به گزارش تیترشهر : فیل‌ها بزرگترین حیوانات خشکی‌زی هستند. از جمله مشخصه‌های اصلی ظاهری این جانوران اول از همه می‌توان به خرطوم و عاج‌ها و سپس به گوش‌های پهن و بزرگ و همچنین پاهای بسیار بزرگ آن اشاره کرد. به‌طور کلی فیل‌ها به دو گونه اصلی تقسیم می‌شوند. فیل‌های آفریقایی و فیل‌های آسیایی که هر کدام در قاره‌ای جدا یافت شده و ویژگی‌های منحصربه‌فردی نیز دارند. هر کدام از این دو گونه، خود به زیرشاخه‌های بیشتری تقسیم می‌شوند اما گر گونه‌های فیل‌ها را به‌صورت کلی بررسی کنیم، به همین دو گونه خواهیم رسید.
فیل آفریقایی جثه بزرگ‌تری دارد. قد این جانوران بین ۲/۵ تا ۴ متر بوده و وزن آنها بین ۲/۲۶۸ تا ۶/۳۵۰ کیلوگرم است. فیل‌های آسیایی قدی بین ۲ تا ۳ متر و وزنی بین ۲/۰۴۱ تا ۴/۹۹۰ کیلوگرم دارند.
فیل‌ها گیاهخوار بوده و از علف‌ها، ریشه گیاهان، میوه‌ها و حتی چوب روی درختان تغذیه می‌کنند. این جانوران از عاج‌های قدرتمند خود برای کندن پوست درختان و بیرون آوردن ریشه گیاهان استفاده می‌کنند. میزان غذایی که یک فیل به‌صورت روزانه مصرف می‌کند با وزن و جثه‌اش رابطه مستقیم دارد. به‌عنوان مثال یک فیل بالغ روزانه حدود ۱۳۶ کیلوگرم غذا می‌خورد. فیل‌ها به‌صورت گله‌ای زندگی می‌کنند و مسن‌ترین فیل ماده در گله وظیفه رهبری کل گروه را بر عهده دارند. در مورد اجتماعی بودن یا منزوی بودن فیل‌ها نکته جالبی مطرح است. فیل‌های ماده اعم از جوان و پیر و بزرگ و کوچک و همچنین نرهای جوان همگی با یکدیگر زندگی می‌کنند و فیل‌های نر بالغ هر کدام جداگانه زندگی می‌کنند.
فیل‌ها قوانین خاصی را برای زندگی خود دارند. به‌عنوان مثال، هنگامی که دو فیل یکدیگر را می‌بینند به نشانه برقراری ارتباطی صمیمانه از یکدیگر انتظار دارند که هر کدام خرطوم خود را به جلو بکشد و هر دو فیل این کار را انجام خواهد داد. در بسیاری از موارد مشاهده شده که فیل ماده رهبر به تمامی فیل‌های جوان نحوه صحیح این کار را آموزش می‌دهد. به‌طور کلی زندگی گروهی و مستقل فیل‌ها و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر بسیار زیبا، جالب و دلنشین است و دنیای خاص خود را دارد
طبق گزارش‌ها اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست یا "IUCN"، نسل فیل‌های آسیایی در خطر انقراض است. تعداد دقیق جمعیت فیل‌های آسیایی هم‌اکنون موجود است و محققین از نسل دقیق این‌گونه از فیل‌ها اطلاع دارند و با این وجود معتقدند که این نسل این جانوران رو به کاهش است و اگر به وضعیت آنها رسیدگی نشود در آینده‌ای نه چندان دور شاهد انقراض این‌گونه دوست داشتنی از حیوانات خواهیم بود.
