۸ جاذبه کمتر شناخته شده ایران

به گزارش تیترشهر؛ ایران با تمدنی به قدمت بیش از ۲۵۰۰ سال مطمئناً جاهای دیدنی بی‌شماری دارد. باوجود مکان‌های معروف و پرگردشگر ایران، همیشه نقاط بکر و کمتر شناخته‌شده‌ای در این کشور پیدا می‌شود که ارزش دیدن دارند، مکان‌هایی که حتی مردم محلی از آن‌ها بی‌خبر هستند.

غار چال‌نخجیر

غار نخجیر از غارهای آهکی و زیبای استان مرکزی است که در سال ۱۳۶۷ در اثر وقوع یک انفجار در نزدیکی دهانه‌ی آن کشف شد. این غار به دلیل قرار داشتن آن در منطقه‌ای به نام «نخجیر» در شمال شرق شهرستان دلیجان به این نام خوانده می‌شود. این غار با غارهای معروف علی‌صدر و کتله‌خور رقابت می‌کند. چال‌نخجیر به منطقه‌ای گود گفته می‌شود که شکارچیان برای اینکه راحت‌تر شکار کنند، حیوانات را به این منطقه فراری می‌دادند. این غار به دوره سوم زمین‌شناسی متعلق است و سن آن حدود ۷۰ میلیون سال تخمین زده می‌شود. غار مذکور در سال ۱۳۸۴ خورشیدی توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

غار طبقاتی چال نخجیر دارای سه طبقه است و طبقه اول و زیرین آن شامل سفره‌ی آب زیرزمینی و دریاچه می‌شود که در عمق ۶۱ متری از سطح غار قرار دارد و ۱۹ متر نیز عمق آن است. دو طبقه از این غار شگفت‌انگیز به طول ۱۲۰۰ متر با ایجاد مسیرها و پله‌هایی خاص برای بازدید گردشگران کف‌سازی و آماده شده است. نورپردازی‌های زیبای این غار روی بلورهای کلسیت و اشکال متنوعی که شبیه به انسان و برخی حیوانات از جمله عقاب و لاک پشت هستند، در کنار دیگر تندیس‌های بزرگ و آویزه‌های بلورین، هر بیننده‌ای را متحیر و مبهوت خود می‌کند. 

هوای درون غار چال نخجیر در تمام فصول ثابت و بین ۷ تا ۱۴ درجه سانتی‌گراد بوده و بنابراین بازدید از این غار در کل سال امکان‌پذیر است؛ اما اگر قصد دارید از زیبایی‌های بیرون غار و جاذبه‌های اطراف هم لذت ببرید، ترجیحاً در فصل بهار به این منطقه سفر کنید.

• آدرس: استان مرکزی، حدفاصل دلیجان-نراق، کیلومتر ۱۵ جاده نراق

قلعه کرشاهی

قلعه کَرشاهی یا قلعه دزدها، قلعه‌ای است که در قسمت شمال شرقی شهر ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران بیدگل واقع در جنوب کویر سیازگه بند ریگ و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخ‌آب در استان اصفهان قرار دارد. قدمت این بنا با مساحت ۴۰۰۰ متر مربع به دوره‌های پیش از اسلام بازمی‌گردد. از این قلعه برای دفاع در برابر هجوم مغولان و دیگر دشمنان استفاده می‌کردند که متاسفانه بعدها به جولانگاه راهزنان و یاغیان تبدیل شد. بعد از ارگ بم، قلعه کرشاهی بزرگ‌ترین بنای خشتی ایران به‌شمار می‌رود. این اثر تاریخی در ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

کرشاهی را می‌توان یکی از بناهای بازمانده از عهد مغول به‌حساب آورد که شاهد رشادت کویرنشینان در برابر هجوم لشکریان مغول بوده است. سربازانی که در زمان یورش مغولان با آن‌ها می‌جنگیدند، پس از جنگ طولانی و رشادت‌های فراوان به داخل قلعه می‌رفتند تا جنگ را از آنجا ادامه دهند. مغول‌ها با این فکر که جنگجویان ایرانی پس از چند روز مقاومت و اتمام آب و غذا تسلیم می‌شوند، دست به محاصره‌ی قلعه زدند؛ اما دژ دفاعی کرشاهی با هوش و ذکاوت معماران ایرانی دقیقاً در جایی از کویر بنا شده بود که از سطح زمین کمترین فاصله را با سفره‌های آب زیرزمینی داشت. گفته می‌شود در آن زمان جنگجویان پس از حفر کمتر از ۵ متر به آب رسیدند. سپس پس از گذشت چندین روز از طریق تونل‌هایی که به خارج از قلعه حفر شده بود، به دشمن شبیخون زده و مغولان را از پای در آوردند.

