
کرمانپور در ادامه گفت: ما از روز اول و از طرف سازمان نظام پزشکی نامه‌ای را خدمت رهبر معظم انقلاب ارسال کردیم و تاکید کردیم ستاد ملی مبارزه با کرونا نباید در وزارت بهداشت باشد. خواهش ما پذیرفته شد و در سطح دولت تشکیل شد. ما البته در آن نامه تاکید کردیم این ستاد باید در سطح سران قوا تشکیل شود و تمامی ارکان نظام از قوه مجریه و مقننه و قضائیه در این موضوع ورود کنند. ما با یک مسئله ملی روبرو هستیم و باید نسبت به آن با تمام قوا وارد شویم. امروز هم با وجود اینکه ۳۰ هزار نفر از هموطنانمان را از دست دادیم و ۳۰ هزار خانوار داغدار شدند و بیش از ۲۰۰ نفر شهید حوزه سلامت که همگی جزو نخبگان و متخصصان بودند را از دست دادیم باز هم برای پیدا کردن راه‌حل و برنامه‌ریزی برای کنترل بیماری دیر نیست. ما در این مسیر نیروهای متخصصی را از دست دادیم که هر کدام بیش از ۳۰سال تجربه با ارزش پزشکی را همراه داشتند. مگر می‌شود با پول این افراد را جایگزین کرد؟ چقدر باید نخبه از دست بدهیم تا به یک تصمیم درست برسیم؟
رویه غلط صداوسیما در انتقال مفاهیم مبارزه با کرونا
وی با انتقاد از رویه برنامه‌سازی در صداوسیما گفت: صداوسیما هنوز تکلیفش با این بیماری مشخص نیست. در یک برنامه شاهد حضور چندین نفر بدون رعایت پروتکل‌ها هستیم و در برنامه‌ای دیگر مجری و مهمان هر دو ماسک می‌زنند. وقتی حرف از رسانه ملی می‌زنیم مردم هم این برنامه‌ها و این رویه چند پهلو را نگاه می‌کنند و نتیجه‌اش می‌شود اینکه در خیابان هم چند دستگی در رعایت این بیماری شاهد هستیم.
کرمانپور با اشاره به وضعیت شیوع بیماری کرونا میان هنرمندان سینما و احتمال تعطیلی فعالیت‌های سینمایی گفت: امروز دیگر نمی‌توان جایی را تعطیل کرد. تجربه ثابت کرده تعطیلی راه‌حل مبارزه با این بیماری نیست. ما باید زندگی در شرایط کرونایی را یاد بگیریم. از طرفی نمی‌توان پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی را تعطیل کرد چراکه تولیدات هنری برای اوقات فراغت مردم لازم است و تلویزیون اگر یک روز نتواند سریالی پخش کند نمی‌تواند در این مسیر به وظایف خود به خوبی عمل کند. مشکلی که باعث شده است هنرمندان ما مثل باقی مردم گرفتار این بیماری شوند خطاهایی است که در اثر طولانی شدن زمان رعایت رخ می‌دهد. رعایت نکات بهداشتی برای یک ماه کار راحتی است. اما وقتی این پروسه هشت ماه طول می‌کشد طبیعی است که در برخی جاها با مشکل روبرو می‌شود. بسیاری از سینماگران برای مشورت با من تماس می‌گیرند و من هم مواردی که باید در زمان تصویربرداری رعایت کنند به آنها می‌گویم.
در زمان تصویربرداری چه کارهایی بکنیم که ویروس منتقل نشود؟
وی در ادامه گفت: یکی از نکاتی که باید در سبک جدید زندگی کرونایی در نظر گرفت این است که از این به بعد در بودجه‌بندی ساخت فیلم‌های سینمایی باید هزینه‌هایی که کار در این شرایط به گروه تحمیل می‌کند را هم در نظر گرفت. از طرفی داشتن یک ناظر بهداشت جدی که هم مجذوب رفتارهای ستاره‌های سینمایی نشود و هم بتواند به خوبی تذکر داده و بر اجرای درست پروتکل‌ها نظارت کند نیاز هر پروژه‌ای است. یکی از اشتباه‌هایی که همه ما در طول این مدت انجام می‌دهیم کنار زدن ماسک و خوردن خوراکی و غذا در محیط سربسته است. این بزرگترین اشتباهی است که موجب می‌شود ناخواسته به این بیماری دچار شویم. مصرف مواد غذایی در محیط‌های کاری مانند پروژه‌های تصویربرداری باید در محیط باز انجام شود.
کرمانپور در پایان افزود: بسیاری از هنرمندانی که به این بیماری دچار شدند به دلیل بی‌احتیاطی خودشان نبوده و گاهی حتی تمام جوانب احتیاط را رعایت کردند اما وقتی در یک جمع کاری حضور دارند ناخودآگاه به این بیماری مبتلا می‌شوند. ابزارهای کاری مانند هاش اف که در زمان تصویربرداری استفاده می‌شود، می‌تواند منتقل کننده ویروس باشد. باید در استفاده از این ابزارها رعایت کرد که این نیازمند هزینه‌های بیشتری است در تولید یک فیلم. در زمان گریم یا تعویض لباس باید تمام وسایل استریل شود تا ویروس منتقل نشود و همه اینها باید زیر نظر ناظر پزشکی گروه فیلمبرداری انجام شود.
