غار علیصدر؛ بزرگترین غار آبی جهان

به گزارش تیترشهر؛ غار علیصدر یکی از بی‌نظیر ترین و خوش منظره‌ترین غارهای طبیعی قابل قایقرانی جهان است که در روستای علیصدر از توابع بخش گل تپه شهرستان کبودرآهنگ و ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان؛ به ارتفاع ۱۹۰۰ متر از سطح دریا واقع شده است.

بازدید از غار علیصدر به قدری برای گردشگران جذاب است که هر گردشگر داخلی و خارجی که به همدان سفر می‌کند حتما از این غار زیبای آبی بازدید می‌کند. تورهای گردشگری غالبا در برنامه سفر خود علاوه بر دیدنی های همدان حتما بازدید از این غار را نیز در اولویت برنامه‌های خود قرار می‌دهند.

این غار در کوه نه چندان مرتفع ساری قیه ( صخره زرد) ایجاد شده که در قسمت جنوب روستای علیصدر و چسبیده به آن قرار گرفته است.

در این کوه دو غار دیگر به نام های سراب و سوباشی وجود دارد که به ترتیب ۷ و ۱۱ کیلومتر با غارعلیصدر فاصله دارند و چنانکه در منابع جغرافیایی آمده آب غار علیصدر از غار سراب سرچشمه می‌گیرد.

تاریخچه

گفته می‌شود که نام اصلی این غار «علی سرد» یا «علی سد» بوده که به تدریج اصطلاحا به علیصدر معروف شده است. در فرهنگ جغرافیایی ایران و فرهنگ دهخدا، به نام « علی سرد» آمده ولی هر دو این منابع نام اصلی آن را « علی سد» ذکر کرده‌اند. آنچه مسلم است تا این تاریخ در هیچ نوع مدرک تاریخی نامی به عنوان علیصدر ذکر نشده با این وجود خود اهالی نیز آن را علیصدر می‌گویند.

قدمت سنگ های تشکیل دهنده این کوه در حدود دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( ۱۹۰ تا ۱۳۶ میلیون سال قبل ) تخمین زده می‌شود.

مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم این غار را می‌شناختند و از آب آن نیز بهره می‌بردند مجرایی که از محوطه ورودی تا محل آب حفر شده، این مسئله را تایید می‌کند؛ ولی شناسایی مفصل و معرفی آن به حدود ۱۵ سال پیش از انقلاب بر‌می‌گردد که بنابر نظری اولین بار توسط افسری به نام « سرهنگ یحیایی » که فرمانده پادگان همدان بود و بنابر نظر دیگر توسط گروه کوهنوردی همدان انجام پذیرفت و توسعه آن با تعریض دهنه ورودی آغاز شد و به تدریج به صورت فعلی در آمد. 

با پخش خبر شناسایی این پدیده کم نظیر، علاقمند شدن محققان و طبیعت دوستان و آغاز بازدید عمومی در سال ۱۳۵۴، غار علیصدر تبدیل به یکی از پر جاذبه ترین مکان های سیاحتی استان همدان و ایران شده و نمونه ای مشابه غار مولیس فرانسه و شوالیه و بوکان استرالیا به شمار می آید؛ هم اکنون با توجه به استفاده از روشنایی برق و قایق های پایی چهار نفره و سهولت بازدید از نقاط مختلف غار و همچنین ایجاد تسهیلات رفاهی جانبی؛ سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر از ایران و اقصی نقاط جهان از این غار بازدید می‌کنند.

مشخصات

در بدو ورود شاهد رسوبات کربنات کلسیم در سقف و دیواره های محدوده وسیعی از غار هستیم، این رسوبات گویای این هستند که در گذشته در این محدوده نیز آب وجود داشته است. ارتفاع فعلی آب درون غار در حدود ۵۰ متر پایین‌تر از این محدوده است.

ارتفاع آب غار در قسمت‌های مختلف آن از صفر تا ۱۴  متر در نوسان است. تمامی کانال های غار هنوز کشف نشده اما در برخی از کانال های غار ۱۰ الی ۱۱ کیلومتر پیشروی شده است؛ به طور رسمی در حال حاضر ۲۱۰۰ متر از طول غار شناسایی شده که ارتفاعی بین ۱ تا ۳۵ متر، عرض ۲ تا ۱۵ متر و عمق ۱ تا ۱۷ متر دارد.

