نگذاریم تهران بلعیده شود

به گزارش تیترشهر: یکی از مهم‌ترین عوامل فرونشست زمین خشکسالی و برداشت نامتعارف آب از چاه‌های غیرمجاز و مصرف نادرست آب توسط شهروندان تهرانی است که علاوه بر خشک شدن دیگر چاه‌ها و مشکل در تأمین آب شرب باعث فرونشست زمین در دشت‌های تهران و خود پایتخت شده است.
در حقیقت این روز‌ها پدیده فرونشست زمین در تهران به یک بحران بزرگ تبدیل شود. به شکلی که اعضای شورای شهر و زمین شناسان نیز بار‌ها در این زمینه هشدار و تذکرات لازم را دادند، ولی کاری از پیش نرفته و مسئولان مربوطه تنها دست روی دست گذاشته اند.
این در حالی است که ضرورت دارد تا مدیریت شهر تهران با توجه به افزایش جمعیت و مشکلات موجود برای حل این معضل برنامه ریزی کند و مناطق فرونشست را شناسایی و راه حل لازم را اجرایی کند.
تا امرو شاهدیم که برای کنترل فرو نشست زمین در پایتخت تاکنون اقدامات موثری انجام نشده است، با توجه به خطرپذیری و احتمال وجود بحران‌های متعدد ازجمله زلزله درپایتخت باید به فکر راه چاره‌ای برای کاهش خسارات پس از وقوع هرگونه بحران بود.
در این میان باید مناطق فرونشست و در خطر را شناسایی و با اقدامات لازم به دنبال پیشگیری باشیم.

شبکه فاضلاب، یکی از دلایل تشدید فرونشست در تهران
در این رابطه محمد سالاری، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، اظهارکرد: یکی از پدیده‌های نو ظهور دهه اخیر در محدوده‌های شهری به ویژه تهران، فرونشست زمین است که دلایل زیادی دارد.
وی ادامه داد: دلایل بروز این پدیده تغییرات اقلیمی، حرکت کشور به سمت خشکسالی، مداخلات انسان در طبیعت و لایه‌های زیرزمینی اعم از ساخت و ساز‌هایی با حجم گسترده که گودبرداری‌های عمیق برای آن‌ها انجام می‌شود و ایجاد کانال‌های تأسیسات شهری از جمله عواملی هستند که در فرونشست زمین تأثیر دارد.
رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران تصریح کرد: یکی دیگر از مواردی که اخیراً مسئولان آب و فاضلاب منطقه‌ای آن را در تشدید فرونشست زمین اعلام کرده اند، ایجاد شبکه فاضلاب در شهر است؛ علی رغم اینکه این امر یک پروژه بسیار مثبت، مهم و مورد نیاز شهر تهران است، ولی باعث شده پساب سکونتگاه‌ها که پیش از این به چاه‌های زیر زمینی می‌رفته است، به جنوب شهر منتقل شود از این رو میزان آب‌های زیرزمینی به شکل قابل توجهی کاهش یافته است، البته استحصال بیش از حد آب در چاه‌های محدوده شهر تهران هم تأثیر قابل توجهی در افزایش این پدیده داشته است.
وی ادامه داد: متأسفانه اینکه از این به بعد باید شاهد بروز پدیده فرونشست در محدوده طرح تفصیلی شهر تهران باشیم طبیعی است، اما آنچه مدیریت شهری باید انجام دهد این است که با استفاده از تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین که در دنیا ایجاد شده نسبت به پایش، رصد کردن و اسکن سطح معابر و فضا‌های عمومی اقدام کند تا نقاطی که امکان فرونشست و ایجاد مغار یا حفره زیر لایه‌های خاک امکان پذیر است، پیش بینی کرده و از بروز خسارت جلوگیری کند.
سالاری تصریح کرد: این امر تکلیفی است که به عهده شهرداری محول شده و در دوره چهارم شورای شهر نیز جلسه مفصلی با حضور شهردار مطرح شد. شهرداری تهران نیز نسبت به تهیه چنین دستگاهی اقدام کرده و آن را جزو مأموریت‌های جدی خود قرار داده است.
وی خاطرنشان کرد: حساسیتی ایجاد شده و گزارشی که به آن اشاره کردید باعث شده با کمیسیون عمران جلسه‌ای در این خصوص بگذاریم و پیگیری‌های لازم را انجام دهیم.

خطر گسترش فرونشست زمین در تهران
در این میان همچنین علی بیت اللهی، رییس بخش رانش زمین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: پدیده فرو ریزش و فرو نشست زمین، پایداری امن و توسعه پایدار شهر تهران را در معرض خطر قرار داده است که با مدیریت قابل پیشگیری است.