پنج برج دیده‌بانی زینت‌بخش این قلعه هستند و بازدیدکنندگان با کمی قوه‌ی تخیل می‌توانند روزهای اوج این قلعه را در ذهن‌شان تصویرسازی کنند. قلعه کرشاهی با توجه به تک بنا بودن در دل کویر و دسترسی به عنصر اصلی حیات یعنی آب و معماری کاملاً بومی و همچنین وضعیت اقلیمی ییلاقی و خنکی که دارد، محیط مناسبی برای اسکان گردشگران محسوب می‌شود تا به‌خصوص از آسمان پرستاره‌ی کویر نهایت لذت را ببرند. درضمن می‌توانند از کمپ‌های سازگار با محیط زیست در متین‌ آباد (حدود یک ساعت با قلعه فاصله دارد) استفاده کنند که امکانات بیشتری را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.

• آدرس: استان اصفهان، آران و بیدگل، شمال شرقی ابوزیدآباد

قهوه‌خانه حاج علی درویش

قهوه‌خانه حاج علی درویش که عنوان کوچک‌ترین قهوه‌خانه دنیا را یدک می‌کشد و بیش از صد سال قدمت دارد، یکی از جاذبه‌های گردشگری بازار تهران است. این قهوه‌خانه در راسته بازار زرگرها قرار دارد و برخی آن را کوچک‌ترین قهوه‌خانه‌ی جهان دانسته‌اند. این قهوه‌خانه به‌عنوان یکی از میراث ناملموس کشورمان توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ثبت ملی رسید.

در این قهوه‌خانه می‌توانید بهترین و خوش‌طعم‌ترین چای را با بهترین کیفیت میل کنید، با حاج‌ کاظم صاحب کنونی قهوه‌خانه که این مکان را از پدر خود به ارث برده است هم‌صحبت شوید، از دکوراسیون خاطره‌انگیز آن دیدن کنید، تا چای شما حاضر می‌شود یک دقیقه مطالعه کنید و در نهایت با بقیه پول خود به صندوق مولا که برای کمک بچه‌های بهزیستی راه‌اندازی شده، کمک کنید.

انواع مختلف چای از چای ترش و چای زعفران گرفته تا چای معمولی، چای با هل و چای دارچین، عرق نعنا با آویشن، قهوه‌ی ترکی و پنجشنبه‌ها به و به لیمو در این قهوه‌خانه‌ی دومتری سرو می‌شود. حاج‌ کاظم از افراد فعال در اینستاگرام است و عکس بازدیدکنندگان را فوراً در این پلتفرم قرار می‌دهد.

• تلفن: ۰۲۱۵۵۸۱۸۶۷۲
• آدرس: خیابان پانزده خرداد، راسته بازار بزرگ (بزازها)، پس از ورودی مسجد امام، پلاک ۷۸

خانه و موزه مقدم

خانه و موزه‌ی مقدم عمارتی تاریخی مربوط به اواخر دوره‌ی قاجار در تهران است که اکنون به‌صورت موزه‌ی اشیای تاریخی درآمده است. موزه و خانه‌ی مقدم در آغاز، عمارتی بزرگ و مجلل و محل سکونت خاندان محمدتقی خان احتساب‌الملک از صاحب‌منصبان مشهور دربار قاجاریان بود که بعدها در اختیار فرزندش، محسن مقدم، استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران قرار می‌گیرد. این موزه به دلیل معماری زیبا و اشیای خاصی که در آنجا نگه‌داری می‌شوند، از محبوب‌ترین جاهای دیدنی تهران برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود.

او و همسرش در کنار فعالیت‌های علمی، آثار و اشیای فراوانی را با هدف حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران گردآوری کردند که از آن میان می‌توان به کاشی و قطعات سنگی تراشیده شده اشاره کرد که با الهام از فضاهای سنتی-تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب نموده و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مُهرها و اسناد تاریخی و غیره را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری کرده است.

از ویژگی‌های بارز این موزه همگون بودن نسبی فضای معماری با آثار تاریخی موجود در آن است. از بخش‌های مهم این موزه می‌توان به کاشی‌کاری‌های نفیس، حمام،‌ اتاق صدف، باغ زِن اشاره کرد در هیاهوی شهر تهران می‌تواند مایه‌ی فراغت و آرامش بازدیدکنندگان شود. این خانه در سال ۱۳۵۱ از سوی محسن مقدم به دانشگاه تهران اهدا شد و در سال ۱۳۶۹ ه‍. ش، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.

