یک عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: یک راه حل برای پیشگیری از وقوع فرونشستها این است که از برداشت بیرویه آب جلوگیری شود. راه حل دیگر آبخیزداری است. در سطح شهر فضای سبز وجود دارد و مدیریت در این فضاهای سبز باید جوری صورت بگیرد که فرصت نفوذ آب به آنها ایجاد شود.
خطر فرونشست در تهران بارها توسط کارشناسان و اعضای شواری شهر مطرح شده و درباره اهمیت رسیدگی و برخورد پیشگیرانه با این پدیده تذکرات لازم به متولیان امر ابلاغ شده است.
از نظر کارشناسان توسعه غیراستاندارد فضاهای شهری، برداشت آبهای زیرزمینی، نفت و گاز، معدنکاری و آبشدگی یخها از علل عمده وقوع چنین پدیدهای است. علت عمده فرونشستها در کلانشهر تهران اما حفر تونلها برای ایجاد خطوط مترو است.
در برنامه چهارم توسعه استانهایی برای انجام بررسی مخاطرات فرونشستها تعیین شدند که نام شهر تهران نیز در کنار دیگر شهرها دیده میشود. بنا بر گفتههای دکتر علی بیت اللهی، مدیر بخش زلزله و خطر پذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خطر فرونشست زمین در کشور در کنار دیگر مخاطرات رو به تشدید است و تهران نیز از خطرات این پدیده در امان نیست.
به گفته وی در منطقه جنوب غربی تهران میانگین فرونشست زمین سالانه در حدود 35 سانتی متر است. این در حالی است که در اتحادیه اروپا فرونشست در مقیاس میلیمتر را بحران مینامند و به اقدامات لازم مبادرت میکنند.
«سیدهادی بهادری» نائب رئیس کمیسیون عمران مجلس در خصوص مناطقی در تهران که در خطر فرونشستها هستند به تیتر شهر گفت: در مناطق آبرفتی که از جنوب شهرهم هست به خصوص دشت شهریار و مناطقی که وضعیت آبهای زیر زمینیشان به خاطر احداث فاضلاب به یکباره فرو رفته است این فرایند بیشتر اتفاق می افتد به خصوص در مورد خاکهای رسی.
خطرات فرونشست زمین در تهران علاوه بر خطرات جانی برای شهروندان این شهر، آسیب به زیرساختها و تاسیسات مهم شهر را نیز در بر دارد و عدم پیشگیری از این پدیده مبالغ هنگفتی را بر شهرداری، دولت و کشور تحمیل خواهد کرد.
به گفته مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشهبرداری کشور، احتمال فرونشست حتی در فرودگاه مهرآباد و خط راه آهن تهران نیز وجود دارد. طبق نظر کارشناسان و همچنین برخی از اعضای شورای شهر تهران راه حل مقابله با فرونشست زمین استفاده از اسکنرهایی که بتواند اعماق زمین را جستجو کرده و حفرههای درون زمین را کاوش نماید. با این حال به نظر میرسد که شرایط تحریمی که بر کشور تحمیل شده است، برداشتن گامهای مورد نیاز در این خصوص را با مشکلاتی اساسی مواجه کرده است چرا که واردات تجهیزات لازم مشمول ساز و کار تحریمها است و در نتیجه عواقب مخاطرهآمیز این فرونشستها در کمین مردم و مسئولین است.
«سیدحسین افضلی»، عضو کمیسیون عمران مجلس در رابطه با علل وقوع فرونشستها، عواقب و راه حلهای موجود به خبرنگار تیتر شهر گفت: عامل اصلی ایجاد فرونشستها که به آن لونهزایی هم میگویند، برداشت بیش از حد آبهای زیرمینی است. فرونشستها مخاطرات زیادی را در رابطه تاسیسات شهری ایجاد میکنند از جمله جادهها، لولهکشی شهری، راه آبها، برق و گاز، ریل قطار و ... در معرض آسیب جدی خواهند بود.
عضو کمیسیون عمران مجلس آسیب جدیتر را در حوزه کشاورزی دانست و بیان داشت: آسیب مهمتری که در بخش کشاورزی ایجاد میکند که جبرانناپذیر است این است که بسیاری از خلل و فرجهایی که در درون زمین هست که به دلیل برداشت آب ایجاد میشود، آن محیط متخلخل دیگر از بین میرود و بعدا هم اگر بارندگی صورت بگیرد از آنجایی که آن محیط متخلخل دیگر وجود ندارد میزان جذب آبِ زمین کم میشود و ظرفیت آبپذیری و آبخوانی که در زیر سطح زمین داریم و حجم خاصی را میگرفته است، آن حجم آبخوان نیز عملا دیگر کم میشود و این آسیب برای بخش کشاورزی بدتر است.
افضلی در خصوص شناسایی فرونشستها اظهار داشت: شناسایی غارهای زیرزمینی از مباحث زمینشناسی است که تجهیزات خاصی را میطلبد. دستگاههای خاصی وجود دارد که با اندازهگیری میزان امواج، رفلکس امواج و آنالیز آنها این حفرهها را شناسایی میشود و قاعدتا هر روز تکنولوژی و تجهیزات جدیدی در این زمینه عرضه میشود. پیشرفت ما در زمینه تجهیزات کاوش شرایط زیرزمینی چه درباره این حفرهها و چه در رابطه با آب، نفت ، گاز و... قابل توجه بوده است.
این عضو کمیسیون عمران مجلس درباره راهحلهای پیشگیرانه درباره مخاطرات این پدیده گفت: یک راه حل این است که از برداشت بیرویه آب جلوگیری شود. راه حل دیگر آبخیزداری است. در سطح شهر فضای سبز وجود دارد و مدیریت در این فضاهای سبز باید جوری صورت بگیرد که فرصت نفوذ آب به آنها ایجاد شود.
وی با ذکر یک مثال افزود: به عنوان مثال برای ساخت برخی از پیادهروها از مواد متخلخلی استفاده میشود که با بارندگی، آب میتواند به داخل زمین نفوذ کند و این ابتکار هم مقداری از آب را برای فصول گرم ذخیره میکند و از طرفی دیگر از روان شدن آب و ایحاد سیلاب در سطح شهر جلوگیری میکند. این روش هم نوعی آبخیزداری است و اگر در این زمینه هزینه کنیم در درازمدت هزینه برمیگردد چرا که خیلی از تجهیزات مربوط به حمل سیل مورد نیاز نخواهد بود.