از سویی دیگر فیل‌های آفریقایی در دسته «آسیب پذیر» قرار گرفته‌اند. این بدان معنا است که این فیل‌ها به نسبت فیل‌های آسیایی وضعیت جمعیتی بهتری دارند اما به‌طور کلی آنها هم نیازمند رسیدگی و توجه هستند. به‌طور کلی وضعیت فیل‌های آفریقایی بسیار بهتر است و محققین بر این باورند که نسل این‌گونه از فیل‌ها در حال افزایش است. متاسفانه اصلی‌ترین عامل از بین رفتن فیل‌ها شکار غیرقانونی آنها است که این شکار به شکل بی رحمانه‌ای برای جدا کردن پوست یا عاج این جانور انجام می‌شود و نسل این جانوران را شدیدا به سمت خطر و وضعیت بحرانی کشانده است.
در مورد گونه‌های مختلف فیل‌ها نکات جالبی مطرح است. به‌عنوان مثال، فیل‌های آفریقایی را می‌توان از روی گوش‌هایشان شناسایی کرد. هنگامی که گوش‌های این جانوران کاملا پهن و باز است، شکل گوش‌ها شبیه شکل قاره آفریقا است! فیل‌های آسیایی گوش‌های کوچک‌تری دارند که در بخش بالایی شکلی گرد و در بخش پایینی حالت صاف‌تری به خود گرفته است. گوش‌های بزرگ فیل‌ها همانند سیستم خنک‌کننده برای این جانوران عمل می‌کند و گرما را دفع می‌کند. بزرگترین فیلی که تاکنون یافت شده فیلی آفریقایی بود که ۱۰,۸۸۶ کیلوگرم وزن داشت و قد آن ۳/۹۶ متر بود.
هنگامی که هوا بسیار گرم است و این گرما فیل‌ها را اذیت می‌کند، این جانوران آب خنک را با خرطوم خود بالا کشیده و از پشت روی بدن خود می‌ریزد. این کار که دقیقا همانند دوش حمام عمل می‌کند، باعث می‌شود تا فیل‌ها خنک شوند و گرما آنها را اذیت نکند. جالب است بدانید که خرطوم یک فیل بیش از ۱۰۰,۰۰۰ ماهیچه دارد. این جانوران از خرطوم‌های خود برای نفس کشیدن، برداشتن یا جا‌به‌جا کردن چیزها، تولید صدا، نوشیدن، خنک شدن و بو کردن استفاده می‌کنند. به‌طور کلی خرطوم عضو بسیار مهم و کارآمدی برای فیل‌ها به شمار می‌آید.
نکته بسیار جالب و عجیبی در مورد عاج فیل‌ها مطرح است. دقیقا همانند انسان‌ها که یا راست دست هستند یا چپ دست، فیل‌ها هم یا راست عاج هستند یا چپ عاج! این نکته شاید بسیار عجیب به نظر برسد اما حقیقت دارد و هر کدام از فیل‌ها از یکی از عاج‌ها بیشتر از دیگری استفاده می‌کند و آن عاج برتر است! تشخیص عاج برتر در فیل‌ها به هیچ وجه کار سختی نخواهد بود. تمام فیل‌ها مخصوصا فیل‌هایی که بالغ‌تر هستند، یک عاج دارند که از دیگری فرسوده‌تر شده و مشخص است که بیشتر از آن استفاده شده است. این عاج فرسوده دقیقا همان عاج برتر جانور به حساب می‌آید که بیشتر از آن استفاده شده است.
پوست فیل‌ها بسیار ضخیم است اما با این وجود این پوست نسبت به آفتاب حساسیت نشان می‌دهد. به منظور حفاظت از نور خورشید، فیل‌ها همواره لایه‌ای از خاک یا گل و لای را روی پوست خود می‌ریزند. به‌طور کلی فیل‌های آفریقایی در صحراهای آفریقا، جنگل‌های بارانی و بخش‌های مرکزی و غربی آفریقا یافت می‌شوند و فیل‌های آسیایی را می‌توان در مناطق و کشورهایی همچون نپال، هند و جنگل‌های جنوب شرقی آسیا یافت.
منبع : کجارو