• تلفن: ۰۲۱۶۶۴۶۳۱۴۴
• آدرس: ضلع شمالی خیابان امام خمینی، خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک ۲۵۱

ماسال

ماسال یکی از زیباترین و بکرترین شهرهای استان گیلان به‌شمار می‌رود که تا چشم کار می‌کند مراتع و نواحی سرسبز انبوه آن را احاطه کرده‌اند. این منطقه‌ی کوهپایه‌ای که در ارتفاعات کوه‌های تالش و بر فراز دریایی از ابرها و مه قرار گرفته است، ییلاقات متعددی دارد. از طرفی رودخانه‌ی «خالکایی» که از ارتفاعات «شاه معلم» سرچشمه می‌گیرد، از این منطقه می‌گذرد. موقعیت جغرافیایی و مناظر خیره‌کننده‌ی این منطقه باعث شده است که به آن «بهشت روی زمین» بگویند.

اقلیم و شرایط جوی این منطقه به تبعیت از دیگر مناطق استان، معتدل و مرطوب است که با توجه به قرارگیری در مناطق کوهستانی، کمی سردتر و کوهستانی می‌شود. میانگین دمای این منطقه در روزهای سرد سال ۳ درجه و در روزهای گرم سال ۲۸ درجه، همراه با رطوبت میانگین ۸۰ درصد اندازه‌گیری شده است. پدیده‌هایی مانند مراتع و نواحی ییلاقی و سرسبز، آبشارهای خروشان، غارهای کهن و ناشناخته، چشم‌اندازهایی بر فراز منطقه، اماکن زیارتی و همچنین محل شهادت میرزا کوچک خان، هر یک به تنهایی می‌توانند به عنوان جاذبه‌ای دیدنی برای این منطقه مطرح شوند.

گورستان خالد نبی

مجموعه‌ی گورستان و زیارتگاه خالد نبی از چند مکان زیارتی و همچنین یک قبرستان تاریخی تشکیل می‌شود که در ارتفاعات و مناطق کوهستانی استان گلستان قرار دارد و محل تدفین خالد نبی و همچنین میزبان تندیس‌های سنگی متعدد و کوچک و بزرگی است. مجموعه‌ی مذکور قدمتی بیش از هزار سال دارد که به دوران پارینه‌سنگی باز می‌گردد. همه‌ی این عوامل در کنار چشم‌اندازهای بی‌نظیر مناظر اطراف، این منطقه را به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی گلستان تبدیل کرده است.

«خالد بن سنان» که نزد هموطنان ترکمن با عنوان «خالد نبی» مطرح است، متولد سرزمین عدن در یمن بود. بر اساس روایت‌ها، ایشان یکی از چهار پیامبری است که در حد فاصل دوره‌ی حضرت عیسی و پیامبر اسلام زندگی می‌کرده است. در زمان ظهور خالد نبی و عظیمت ایشان به این مکان، برای فرار از دست دشمنانش، ساسانیان بر ایران حکومت می‌کرده‌اند. از آنجایی‌که خالد نبی از شخصیت‌های محبوب و مورد احترام ترکمن‌ها است، این زیارتگاه در کنار تعدادی اتاق و زائرسرا برای اقامت و استراحت زائرین و همچنین یک مسجد، ساخته شده است که پذیرای علاقه‌مندان است.

کمی دورتر از زیارتگاه خالد نبی، روی یکی دیگر از تپه‌های این منطقه، تندیس‌های سنگی بلند و استوانه‌ای متعددی در کنار یکدیگر و به طور پراکنده، مانند یک گورستان، از زمین قد برافراشته‌اند. نظریه‌های متفاوتی برای شکل خاص این سنگ‌ها مطرح است؛ برخی بر این باورند که تندیس‌های بزرگ نشانگر مردانی هستند که کلاه بر سر و شال بر کمر دارند و همچنین تندیس‌های کوچک به شکل زنان هستند. هیچ نوشته یا تاریخی روی این سنگ‌ها وجود ندارد و درنتیجه ریشه‌ی آن‌ها همچنان به‌صورت یک راز باقی مانده است، هرچند که برخی نظریه‌ها این سنگ‌ها را به قبایل ترکمن نسبت می‌دهند.

این مجموعه در فاصله‌ی ۹۰ کیلومتری از گنبد کاووس و ۶۲ کیلومتری شمال شرقی شهرستان کلاله و ۶ کیلومتری روستای گچی سو، بر فراز قله‌ی کوه «گوگجه داغ» قرار دارد.

