منطقه 4 از نظر وسعت یکی از مناطق بزرگ شهر تهران است. منطقه ای که با مشکلات و معضلات ریزو درشت زیادی دست و پنجه نرم می کند. زندگی 30 هزار نفر از شهروندان ساکن در این محدوده زیر دکل های برق فشار قوی، تنیده شدن آسیب های اجتماعی در تار و پود این منطقه، وجود حجم بالایی از بافت فرسوده بدون احتساب این املاک در پروژه های نوسازی، نیاز محله ها به سوله مدیریت بحران و وجود پروژه های نیمه کاره از جمله مشکلاتی است که ساکنان منطقه 4 با آن روبه رو هستند. به گزارش تیتر شهر: در کنار مشکلاتی که در منطقه بزرگ 4 وجود دارد، اما می توان گفت که این محدوده به عنوان یکی از پتانسیل های بلقوه گردشگری در تهران محسوب می شود. وجود باغ بزرگ پرندگان و بوستان های فرامنطقه ای، وجود محدوده جنگلی لویزان فرصت هایی است که در این محدوده وجود دارد.
اما در عین حال نمی توان از کمبود فضاهای فرهنگی، هنری و تفریحی نیز در منطقه 4 به راحتی گذشت. منطقه 4 به نوعی به طور دقیق مرز بین فقر و ثروت را به خوبی نشان می دهد. وجود محله هایی مانند خاک سفید و یا شمیران نو به عنوان محله های محروم و کم برخوردار در مقابل محله هایی مانند پاسدارن و تهران پارس با ارزش افزوده بالای املاک آن نمونه ای از این ادعاست.
اما با وجود این مرز بندی پر رنگی که در این منطقه وجود دارد، می توان گفت تمامی محله های منطقه 4 از محله های برخوردار گرفته تا محله های محروم در یک موضوع مهم اشتراک دارند و آن کمبود فضاهای فرهنگی، تفریحی و ورزشی است.
وجود دکل های برق در بخش از منطقه 4 یکی از مشکلاتی است که باعث شده تا زندگی شهروندان ساکن در این محدوده ها را که طبق اعلام رسمی تعداد آنها را تا 30 هزار نفر تخمین می زنند، باعث شده تا به یکی از معضلات بزرگ در چهنه شرقی تهران از آن یاد کرد.
خطرات زندگی زیر دکل های برق به مانند یک کابوس هر ساعت از روز برای ساکنان این محدوده تکرار می شود. تولد کودکان معلول، بروز ناهنجاری های عبی و روانی و یا حوادث ناگواری مانند برق گرفتگی از جمله مشکلاتی است که شبانه روز ساکنان زیر دکل های برق با آن روبه رو هستند.
آنطور که سید علیرضا حسینی به خبرنگار تیتر شهر توضیح می دهد، طبق بررسی های انجام شده 85 دکل برق فشار قوی در منطقه 4 و در محدوده مسکونی واقع شده اند. مشکلی که رفع آن تنها برعهده شهرداری تهران نیست بلکه وزارت نیرو، فرمانداری و استانداری تهران باید برای رفع این مشکل ورود جدی داشته باشند.
بیشتر املاک واقع در حریم دکل های برق فشار قوی زمین هایی هستند که در گذشته تصاحب شده اند و اکنون خانه های این محدوده فاقد سند هستند. اما با توجه به رشد نامتوازن تهران در تمامی پهنه ها، دکل های برق درست در بالای محدوده مسکونی واقع شده اند.
بروز حوادثی مانند برق گرفتگی و یا تول کودکان معلول، ایجاد اختلالات روانی از جمله مشکلاتی است که شهروندان این محدوده با آن دست به گریبان هستند. به گفته ساکنان حتی در روزهای بارانی تماس با خودروهای پارک شده در این محدوده ایجاد برق گرفتگی برای شهروندان می کند.
به نظر می رسد که یکی از موضوعاتی که شهردار تهران در جلسات هیات دولت باید به عنوان یکی از مطالبات شهروندان تهرانی آن را پیگیری کند، همین موضوع است.
بررسی هایی که شهردار منطقه 4 تهران انجام داده، نشان می دهد که تا سا گذشته برای انتقال دکل های برق فشار قوی از این محدوده به بودجه ای معادل 60 میلیارد تومان نیاز است که این کار باید توسط سازمان های متولی مانند وزارت نیرو و یا بخش های حاکمیتی مانند فرمانداری، استانداری و یا حتی وزارت کشور انجام شود.
