آیینه‌ی تمام نمای عصر حکومت عثمانی

به گزارش تیترشهر؛ سلطان محمد دوم مشهور به سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول در سال ۱۴۵۳، قصر امپراطوران بیزانس که پس از جنگ نابود شده بود را مناسب و درخور زندگی باشکوه و شاهانه‌ی خود ندانست؛ بنابراین وی در سال ۱۴۶۰ دستور ساخت قصری جدید را داد که البته ساخت آن در سال ۱۴۷۸ به پایان رسید. وی این قصر را توپکاپی (به معنای دروازه ی توپ) نامید. قصر توپکاپی در فضایی با ۷۰۰ هزار مترمربع در یک قلعه‌ی رومی در استانبول واقع شده است. ازسوی خشکی، قصر با دیوارهای قلعه‌ای که سلطان محمدفاتح ساخته بود از فضای شهر استانبول جدا شده؛ همچنین از قسمت دریا نیز با دیوارهای بلند شهر قسطنطنیه‌ی قدیم از شهر جدا شده است.

توپکاپی مرکز اداری، تحصیلی و هنری حکومت عثمانی به مدت حدودا چهارصد سال از زمان سلطان محمد دوم تا سلطان عبدالمجید یعنی سی و سومین سلطان عثمانی بوده است. اگرچه عثمانی‌ها در قرن نوزده این قصر را ترک و به هدف زندگی مدرن و اروپایی به قصر دلمه باغچه نقل مکان کردند؛ اما قصر توپکاپی به‌دلیل اهمیت بسیار بالایی که داشت پابرجا ماند.

ورود به این کاخ ازطریق باب همایونی امکان‌پذیر است که از همین مسیر می‌توان به چشمه‌ی سلطان احمد سوم رسید؛ به‌دلیل علاقه‌ی شدید این پادشاه به گل لاله، دوره‌ی حکومت وی عصر لاله‌ها نام گرفته است. پس از عبور از چشمه، به زنجیره‌ای از چهار بارگاه خواهید رسید. بارگاه اول برای عموم یا افرادی که به هر دلیل تجاری به قصر می‌آمدند آزاد بود. با ورود به بارگاه دوم حس جدایی و انزوا را تجربه خواهید کرد؛ این بارگاه با دروازه‌ای میانی از بارگاه اول جدا می‌شود که به دستور سلطان سلیمان ساخته شده است. در زمان حکومت عثمانی، هیچکس غیر از سلطان و مادرش اجازه‌ی عبور از این دروازه را با اسب نداشت.

بازدید از دیدنی های ترکیه در سفر به این کشور، به دلیل شباهت‌های فرهنگی با ایران، برای مسافران ایرانی جالب توجه است. به‌علاوه، کاخ توپکاپی دارای موزه‌ای است که در آن، آثار ادبی و فرهنگی بسیاری مربوط‌به ایرانیان نگه‌داری می‌شود؛ به‌همین دلیل بازدید از این موزه برای ایرانیان جذابیت خاص خود را دارد.

اتاق شورا، آشپزخانه و حرمسرا تمامی در بارگاه دوم واقع شده‌اند. حرمسرا محل زندگی زنان بی‌شمار پادشاه بود و این زنان تمامی از کشورهای دیگر به بردگی به آنجا آورده شده بودند. متاسفانه تنها درِ چند اتاق به روی بازدیدکنندگان باز است. بارگاه سوم متعلق به سلطان بوده و اتاق های خصوصی وی در آنجا قرار دارد. همچنین اتاق جلسات با سفیران و کتابخانه‌ی بزرگ شاه احمد سوم در این بارگاه است.

یک اتاق جالب دیگر در این بارگاه خوابگاه قشون نظامی است. اینجا می‌توانید شاهد مجموعه‌ای از گلابتون زر، قبا، یونیفرم، و دیگر وسایل نظامی باشید.