برای بازدید از غار پس از طی مسیر قابل قایقرانی، مسیر نسبتا طولانی در خشکی طی می شود و پس از آن دوباره گردش با قایق ادامه می یابد. از ۱۴ کیلومتر مسیر کشف شده،۴کیلومتر از معابر که با پرژکتور نور پردازی شده‌اند مورد بازدید قرار می‌گیرند. بازدید از غارها حدود ۲ ساعت طول می‌کشد و هنگامی‌که بازدید شروع می‌شود نمی‌توانید آن‌ را نیمه کاره رها کنید. 

محوطه اصلی غار از تعداد زیادی تالار بزرگ و کوچک و پیچ در پیچ تشکیل شده است که به وسیله دهلیز‌ها و دالان‌های مشبک با یکدیگر مرتبط می‌شوند و برخی از آن‌ها وسعتی بیش از چند صد متر مربع دارند.

سقف غار که در برخی قسمت‌ها تا ۱۰ متر از سطح آب ارتفاع دارد پوشیده از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات به صورت های مختلف استلاگمیت‌هایی با فرم های جذاب ایجاد کرده اند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد نیز استلاگمیت‌ها منظره زیبایی بوجود آورده اند. 

منشا آب غار چشمه‌های زیرزمینی و علاوه بر آن، ریزش‌های جوی است که به صورت قطرات آب از دیواره‌ها و سقف غار به درون آب می ریزد. در کل این غار عظیم از طریق فرسایش و ایجاد حفره‌های ریز در توده سنگ‌های آهکی و به هم پیوستن تدریجی این حفره‌ها در طی سالیان طولانی ایجاد شده است. 

بر اساس رده بندی حرارتی Jadin، Astrue آب غار جزو آب های سرد (حدودا ۱۲ درجه) محسوب می‌شود. همچنین فاقد بو و مزه خاص است، رنگ آن آبی کم رنگ و بسیار زلال است به طوری که حتی در نقاطی با عمق ۵ متر بستر آن در نور معمولی و با چشم غیر مسلح به خوبی قابل رویت است.

طبق آزمایشات ، آب جزو آب‌های بی کربناته کلسیک سبک دارای pH اسیدیسیته نزدیک به خنثی می‌باشد همچنین به دلیل وجود املاح آهکی غیر قابل شرب و از لحاظ میکروبی نیز آلوده و در نتیجه فاقد هر نوع حیات جانوری است.

هوای داخل غار سبک، تمیز، عاری از گرد و غبار و کاملا ساکن است به طوری که چنانچه شمعی در آن روشن کنند هیچ گونه حرکتی در شعله شمع دیده نمی‌شود.

مسیر قایق با چراغ‌های رنگی مشخص شده است. حفره‌های زیرزمینی مرکزی مراحل مختلف زمین‌شناسی را نشان می‌دهند. در تابستان داخل غارها خنک می‌شود پس بهتر است که ژاکت همراه خود داشته باشید. در فصل زمستان در مقایسه‌ی با برفی که بیرون می‌بارد، غار  هوایی گرم دارد.

در نزدیکی ورودی غار، هتل علیصدر قرار دارد در این منطقه همچنین رستوران و سوئیت‌هایی با قیمت معقول و مناسب وجود دارد. این هتل خارج از فصل گردشگری قیمت متغیری دارد، محل آن بسیار آرامش‌بخش است و مسیری برای کوه‌پیمایی دارد.

مسیرهای رفت‌وآمد

می‌توان از شهر همدان در طول روز با مینی‌بوسی‌هایی به مدت سفر یک ساعت و نیم به این مکان عزیمت کرد. تاکسی‌هایی هم وجود دارند که قیمت آن‌ها برای رفت و برگشت با در نظر گرفتن معطلی‌های بین راهی در حال حاضر ۲۰ هزار تومن است. در طول مسیر دیوارهای گلی روستای میحمله علیا نیز جلب توجه می‌کند.

برای بازدید از همدان شهری تاریخی و زیبا با آثار تاریخی کهن و بسیار ارزشمندی که از دوران تاریخی ماد و هخامنشی و دوران پس از اسلام و همچنین بازدید از غار کم نظیر علیصدر حتما به این شهر سفر کنید.