با توجه به اینکه تا کنون بازدیدهای مختلفی از سوی فرماندار تهران و یا برخی از نمایندگان مردم تهران در مجلس از این محدوده انجام شده، وعده هایی برای رفع مشکلات ساکنان زیر دکل های برق فشار قوی در منطقه 4 داده شده است اما هنوز این وعده ها و تصمیماتی که گرفته شده، فرصت اجرایی شدن پیدا نکرده است.
به غیر از آنکه تحقق این بخش از مطالبات شهروندی نیاز به ایجاد یک مدیریت یکپارچه از سوی سازمان های متولی دارد، رسانه ها نیز وظیفه دارند تا به تحقق این بخش از حقوق شهروندان سرعت بخشند.
ورود به آسیب های اجتماعی از ابتدا اشتباه بود
شاید بتوان گفت اگر در جنوب تهران محله ای مانند هرندی به عنوان یکی از کانون های آسیب اجتماعی در شهر تهران مطرح است، اما در شرق تهران نیز محله خاک سفید همین ویژگی را دارد.
هر چند در 15 سال گذشته برای کاهش آسیب های اجتماعی محله خاک سفید که به محله اختاپوس نیز شهرت داشت، اقدامات ضربتی نیروی انتظامی باعث شد تا مظاهر آسیب ها و معضلات اجتماعی مانند خرید و فروش آسان مواد مخدر، اعتیاد، زورگیری و ... جمع شود، اما واقعیت این است که این اقدام باعث شد تا شعاع وجود آسیب های اجتماعی در منطقه 4 بیشتر شود و محله های دیگری مانند لویزان، شمیران نو و ... را درگیر کند.
حتی اکنون می توان گفت که هنوز محله خاک سفید که در زمانی معضلات و آسیب های اجتماعی آن جنبه امنیت ملی پیدا کرده بود، به طور کامل در این محدوده ریشه کن نشده است و شکل های مختلفی به خود گرفته است.
حسینی شهردار منطقه در این باره نیز به خبرنگار تیتر شهر توضیح داد: یکی از مشکلات منطقه 4 مهاجر پذیر بودن این محدوده است. بیشتر مهاجرانی که وارد منطقه 4 شده و در محله های محروم آن سکونت پیدا می کنند را هموطنانی از خطه خراسان جنوبی شامل می شوند. به هر حال رسیدگی به مهاجرت اقوام مختلف به تهران وظیفه شهرداری تهران نیست و تابع تصمیمات کلان کشور است. اما زمانی که این افراد در زادگاه خود دچار آسیب می شوند، راهی تهران و منطقه 4 می شوند که با خود آسیب هایی را وارد این محدوده می کنند.
نیاز منطقه 4 به سوله مدیریت بحران
تامین ایمنی شهروندان در واقع بروز حوادث طبیعی یکی از اولویت های مدیریت شهری در مناطق 22 گانه شهر تهران است. یکی از شاخصه های پیوستن مناطق پایتخت به جامعه ایمن وجود سوله های مدیریت بحران در محله هاست. با وجود وسعت منطقه 4 متاسفانه این محدوده نیاز به ساخت سوله بحران دارد. این در حالی است که در سال های گذشته نیز یکی از سوله های بحران این منطقه در دوره گذشته مدیریت شهری به بخش خصوصی جهت راه اندازی شهربازی طی یک قرار داده 10 ساله واگذار شد.
تامین اعتبارات مورد نیاز جهت ایجاد سوله بحران در منطقه 4 اولین اقدامی است که باید شهرداری تهران انجام دهد. شهردار منطقه 4 درباره وضعیت سوله بحران این منطقه که به شهربازی تبدیل شده است، به خبرنگار تیتر شهر توضیح داد: برای آزاد سازی این سوله بحران به صورت قضایی ورود پیدا کرده ایم.
به رغم اینکه در دوره گذشته یک قرار داد 10 ساله بین شهرداری و بهره بردار این سوله منعقد شده است اما سرمایه گذار نتوانسته به تعهدات خود برابر این قرار داد عمل کند. به همین دلیل طی جلساتی که با معاونان دادستان کشور داشته ایم توضیح دادیم که پس گرفتن این سوله موضوع سیاسی ای نیست بلکه فردی که بهره برداری از این مجموعه را به صورت شهربازی در سال های گذشته برعهده گرفته به تعهدات خود عمل نکرده است.
در حال حاضر منتظر اعلام رای نهایی قضایی هستیم. موضوع مهم این است که شهرداری تهران در دوره گذشته تمام هزینه های مربوط به ساخت و تجهیز این سوله را به صورت شهربازی انجام داده و اینگونه نبوده که بهره بردار در این زمینه هزینه کند.