البته چیزهای خیلی جالب‌تری هم اینجا وجود دارد، مانند خزانه! خزانه در ساختمانی قرار دارد که توسط محمدفاتح ساخته شد. این مکان محل نگه‌داری آثار هنری است که از جنگ‌های مختلف به غنیمت گرفته شده یا آثار ارزشمندی که توسط هنرمندان معاصر در امپراطوری عثمانی خلق شده است. همچنین جواهراتی قیمتی از روسیه و انگلیس و دیگر کشورها نیز در اینجا وجود دارد.

در آخر با بارگاه چهارمی رو‌به‌رو می‌شوید که در قرن نوزدهم به این کاخ اضافه شد. محرمانه‌ترین اتاق‌های سلطان‌ها در این بارگاه قرار داشته است. در قرن نوزدهم کاخ‌های جدید و مجلل‌تری مانند دلمه باغچه به‌دلیل داشتن طراحی غربی مورد توجه قرار گرفتند و امپراطوران عثمانی کاخ توپکاپی را به قصد زندگی در محیطی اروپایی‌تر ترک کردند. پس از برقراری جمهوری ترکیه، قصر توپکاپی در آوریل ۱۹۲۴ به موزه تبدیل شد که همچنین اولین موزه‌ی جمهوری ترکیه نیز به‌شمار می‌رود. اگرچه در همین دوره ترک‌ها به‌طور رسمی مدرن‌تر شدند، به دلایلی بخش حرمسرا تا سال ۱۹۶۰ به روی بازدیدکنندگان بسته ماند. توپکاپی با سازه‌های معماری خود، کلکسیون‌ها و مجموع ۳۰۰ هزار اسناد بایگانی از بزرگ‌ترین کاخ موزه‌ها به‌شمار می‌آید.

برای گشت و گذاری کامل نیاز به سه تا چهار ساعت زمان دارید؛ اما در فصولی که میزان سفر در اوج خود است  قصر توپکاپی خیلی شلوغ خواهد بود. موزه هر روز هفته غیر از پنج‌ شنبه‌ها از ساعت ۹ صبح الی ۷ بعد از ظهر باز است. برای ورود به بارگاه دوم باید بلیتی به قیمت ۱۳ دلار تهیه کنید. بلیت دیگری به قیمت ۷ دلار برای بازدید از حرم لازم است، که البته در صورت تهیه‌ی بلیت گذر توریستی استانبول نیازی به خرید بلیت بازدید از حرم ندارید. همچنین برای تهیه‌ی راهنمای صوتی در صورت نیاز با مبلغ ۷ دلار می‌توانید این راهنما را تهیه کنید.

می‌توانید در فضای حاکم در این قصر غرق شوید و تصور کنید که اتاق‌ها و سالن‌ها هنگامی که ساکنین آن در گذشته در آنجا رفت‌و‌آمد می‌کردند چه حال و هوایی داشته است. پس خود را برای یک روز خستگی لذت‌بخش آماده کنید. همچنین از لباس سبک و کفش‌های کاملا راحت استفاده کرده و آب و میان‌ وعده به همراه داشته باشید (کافه‌ی موجود در کاخ بسیار گران‌قیمت است).

آنچه خواندید توصیفی بود مختصر از بزرگ‌ترین قصر عثمانی و یکی از بی‌نظیرترین دیدنی های استانبول که هنوزه به خوبی پابرجا است. حداقل برای دیدن زندگی خرم‌ سلطان، خاصه‌ی روسی و مشهور سلطان که توانست بر بزرگ‌ترین سلطان عثمانی یعنی سلطان سلیمان غلبه کند، دیدن این قصر ارزش دارد. دختری ساده که توانست ابتدا سلطان را شیفته‌ی خود سازد، سپس قصر و درنهایت حکومتی که در توپکاپی برقرار بود را از آن خود کند و قطعا ارزش این را دارد که چند ساعت از سفر خود به استانبول را وقف آن کنید.