به گزارش تیترشهر : هر روز بسیاری از مردم در سراسر جهان به خون و محصولات خون نیاز دارند. زنجیره تامین خون و مدیریت بحران در دو دهه اخیر به علت تعداد روزافزون بلایای طبیعی، دو زمینه تحقیقاتی محبوب بوده‌اند. محققان در پژوهشی با عنوان "عوامل موثر بر اهدای خون در زنجیره تامین خون تحت شرایط بحران" این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط مجید معتمدی و محمدمهدی موحدی از گروه مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد واحد فیروزکوه و جواد رضاییان زیدی و علیرضا رشیدی کمیجان از گروه مهندسی صنایع دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه انجام شده، آمده است: «تحقیق حاضر، از منظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحقیق توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را اهداکنندگان مستمر و باسابقه خون در استان مازندران که در چهار ماه اول سال ۱۳۹۷ اقدام به اهدای خون کردند، تشکیل دادند.»
بر اساس آن چه در این مقاله آمده: «در چهار ماه اول سال ۹۷ تعداد ۴۳ هزار و ۷۶۱ نفر در استان مازندران موفق به اهدای خون شدند که از این تعداد ۳۰ هزار و ۳۹۲ نفر از اهداکنندگان مستمر، ۱۲ هزار و ۲۴۷ نفر باسابقه و یک هزار و ۱۲۲ نفر برای بار اول خون اهدا کرده بودند.»
پژوهشگران برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده کردند که با توجه به سطح خطای پنج درصد، تعداد نمونه ۳۸۴ نفر برآورد شد.
در این مقاله آمده است: «نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای توسط محقق انجام شد. به منظور جمع‌آوری داده از ابزار پرسش‌نامه محقق‌ساخته استفاده شد. با مراجعه محقق به مراکز انتقال خون در شهرهای استان مازندران اعضای شرکت‌کننده در پژوهش پس از آشنایی با پژوهش و اهداف آن، با تمایل خود و بدون ذکر نام به سوالات پرسش‌نامه‌هایی که در اختیار آنها بود، پاسخ دادند.»
در بخش دیگری از این مقاله آمده است: «در این پژوهش از ۳۸۴ نفر نمونه، ۹۲.۹۷ درصد را مردان و ۷.۰۳ درصد را زنان تشکیل داده بودند. نتایج نشان داد که تبلیغات و اطلاع‌رسانی با ضریب تاثیر ۱۰.۳۱ بیشترین تاثیر را بر اهدای خون توسط اهداکنندگان در شرایط بحرانی داشت. در این تحقیق تبلیغات و اطلاع‌رسانی توسط رسانه‌های اجتماعی، شبکه‌های مجازی و رادیو و تلویزیون به عنوان ابزاری موثر برای نشان دادن ابعاد حادثه و اطلاع‌رسانی در رابطه با نیاز خون به عنوان یک منبع حیاتی در شرایط بحران مطرح شد.»
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «متغیر دیگری که در این تحقیق در رابطه با اهدای خون در شرایط بحرانی مورد بررسی قرار گرفت، انگیزه اهداکنندگان بود که بعد از تبلیغات بیشترین تاثیر را داشت. مولفه‌های ایجاد انگیزه در اهداکنندگان خون در این تحقیق عبارت بود از همدلی، که بیشترین انگیزه را در اهداکنندگان ایجاد می‌کند، نوع دوستی و باورهای مذهبی. یکی از انگیزه‌های افراد از اهدای خون را می‌توان کمک به هم‌نوع و اجر معنوی آن بیان کرد که این اعتقاد به عنوان یک عامل محرک قدرتمند می‌تواند دستیابی به جلب مشارکت عمومی برای تهیه خون سالم را آسان‌تر کند.»
طبق آن چه در این مقاله آمده است، آگاهی اهداکنندگان در رابطه با اهدای خون متغیر دیگری بود که اثرگذاری آن با ضریب تاثیر ۸.۶۰ مورد تایید قرار گرفت و نتایج نشان داد آگاهی از شرایط اهدای خون و آگاهی نسبت به مراحل، زمان و مکان در اهدای خون توسط افراد بیشترین تاثیر را داشت.
نویسندگان در بخش پایانی این مقاله می‌گویند: «تبلیغات، انگیزش، آگاهی و هنجارهای ذهنی اهداکنندگان بر اهدای خون در شرایط بحران تاثیر مستقیم و مثبتی دارند. با توجه به این که تبلیغات و اطلاع‌رسانی بیشترین تاثیر را بر اهدای خون توسط اهداکنندگان در شرایط بحرانی دارند، نهادهای متولی مدیریت بحران و سازمان انتقال خون می‌توانند از شبکه‌های مجازی جهت ترغیب اهداکنندگان برای اهدای خون در شرایط بحرانی استفاده کنند.»
این پژوهش در دومین شماره نهمین دوره فصلنامه طب انتظامی منتشر شده است.