وجود پروژه های نیمه کاره در منطقه 4
بلاتکلیفی پروژه های نیمه کاره در منطقه 4 و بلاتکلیفی این طرح ها به دلیل اولویت دار نبودن آنها در تخصیص بودجه یکی دیگر از موضوعاتی است که شهروندان منطقه 4 با آن روبه رو هستند.
علیرضا حسینی بر این باور است که پروژه های نیمه کاره زیادی در منطقه وجود ندارد. بلکه مساله اصلی پیدا کردن سرمایه گذار برای اجرای پروژه های شهری است. موضوع این است که چرا شهرداری تهران باید برای نگهداشت شهر هزینه کند؟ به هر حال باید قبول کرد که در جلب مشارکت های مردمی و سرمایه گذاری در اجرای پروژه های شهری یک ضعف اساسی در مجموعه مدیریت شهری وجود دارد.
آنطور که شهردار منطقه 4 توضیح می دهد، در حال حاضر پروژه هایی را برای جلب مشارکت های مردمی و سرمایه گذار به سازمان مربوطه در این زمینه معرفی کرده ایم که یکی از این طرح ها امتداد پروژه خیابان دلاوران به بزرگراه امام علی است.
بررسی ها نشان می دهد که در یک دهه گذشته بیشتر مشارکت ها در حوزه پروژه های شهری در ساخت و بهره برداری از ابنیه بوده است و در موضوع نگهداشت شهر سرمایه گذاری ورود پیدا نکرده است این در حالی است که در این حوزه شهرداری تهران می تواند بیشترین جلب مشارکت ها را برای کاهش هزینه های خود داشته باشد.
ساخت و سازهای غیر مجاز بلای جان منطقه 4
وجود بافت فرسوده، قرار گرفتن برخی از محله های منطقه 4 در طرح شهری که امکان ساخت و ساز و مرمت بناهای فرسوده را از شهروندان گرفته است باعث شده تا ساکنان برخی از محله ها به ساخت و سازهای غیر مجاز روی آورند که نمونه این موضوعات را می توان در محله شمیران نو دید.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این منطقه حائز اهمیت است، این است که به رغم فرسوده بودن املاک در برخی از محله های این محدوده اما در تقسیم بندی های شهرداری برای ارائه تسهیلات به محدوده های بافت فرسوده قرار نگرفته اند. به این دلیل که یکی از شاخصه های فرسودگی، قرار گرفتن ریزدانه ها در معابر زیر 6 متر است. این در حالی است که محله هایی مانند خاک سفید و یا شمیران نو معابری حدود 6 متر دارند و به دلیل نداشتن این شاخصه جزو محدوده های دارای بافت فرسوده از سوی شهرداری تهران در دوره های گذشته قرار نگرفته اند.
شهردار منطقه 4 در این باره نیز به خبرنگار تیتر شهر توضیح داد: در بازدیدی که مدیرعامل سازمان نوسازی از منطقه 4 انجام داد، به این موضوع اشاره شد که در حق برخی از محله های این منطقه در دوره گذشته اجحاف صورت گرفته است. در حال حاضر بررسی ها نشان می دهد که 6 هکتار بافت فرسوده در منطقه 4 قرار دارد اما به دلیل اینکه معابر در این محدوده ها 6 متر است، جزو طرح نوسازی بافت های فرسوده و استفاده از تسهیلات تشویقی شهرداری تهران قرار نگرفته اند.
در این صورت ساکنان محله های محرومی مانند خاک سفید برای نوسازی باید تمام عوارض مربوط به ساخت و ساز را به شهرداری تهران پرداخت کنند اما به دلیل فقر معیشتی و اقتصادی ای که دارند از نوسازی املاک خود منصرف شده اند.
آنطور که حسینی توضیح می دهد، طبق دستور العمل جدید شاخصه فرسودگی تغییر کرده است و دفاتر خدمات نوسازی در محله هایی مانند خاک سفید و یا شمیران نو راه اندازی شده که همین مساله ارزش افزوده زمین های این محله ها را بالا برده است.
در حال حاضر در محله خاک سفید و گلشن اگر شهروندان اقدام به نوسازی املاک فرسوده خود کنند، تنها 7 درصد می توانند مجوزهای لازم را دریافت کنند و 93 درصد دیگر از این املاک به دلیل اینکه فاقد سند هستند، نمی توانند اقدام به نوسازی املاک فرسوده خود کنند و یا اینکه برابر قوانین قبلی به دلیل اینکه در معبر 6 متری قرار دارند، جزو طرح نوسازی و تسهیلات تشویقی شهرداری تهران نمی شوند.
عکس: آژانس عکس تهران
