به گزارش تیترشهر : صنایع دستی در کشور ایران از عقبه و پیشینه تاریخی پُر قدمتی برخوردار است، وجود اقوام و طوایف گوناگون از یکسو و فرهنگ‌های متعدد در اقصی نقاط این مرز و بوم، همگی مزید بر علت شده اند تا این ظرفیت ویژه به فرصتی کم نظیر برای اشتغالزایی در کشور مبدل شود.
البته با وجود تعدد و تکثر فرصت‌ها در این حوزه وجود برخی مشکلات و نارسایی‌ها باعث شده تا نتوان از این فرصت بصورت حداکثری و ایده آل بهره بُرد.
در ذیل این گزارش تلاش می‌شود نقاط مثبت و منفی این عرصه مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
یکی از ویژگی‌های صنایع دستی به این امر معطوف می‌شود که با تکیه بر آن می‌توان در زمینه توسعه مشاغل خانگی نیز به توفیقات ویژه‌ای نائل شد. هرگاه سخن از مشاغل خانگی به میان می‌آید برخی گمان می‌کنند این عرصه صرفا در جوامع سنتی یا کشور‌های در حال توسعه کاربرد دارد، اما کم نیستند کشور‌های توسعه یافته‌ای که با تکیه بر این ظرفیت در زمینه اقتصادی به موفقیت‌های برجسته‌ای دست یافته اند.
به واقع مشاغل خانگی فرصتی است که از بار و فشار اشتغالزایی دولت یا همان دستگاه اجرایی کشور برای توسعه فرصت‌های شغلی کم می‌کند، کشور‌هایی همچون چین، ایتالیا و... نمونه‌هایی از این مثال هستند.
البته طرح این موضوع به معنای نفی وظیفه و کارکرد دولت در حوزه مشاغل خانگی نیست، به واقع حتی با وجود اینکه مشاغل این چنینی در قیاس با دیگر مشاغل به سرمایه اندک تری نیازمند هستند، اما تسهیل شرایط کار، حمایت و پشتیبانی از متقاضیان فعالیت در این حوزه و ایجاد بازارها و فضا‌هایی مناسب برای عرضه محصولات تولیدی از نمونه الزاماتی است که مشاغل خانگی به شدت به آن نیازمند هستند و در فقدان و خلاء آن کارکرد صحیح این حوزه با انسداد و نارسایی مواجه خواهد شد. در این میان صنایع دستی، فرصتی ویژه به شمار می‌روند که با توسعه آن، مشاغل خانگی نیز تقویت خواهد شد.
با یک بررسی میدانی در روستا‌ها و شهرستان‌های تاریخی این مرز و بوم به سهولت این ادعا قابل اثبات خواهد بود. شرکت در نمایشگاه‌های صنایع دستی، عمق و غنای این ظرفیت را هویدا می‌سازد که هر شهر و طایفه‌ای به فراخور فرهنگ محلی که از آن برخوردار است به تولید اقلام و محصولاتی مبادرت می‌ورزند که از آن تحت عنوان صنایع دستی یاد می‌شود.
صنعتی که از امتزاج هنر، فرهنگ، ظرافت دستان توانمند صنعتگران این عرصه متبلور و متجلی می‌شود و چشمان ناظران داخلی و خارجی را متحیر و شیفته خود می‌سازد.
احمد خدایاری، یکی از فعالان سابق این عرصه (صنایع دستی) در گفت وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به لزوم مطالعه و توجه هر چه بیشتر به ظرفیت‌ها و استعداد‌های بالقوه موجود در این حوزه اظهار کرد: برخی گمان می‌کنند صنایع دستی لزوما خاص شهرستان‌های دور افتاده کشور است، در صورتی که در شهرستان‌های استان تهران نیز شاهد استعداد‌های کثیری در این زمینه هستیم.
او افزود: هم اکنون ارتقای توان معیشتی زنان سرپرست خانوار به یکی از مباحث جدی و ضروری در حوزه اقتصادی تبدیل شده که به زعم بنده در صورت حمایت هر چه بیشتر از صنعتگران این حوزه (صنایع دستی) می‌توان در این عرصه به موفقیت‌های بسیاری دست پیدا کرد.
