تسهیلات ویژه ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران به دوچرخه سواران/ با دوچرخه، سوار اتوبوس های پایتخت شوید!

به گزارش تیتر شهر: مطالعات جهانی نشان می دهد، مدهای حمل و نقل انبوه بر در دنیا مانند مترو و اتوبوسرانی برای رفاه حال شهروندانی که دوچرخه را به عنوان مد اصلی ترددهای روزانه خود انتخاب می کنند؛ امکانی را فراهم کرده اند تا دوچرخه سواران بدون مشکلی با دوچرخه از این وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند.

این بررسی ها حکایت از آن دارد که اتوبوس های جدید در بیشتر شهرهای مطرح دنیا از کشورهای اروپایی گرفته تا امریکایی برای رفاه حال مسافران خود امکانات جدیدی را به عنوان جاذبه سفر قرار داده اند و در این رابطه شرکت های فعال در بخش حمل و نقل عمومی و همچنین تولید کننده اتوبوس ها رقابت تنگاتنگی را با هم دارند.

استفاده از رک دوچرخه یکی از این قبیل امکانات است که در ناوگان اتوبوسرانی و مترو ایجاد شده است. تصمیم گیران شهری در این شهرها اعتقاد دارند ایجاد امکاناتی برای تشویق شهروندان به طی کردن مسیر های تردد روزانه با بهره گیری از مُدهای مختلف حمل و نقل عمومی باعث خواهد شد تا مشکل ترافیک، آلودگی هوا و موضوعات زیست محیطی حل شود.

رویکرد دیگری که در این میان وجود دارد، این است که تصمیم گیران شهری و حتی دولتی به دنبال این هستند تا جاذبه های پیاده روی و یا استفاده از دوچرخه را در میان شهروندان بیشتر کنند.

در تهران نیز اگرچه در یک دهه گذشته تلاش هایی از سوی شهرداری با هدف بازگشت دوباره فرهنگ دوچرخه سواری انجام شد، اما طرح جامع دوچرخه سوای شهر تهران نتوانست تاثیر قابل توجهی را در این زمینه در میان پایتخت نشینان ایجاد کند.

راه اندازی خانه های دورچه و بعد از آن جمع کردن این امکانات در برخی از مناطق شهر تهران به دلیل عدم استقبال تهرانی ها از سیستم دوچرخه سواری و بعد استفاده از رَک های دوچرخه در سطح معابر مرکزی پایتخت و در نهایت راه اندازی اپیلیکشن اجاره دوچرخه از جمله اقداماتی است که در سال های اخیر انجام شده است.

شاید بتوان گفت ورود پیروز حناچی به موضوع ایجاد فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی و سیستم دوچرخه سواری در روز سه شنبه ها و استفاده وی از دوچرخه برای حاضر شدن در شهرداری تهران باعث شد تا برنامه ریزی های گسترده ای در خصوص ایجاد تسهیلات ویژه برای شهروندان دوچرخه سوار در پایتخت ایجاد شود.

در این میان نیز شرکت واحد اتوبوسرانی پایتخت در میان مد های انبوه بر حمل و نقل عمومی توانست نخستین گام را در راستای سیاست های شهردار تهران بردارد.

آنطور که پیمان سنندجی می گوید: در راستای اجرای برنامه سفرهای ترکیبی و به منظور ترغیب شهروندان به استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی و تسهیل در تردد علاقه مندان به دوچرخه، شرکت واحد اقدام به نصب جایگاه ویژه حمل دوچرخه(rack) بر روی تعدادی از اتوبوس های تندرو کرده است.

طبق برنامه ریزی های انجام شده قرار است تا در ابتدا رک های دوچرخه بر روی تعدادی از اتوبوس های خط 7 سامانه BRT نصب شود.

مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران در این باره به خبرنگار تیتر شهر تاکید کرد: در حال حاضر این جایگاه ویژه بر روی تعداد 5 دستگاه اتوبوس خط تندرو پایانه پارک وی- پایانه معین جهت استفاده علاقمندان به این نوع سفر، نصب گردیده و قابل استفاده است.

