به گزارش اداره ارتباطات و امور بین الملل سازمان نوسازی شهر تهران، زهرا نژاد بهرام در سمینار بررسی تجارب موفق بازآفرینی شهری در کشورهای حوزه دریای مدیترانه و ایران یادآور شد: به رغم اینکه همه کشورها با پدیده ای به نام بافت های فرسوده مواجه هستند و روش های متفاوتی را برای حل این مسئله با توجه به ظرفیت های موجود دنبال می کنند، اما رویکرد آنها در مواجهه با بافت های فرسوده یکی است و همه به دنبال نوسازی هستند.
عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: شهر تهران دارای 3268 هکتار بافت فرسوده است که عمدتاً از اواخر دهه 20 شکل گرفته و در دوره های مختلف با توجه به شرایط حاکم، بر میزان این بافت ها افزوده شده است.
وی با بیان این که افزایش بافت فرسوده در چند دوره خاص بالای 25 تا 35% بوده است، خاطرنشان کرد: این افزایش ها مؤید این است که ما با نوعی تلمبارشدگی بافت فرسوده مواجه هستیم و ایجاد این بافت ها به شرایط و تغییرات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور وابسته بوده است.
نژاد بهرام با بیان این رویکردهای متفاوتی برای نوسازی بافت های فرسوده در طول دوره های گذشته وجود داشته و در برنامه های پنج ساله توسعه بر نوسازی سالانه 10% بافت های فرسوده تأکید شده است، یادآور شد: تهران یکی از شهرهای پیشگام بود که توانست 10% را محقق کند اما این نوسازی کافی نیست و بافت های فرسوده همچنان به عنوان یکی از اصلی ترین دغدغه های مدیران شهری مورد توجه قرار دارند.
عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران گفت: جدی ترین مسائلی که در دوره های قبلی اقدامات در نوسازی بافت های فرسوده شاهد بودیم، مسئله قانون و موارد حقوقی بود.
وی مداخله مستقیم در نوسازی، تمرکز بر مشارکت، راه اندازی دفاتر تسهیل گری، تدوین سند توسعه سکونت گاه های غیر رسمی را از جمله اقدامات پیشین در حوزه نوسازی ذکر کرد و در این باره افزود: نیاز به مبانی قانونی، ضرورت رفع چالش های حقوقی و ایجاد هارمونی میان ذی نفعان در حوزه تصمیم گیری و تصمیم سازی از جمله عواملی بود که منجر شد به سمت بازآفرینی شهری پیش رویم.
نژاد بهرام با بیان این که همچنان شاهد تعارض میان سازمان ها و دستگاه های دخیل در امر نوسازی هستیم که هر کدام در راستای منافع سازمانی خود موضوع نوسازی بافت های فرسوده را بررسی و نسبت به رفع آن اقدام می کنند، متذکر شد: مالکیت و زیرساخت دو مشکل جدی در نوسازی بافت های فرسوده است و چنانچه نتوانیم این مسائل را مرتفع کنیم، امکان نوسازی بافت های فرسوده در شهر تهران به پدیده ای دور از دسترس و انتظار تبدیل خواهد شد.
وی به تشکیل ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران به ریاست شهردار تهران اشاره کرد و از این ستاد به عنوان مغز نوسازی بافت های فرسوده نام برد و گفت: تمامی نهادها و دستگاه هایی که به نوعی نقشی در تصمیم گیری و تصمیم سازی برای بازآفرینی بافت های فرسوده دارند عضو این ستاد هستند.
به گفته این عضو شورای اسلامی شهر تهران کاستن از بروکراسی های اداری، رفع محدودیت های قانونی، ارائه هدفمند خدمات و منابع در جهت ارتقای نوسازی، جلب حمایت مدیران شهری و حاکمیتی و توانایی مالی و فنی از جمله مهمترین عوامل شکل گیری نظریه بازآفرینی در شهر تهران است.
نژاد بهرام با بیان این که بر خلاف باور همگانی، مسئله بافت فرسوده مسئله کمبود منابع مالی و ظرفیت های اقتصادی نیست بلکه مسئله اصلی نبود هارمونی و هماهنگی میان دستگاه های ذی ربط برای پیشبرد رویکرد بازآفرینی است، متذکر شد: تلاش ستاد بازآفرینی ایجاد اشتراک میان تصمیم گیران و تصمیم سازان است.
عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران خاطرنشان کرد: برای اینکه بتوانیم تئوری بازآفرینی را در سطح کشور فعال کنیم نیاز به این داریم که حلقه سازمان های غیردولتی و مردم نهاد را در کنار ستاد بازآفرینی مورد توجه قرار دهیم.
نژاد بهرام موضوع بعدی برای تحقق رویکرد بازآفرینی را مردم دانست و اظهار داشت: مردم به عنوان ذی نفعان اصلی در رویکرد بازآفرینی بافت های فرسوده هستند که قرار است هم منتفع شوند و هم اقدام نمایند. آنها منتفع شدن را بلدند اما برای اقدام کردن باید به آنها کمک کرد تا به جمع بندی مشترک از نیازهایشان برسند.
وی در ادامه سخنان خود در این سمینار علمی، با اشاره به روند شکل گیری بافت های فرسوده در تهران و ایجاد موج مهاجرت پس از اصلاحات ارضی و مهاجرت بعد از جنگ تحمیلی، این سؤال را مطرح کرد که چگونه می توان مشارکت افرادی را که تعلق خاطر خاصی به محله زندگی خود ندارند برای بازآفرینی جلب نمود و در پاسخ به این سؤال عنوان کرد: ارتقای ارزش سکونت مفهومی است که در بین رویکردهای ما برای جلب مشارکت در طول چند دوره گذشته مغفول مانده و ضروری است مورد توجه قرار گیرد.
عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران ضمن تأکید بر اهمیت نهادسازی در رویکرد بازآفرینی شهری، تصریح کرد: نهادهای متعددی از جمله خانه های سلامت، فرهنگسراها، مساجد، مدارس، کلانتری ها و غیره در سطح شهر تهران وجود دارد و بازآفرینی در تهران تلاش می کند از ظرفیت این نهادها بهره مند شود.
نژاد بهرام به نقش شورایاری ها و سراهای محله در شهر تهران اشاره کرد و اظهار داشت: شورایاری ها در تهران کمترین رابطه را با موضوع نوسازی و بازآفرینی دارند در حالیکه می توانند بیشترین میزان همراهی و همکاری را در این موضوع داشته باشند، چرا که برخواسته از بطن جوامع محلی هستند و قادر خواهند بود فرآیند نوسازی را تسریع، تقویت، هدفمند و معنادار کنند.
وی در ادامه بر ضرورت استفاده از تجربیات سازمان ها و ارگان های محلی همچون بهزیستی در فرآیند بازآفرینی تأکید کرد.
عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به عدم شکل گیری کمیته های زیرمجموعه ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران در طی دو سال گذشته، عنوان کرد: امروز مفتخرم خبر خوشی را به شما بدهم و آن این که به همت سازمان نوسازی شهر تهران و مدیریت شهری، کمیته های این ستاد تشکیل شده است که امیدوارم این کمیته ها بتوانند بستری را برای گشایش فرصت های تازه در نوسازی بافت های فرسوده و ناپایدار شهر تهران فراهم نمایند.