وی افزود: علاوه بر اینکه در مناطق جنوب، جنوب غرب تهران، ورامین، دشت شهریار، اتوبان قم و فرودگاه امام خمینی فرو نشست زمین را مشاهده می‌کنیم در اکثر دشت‌ها فرونشست زمین دیده می‌شود.
این مقام مسئول ادامه داد: فرونشست و فرو ریزش دو موضوع جدا هستند که باید مورد بررسی قرار گیرد مثلا درباره فروریزش زمین در شهر تهران می‌توان به نمونه های، چون فروریزش شهران، مولوی، قیام و خیام و... اشاره کرد که حادثه ساز شد.
رییس بخش رانش زمین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه فرونشست زمین در جنوب تهران تا حوالی میدان انقلاب رسیده است، تصریح کرد: مهمترین عامل فرو نشست‌ها، افت سطح ایستایی در دشت جنوبی تهران به دلیل مصرف آب‌های زیرزمینی و کاهش نزولات جوی است که این امر را صدور پروانه‌های چاه‌های کشاورزی، حفر چاه‌های غیرمجاز و غیرقانونی تشدید کرده است.
بیت اللهی بیان کرد: وقتی به نقشه چاه‌های مجاز توجه کنیم شاهد ۵۰ هزار حلقه چاه می‌شویم و هیچ جای خالی در نقشه دیده نمی‌شود و اگر آمار چاه‌های غیر مجاز را هم اضافه کنیم. خواهیم دید در زیر لایه‌های زمین آب را بی رحمانه استحصال می‌کنیم.
وی بیان کرد: آنقدر به روش‌های آبیاری غیر منطقی مبادرت کردیم که زمین مچاله و نشست می‌کند و حالت سیمانی می‌گیرد و قدرت آبگیری را از دست می‌دهد.
بیت اللهی ادامه داد: بسیاری ازخطوط جاده ها، فرودگاه‌ها، راه آهن، لوله‌های نفت و گاز اثرات فرو نشست را متحمل می‌شود و در مسیر‌های هموار شکاف برداشتند.
وی افزود: مصرف بی رویه از آب چاه‌ها و صدوربیش از حد مجوز چاه‌های قنات، اتخاذ شیوه‌های غیر منطقی در کشاورزی عواملی است که باعث تشدید فرونشست زمین در جنوب تهران و دشت‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: در منطقه شهری تهران رشته قنات متعددی داریم که طول آن‌ها در برآورد اولیه ۵۵۰ کیلومترو رشته قنات فرعی ۶۵۰ کیلومتر برآورد شده که در مسیر شمال و جنوب به سمت باغات قدیمی تهران شهرری (منطقه ۱۲) گستردگی دارد.
رییس بخش رانش زمین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه باغات تهران تبدیل به ساختمان شدند، گفت: گودبرداری‌ها و شیوه‌های غیر مهندسی مترو باعث انسداد مسیر‌های آب طبیعی می‌شود و آب مسیر خود را با شستن دانه‌های زمین باز می‌کند و حفره ایجاد می‌شود و بر اثر ارتعاشات ریزش می‌کنند و منجر به تصادفات می‌شود.
وی افزود: درشهر تهران شاهد فرو نشست و فرو ریزش‌های زیادی هستیم که باعث تلفات جانی و مالی شده است
وی با بیان اینکه این حوادث قابل پیشگیری است، گفت: متأسفانه ما به فکر پیشگیری و روش‌های مقابله با این حوادث نیستیم باید با برنامه ریزی و استفاده از شیوه‌های مهندسی از وقوع این حوادث جلوگیری کنیم.
بیت اللهی بیان کرد: با حفاری‌های نامناسب ایستگاه‌های مترو فروریزش‌های تهران پدیده آمد.
وی بیان کرد: پدیده فرو ریزش و فرو نشست زمین پایداری امن و توسعه پایدار شهر تهران را در معرض خطر قرار داده است. شیوه‌ها و مهندسی برخورد با این قضیه وجود دارد مثلاً از زلزله نمی‌توانیم پیشگیری کنیم، اما چنین پدیده‌هایی، قابل کنترل و شناسایی هستند.

به دنبال راه برون رفت از مشکل
در این زمینه شهرداری باید با همکاری دستگاه‌های مربوطه جلوی تخلفات از جمله گودبرداری غیراصولی، مصرف بیش از اندازه از آب‌های زیرزمینی گرفته و به دنبال ساماندهی شبکه فاضلاب باشد و این امور را در اولویت کاری خود قرار دهد تا شاهد وضعیت بهتر باشیم. امید است با اقدامات لازم شاهد کاهش فرونشست در تهران بوده و پیشگیری در دستور کار قرار گیرد.