شرایط استفاده از رک های دوچرخه در ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران از سوی شهروندان موضوع مهمی است که نیاز به دستور العمل اجرایی دارد. تجربه های جهانی نشان می دهد که از 3 سال قبل اطلاع رسانی وسیعی در خصوص چگونگی استفاده از این تجهیزات به شهروندان دوچرخه سوار انجام شده است و به نوعی آنها با شیوه استفاده از رک های دوچرخه در اتوبوس، مترو و تراموا آشنا هستند.

سنندجی نیز در این رابطه عنوان می کند که آئین نامه الزامات شرایط نحوه استفاده از این خدمات تهیه شده که شهروندان با کسب اطلاع از نحوی استفاده از این تجهیزات و با رعایت قوانین می توانند از این امکانات استفاده کنند.

اما با توجه به اینکه در حال حاضر رک های به کار رفته در ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران محدود و تنها در یک خط است، سوال این است در صورت بالا بودن تقاضای شهروندان برای ایجاد این امکانات در سایر خطوط اتوبوسرانی برنامه شرکت واحد چه خواهد بود؟

مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران در پاسخ به این سوال تاکید می کند: با توجه به اینکه اجرای این طرح به صورت آزمایشی بوده بر اساس نظر سنجی و تقاضای سفر در یکی از خطوط پر تردد اجرا شده است و در صورت افزایش تقاضای سفر های ترکیبی از سوی دوچرخه سواران، به روی اتوبوس های خطوط دیگر نیز در صورت موفق بودن طرح پایلوت از سال آتی نصب خواهد شد.

به نظر می رسد که با همکاری پلیس راهور تهران بزرگ نسبت به استفاده از رک های دوچرخه روی اتوبوس های پایتخت هم جاذبه استفاده از وسایل نقلیه عمومی را برای شهروندان بالاتر می برند و هم از احتمال تصادف راکبان دوچرخه با خودروها و حتی اتوبوس ها در معابر پایتخت جلوگیری می شود.

تجربه های جهانی استفاده از قفسه دوچرخه در شهرهای مطرح دنیا

مطالعات جهانی نشان می دهد که شهروندان دوچرخه سوار برای استفاده از رک های نصب شده روی اتوبوس ها نیاز به دریافت مجوز خاص و یا رزرو ندارند.

البته در برخی از شهرهای دنیا این رک ها به صورت شبکه به رک های دوچرخه متصل هستند که شهروندان از طریق اپلیکیشن های موجود می توانند برای طی کردن مسیر هایی دوچرخه مورد نیاز خود را اجاره کنند. افرادی که ترجیح می دهند از دوچرخه شخصی خود استفاده کنند نیز می توانند از این رک ها بهره ببرند.

بررسی ها نشان می دهد که در بیشتر شهرهای پیشرفته رانندگان اتوبوس به دلایل ایمنی مجاز به کمک در بارگیری و یا حذف دوچرخه از رک یا همان ( قفسه) ایجاد شده بر روی ناوگان اتوبوسرانی نیستند و شهروندان خود به تنهایی باید این کار را با آموزش هایی که از طریق بروشورها داده می شود انجام دهند.

به همین دلیل نخستین توصیه ای که مسافران دوچرخه سوار اتوبوس ها می شود، این است که برای حمل سریع تر دوچرخه هایشان، از قرار دادن هر گونه اشیای اضافی و یا وسایل شخصی مانند کوله پشتی یا کیسه هایی که می توانند از دوچرخه در طی حمل و نقل با اتوبوس جدا شوند، جلوگیری کنند. این وسایل اضافی شامل پمپ ها، بطری های آب، کیسه های کتاب و قفل ها است.

در دنیا قفسه دوچرخه SMTD که بر روی اتوبوس ها نصب می شود، فقط برای دوچرخه های استاندارد طراحی شده اند. جالب است بدانید که حمل سه چرخه با این رک ها امکان پذیر نیست.

اگر دانش آموزانی که سن آنها 14 سال و یا بیشتر است، بخواهند تا از این قفسه های حمل دوچرخه با اتوبوس استفاده کنند، باید حتما یک بزرگسال آنها را در بارگیری همراهی کند. البته دانش آموزانی که سن پایین تری دارند نمی توانند از این امکانات استفاده کنند.