آسیاب‌ بادی نشتیفان

آسیاب‌ها یا آس‌بادهای نشتیفان از جاذبه‌های زیبای روستای نشتیفان هستند. نشتیفان در جنوب‌شرقی خواف در استان خراسان رضوی قرار دارد. این شهر به خاطر وجود آسیاب‌های بادی قدیمی‌اش مشهور است. وزش بادهای موسمی منطقه سیستان که همه ساله به مدت حدود ۱۲۰ روز ادامه دارد، موقعیت خاصی را برای ابداع آسیاب‌های بادی منحصربه‌فرد در این شهر به وجود آورده است. مردم محلی آسیاب بادی را «آس باد» می‌نامند. پیشینه ساخت آسیاب‌های بادی در ایران به قبل از ورود اسلام می‌رسد، اما سابقه ساخت آسیاب‌های بادی نشتیفان به عصر حاکمیت صفویه برمی‌گردد. ساختار آسیاب‌های بادی نشتیفان معماری خاصی دارد و به آسیاب‌های بادی دیگر که به‌صورت چرخشی کار می‌کنند، شباهت ندارند،‌ به‌عبارتی پره‌های دایره‌ای ندارند و چرخش آن‌ها به‌صورت دایره‌ای حول مرکز خود نیست. آسیاب‌های بادی نشتیفان به شکل ایستاده ابداع و ساخته شده و پره‌های آن به‌صورت عمودی حول محوری استوانه‌ای شکل و چوبی با ساختاری ساده به طبقه زیرین و روی سنگ‌های آسیاب متصل می‌شود.

در حال حاضر بقایای ۴۰ آسیاب بادی در این منطقه به‌چشم می‌خورد که منظره‌ای بی‌بدیل خلق کرده‌اند. بنای آسبادها از ساده‌ترین مصالح موجود یعنی از خشت، گل و چوب ساخته شده و ساختمان آن از دو طبقه اصلی تشکیل شده است. این آسبادهای طبیعی هیچ گونه آلودگی برای طبیعت ایجاد نمی‌کرده و هیچ آسیبی به چرخه طبیعت وارد نمی‌کردند. در روزگارانی که هیچ نیروی خاصی برای رفع نیازهای بشر وجود نداشت، مهار باد و استفاده از آن جهت آرد کردن گندم، سبب افزایش کارایی نشتیفان و اقتصاد آن شده بود.

ورزنه

شهر ورزنه از لحاظ جغرافیایی در جنوب‌غربی شهرستان نائین، شرق استان اصفهان (۱۰۰ کیلومتری)، غرب تالاب گاوخونی و خط مرزی استان یزد قرار دارد. باور دیدن این همه آثار تاریخی در شهری کوچک دشوار است. مسجد جامع ورزنه شاخص‌ترین اثر تاریخی ورزنه و در قلب شهر با کاشی‌كاری‌های منحصر به فردش قرار دارد.

دیدن خانه‌ی میرمیران، آب‌انبارهای صفوی، موزه مردم‌شناسی، آسیاب شتر (آسیاب شتر ورزنه تنها مورد فعال در نوع خود در سراسر ایران است)،‌ پل ورزنه، کبوترخانه، تنها آهنگری سنتی ورزنه و مسجد تک‌مناره متعلق به عصر تیموری همه و همه در كنار مردمان سفیدپوش با گویش پهلوی ساسانی (در اصطلاح محلی زردشتی) لذتی وصف‌ناپذیر است كه می‌توانید در این شهر تجربه كنید. كویر ورزنه قابل دسترس‌ترین كویر به شهر اصفهان است كه فاصله آن از سمت پل بزرگمهر-سه راه پینارت-برسیان-اژیه، ۱۰۵ كیلومتر و از سمت خیابان جی به كوهپایه-هزند-قورتان، ۱۱۳ كیلومتر است. این کویر فقط ۱۵ کیلومتر با شهر ورزنه فاصله دارد که فضای آن در دنیای پر مشغله‌ی امروزی می‌تواند برای هر گردشگری آرام‌بخش و مهیج باشد. دسترسی راحت آن به شهر این امکان را به گردشگران می‌دهد تا بتوانند برای یک یا دو شب دراین کویر زیبا چادر بزنند.

ورزنه را به‌عنوان شهر کبوتران سفید (زنان چادر سفید) نیز می‌شناسند و این در نگاه نخست و در هنگام ورود به شهر توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند، درواقع رنگ سفید در نظر ایرانیان قدیم ارزش دینی داشته است.