این فعال در حوزه صنایع دستی در ادامه بیان کرد: بنابر یک قاعده و قانون نانوشته، بخش قابل توجهی از فعالان این بخش بانوان و زنان هستند که به عنوان سرپرستان خانوار، وظیفه خطیر درآمدزایی برای خانواده خویش را عهده دار هستند.
خدایاری گفت: یکی از ضروریات جدی این عرصه صنعتی، بازاریابی مناسب است تا با تکیه بر آن، محصولات تولید شده به بهترین نحو ممکن عرضه و به دست متقاضی برسد و در چنین شرایطی است که طعم شیرین درآمدزایی به کام زنان سرپرست خانوار خوش می‌آید.
وی افزود: متاسفانه در سالیان اخیر نه تنها در این خصوص اقدامات کافی عملیاتی نشده بلکه واردات برخی محصولات از کشور‌های خارجی، باعث شده تا به نوعی عرصه برای عرضه اندام تولیدات صنایع دستی بومی و داخلی تنگ شود.
این فعال اسبق در حوزه صنایع دستی گفت:برای بنده قابل درک نیست که چرا باید با چنین فرهنگ، تمدن و سابقه دیرینی در حوزه صنایع دستی، شاهد وفور و تعدد محصولات خارجی (موسوم به صنایع دستی) در بازار کشور باشیم.
کاستی‌های بسته بندی محصولات و تولیدات داخلی حدیث مفصلی است که واکاوی و بررسی آن در این مجال نمی‌گنجد و تلاش می‌شود در اولین فرصت در قالب گزارشی تفصیلی و مجزا به آن پرداخته شود، اما در تشریح مشکلات و نارسایی‌های موجود در این حوزه نمی‌توان از موضوع اشاره شده (بسته بندی) غافل شد.
امروزه اهمیت بسته بندی به میزانی است که از آن تحت عنوان صنعت و حرفه‌ای تخصصی یاد می‌شود، امری که علیرغم حصول برخی توفیقات در سال‌های اخیر در این زمینه، همچنان تا نقطه مطلوب فاصله بسیاری احساس می‌شود.
محمد عبدالهی، رئیس اتحادیه فروشندگان صنایع دستی و اشیاء قدیمی در تشریح این نارسایی (بسته بندی نامناسب) بیان کرد: هم اکنون بسته بندی صنایع دستی در داخل کشور مناسب و مطلوب نیست و همین نقیصه می‌تواند در حوزه رقابتی به عنوان یک پوئن منفی برای ما مشکل ساز شود.
وی در ادامه در خصوص بازار صنایع دستی کشور عنوان کرد:با وجود فرصت‌های ویژه‌ای که از حیث اشتغالزایی و درآمدزایی در این عرصه وجود دارد، اما در برخی زمینه‌ها همچون تامین مواد اولیه مورد نیاز همچون لعاب، رنگ و سفالگری با مشکلاتی مواجه هستیم.
البته آنچنان که این مقام مسئول می‌گوید برخی تدابیر و تصمیمات برای بهبود شرایط در این خصوص اتخاذ شده که امید آن می‌رود تا پایان سال عملیاتی و اجرایی شود و با فوریت هر چه بیشتر شاهد نتایج و دستاورد‌های تدابیر ماخوذه باشیم.
به واقع می‌طلبد با هوشمندی هر چه بیشتر از این فرصت‌ها به بهره برداری حداکثری نائل شویم، اشاره رئیس اتحادیه فروشندگان صنایع دستی و اشیاء قدیمی به وجود یک هزار واحد رسمی و غیر رسمی فعال در این زمینه (صنایع دستی) در تهران، به روشنی موید ظرفیت‌هایی است که می‌باید در شرایط موجود برای بهره وری حداکثری از آنها، تلاش فزاینده تری در دستور کار قرار گیرد.