طبق قوانین در نظر گرفته شده در برخی از شهرهای پیشرفته، دوچرخه سواران باید قبل از رسیدن اتوبوس، تمام وسایل اضافی خود را از روی دوچرخه بردارند. حتی چنانچه قفسه دوچرخه اتوبوس ها پر بود، مسافران باید منتظر اتوبوس بعدی شوند.

مطالعات نشان می دهد که استفاده از دوچرخه های اشتراکی(BTWD) که به دوچرخه های روزکار معروف هستند در بیشتر شهرهای ایالت های آمریکا رواج یافته است.

به عنوان مثال در ایالت سانفرانسیسکو در طول 5 سال اخیر نزدیک به 20 هزار نفر از سیستم دوچرخه های اشتراکی استفاده می کنند. شهر برکلی در این ایالت جشن شروع به کار دوچرخه های اشتراکی را با استفاده شهرداری این شهر از دوچرخه برای رفتن به محل کار خود 4 سال پیش شروع کرد.

در برنامه ریزی هایی که انجام شد، خطوط ویژه دوچرخه سواری نیز در نزدیکی دانشگاه بروکلی از سوی شهرداری این شهر ایجاد شد یا مسیرهای پیاده راه این محدوده با ایجاد فضای بیشتر برای عابران پیاده شهروندان را به استفاده از این مُد حمل و نقلی با هدف طی کردن مسیرهای کوتاه تشویق کند.

این برنامه ها تا جایی پیش رفت که دوچرخه سواران توانستند از اتوبوس های شهری برای طی کردن مسیرهای به نسبت طولانی تری که امکان دوچرخه سواری در آن وجود نداشت به همراه دوچرخه هایشان که آن را در قفسه و یا رک دوچرخه جلوی اتوبوس قرار می دهند، استفاده کنند. در واقع برنامه ریزان شهری بروکلی در نظر دارند تا مسیر محافظت شده و ایمنی را برای دوچرخه سواران ایجاد کنند تا از میزان ترافیک این شهر کاسته شود.

در شهر اوکلند نیز مدیران شهری در قالب یک کمپین 24 روزه، شهروندان را به استفاده از دوچرخه برای ترددهای روزانه خود دعوت کردند. در جریان این همایش شهروندانی که با دوچرخه برای رفتن به محل کار خود استفاده می کردند، می توانستند صبحانه خود را در طول مسیر تعیین شده میل کرده و از غرفه های اطلاع رسانی برای حمل دوچرخه با اتوبوس اطلاعات لازم را دریافت کنند.

رایان روسو، رئیس اداره جدید حمل و نقل اوکلند، اعلام کرده بود: شبکه دوچرخه سواری اوکلند طی ده سال گذشته رشد 50 درصدی داشته است. این کشور 6 درصد از مسافران دوچرخه سوار را در میان شهرهای آمریکا به خود اختصاص داده است.

در حال حاضر شرکت های فعال در حوزه حمل و نقل عمومی در ایالت کالیفرنیا در صدد هستند تا مجوزهای بیشتری را از مسئولان این شهر برای استفاده از رک های دوچرخه روی اتوبوس ها دریافت کنند و دراین رابطه نیز در سال 2014 قراردادی بین شهرداری و فرمانداری این ایالت به امضاء رسیده است.

تا قبل از این تفاهم نامه اتوبوس ها در ایالیت کالیفرنیا نمی توانستند از رک های دوچرخه در مسیرهای طولانی استفاده کنند و اکنون سازمان اتوبوسرانی این ایالت و شرکت های فعال در این حوزه در نظر دارند تا از قفسه های حمل دوچرخه در 100 مسیر اتوبوسرانی و روی بیش از 2000 اتوبوس خود استفاده کنند.

از سوی دیگر بررسی ها نشان می دهد استفاده از رک های دوچرخه برای شرکت های فعال در حوزه اتوبوسرانی به یک امتیاز برای جذب مسافران یبیشتر تبدیل شده است که در کنار بهبود امکانات رفاهی مسافران مانند دسترسی به شبکه اینترنت رایگان، استفاده از صندلی های ارگونومیک و... از تجهیز اتوبوس های تحت اختیار خود به رک دوچرخه نیز بهره می برند.