به گزارش تیتر شهر: هر چند در طول 10 سال اخیر مسیرهای پیاده راه زیادی در بافت تاریخی مرکز پایتخت ساخته شد، اما یکی از انتقاداتی که به این مسیرها از سوی شهروندان می شود، استفاده از سنگ فرش های نامناسب در این محدوده است. در بیشتر مسیرهای پیاده راه که در محدوده تاریخی شهر تهران ایجاد شده است، سنگفرش ها به عنوان نمادی که می تواند این مسیرها را به هویت تاریخی این محدوده ها نزدیک کند، جایگاه ویژه ای دارد. این در حالی است که استفاده از این مصالح به دلیل بی کیفیت بودن و ایجاد مشکل در پیاده روی مردم باعث شده تا تهرانی ها بعد از مدتی پیاده روی در این محدوده خسته شوند.
از سوی دیگر برخی از مسیرهای که با هدف پیاده راه سنگفرش شده اند نیز به دلیل تردد خودروها در ساعات معینی از روز با چنین مشکلاتی روبه رو هستند. هر چند هدف شهرداری تهران این بود تا با استفاده از سنگفرش و سختی تردد خودروها در این محدوده امکانی را ایجاد کند تا وسایل نقلیه مسیر جایگزین دیگری را برای رفت و آمد خود انتخاب کنند. اما اگر در نهایت قرار است این مسیر نیز برای عابران پیاده باقی بماند سنگفرش های به کار رفته امکان پیاده روی به شکل طولانی را از تهرانی ها می گیرد.
البته این مشکل را می تواند در پیاده رو های شهر تهران نیز مشاهد کرد. به ویژه اینکه زنان و همچنین معلولان نیز در هنگام تردد از روی این سنگ فرش ها با مشکلات زیادی روبه رو می شوند.
آغاز نهضت پیاده راه سازی در دو شهر تهران و تبریز
مطالعات تاریخی نشان می دهد که نهضت پیاده روی در ایران از شهر تبریز شروع شد. در حدود سال های 1300 بود که شهرداری تبریز تصمیم گرفت تا مسیری منتهی به کنسولگری کشور فرانسه در این شهر را با استفاده از سنگفرش به پیاده راه تبدیل کند. کار ساخت این مسیر چیزی در حدود 10 سال طول کشید.
دلیل انجام این کار نیز به این خاطر بود تا کارکنان کنسولگری فرانسه با پیاده روی روی این مسیر غم غربت و دوری از وطن را کمتر احساس کنند و شب ها به یاد پیاده راه های پاریس در این مسیر قدم می زدند. مسیر نخسین پیاده راه ایران در تبریز در کوچه پاساژ محله مهاد مهین(میار میار) که محل استقرار 8 کنسولگری بود، شبیه پیاده راه محله شانزه لیزه ساخته شد.
البته در تهران نیز مسیرهای پیاده روی با قدمت نزدیک به 100 سال نیز وجود دارد که از جمله می توان به مسیر سنگفرش شده میدان حسن آباد تهران با قدمتی نزدیک به 90 سال و یا سنگفرش های پیدا شده در مسیر خیابان سی تیر مربوط به زمان پهلوی اول را نام برد.
به نظر می رسد که ساخت مسیرهای پیاده راه که از سنگفرش پوشیده شده است، به طور همزمان در دو شهر تهران و تبریز در ابتدا آغاز شده است. سنگفرش هایی که در آن زمان برای پوشاندن کف خیابان ها و مسیر ها نیز استفاده می شده، به گونه ای بوده که امکان تردد عابران پیاده و کالسکه ها از روی آنها وجود داشته است.
دسترسی به فضای سبز و امکانات تفریخی و فرهنگی، لازمه مسیرهای پیاده راه است
مسیرهای پیاده راه به غیر از سنگفرش کف آن باید دارای ویژگی های دیگری نیز باشد که از جمله دسترسی عابران به فضای سبز، مبلمان شهری، اماکن خرید، تفریح و سرگمی است. هر چند در تهران تنها مسیر پیاده راه باب همایون و سی تیر کمی از این امکانات برخوردار هستند اما مابقی مسیرهای پیاده راهی که در محدوده بازار ساخته شده است، از این امکانات بی بهره هستند. یا حداقل در گردش های شبانه تهرانی ها جایگاهی ندارند.
با وجود تمامی مشکلاتی که به آن اشاره شد، آنطور که مدیر بافت و بناهای تاریخی شهر تهران می گوید، قرار است تا با گسترش مسیرهای پیاده راه که بتواند یک کریدور به هم متصل گردشگری را در بافت تاریخی تهران ایجاد کند،در حال مطالعه و بررسی کارشناسی است.
کارشناسان شهرسازی در حال حاضر به این نتیجه رسیده اند که محدوده حصار ناصري، به عنوان یک «حوزه شهري پیاده مدار باید شناخته شود که علاوه بر حفظ جایگاه شاخص و اثرگذار اقتصادي خود در سطوح خرد و کلان کشور، با روند رو به رشــد ســکونت و ماندگاري اجتماعی و ارتقاء کیفیت خدمات گردشــگري (محلی، ملی و بین المللی) مواجه است .
به همین دلیل توسعه مسیرهای پیاده راه در محدوده منطقه 11 تهران در دستور کار معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران قرار گرفته است.
آنطور که ابوالفتح شادمهری می گوید؛ این محدوده با برخورداري از یک شـــبکه پیاده راهی اشـــتراکی امن، ایمن و هم پیوند با مراکز تجاري، حکومتی، گردشـــگري و خدماتی، ضمن ارائه روایتی مناسب از تاریخ و فرهنگ تهران قدیم، محیطی مطلوب براي حضور شهروندان و گردشگران به وجود آورده است.
به همین دلیل ترکیب شبکه پیاده راهی با شبکۀ حمل و نقل همگانی و سایر شیوه ها و امکانات عبور و مرور، سبب شده است استفاده از خودروي شخصی در این محدوده کاهش یابد و رفت وآمد آسان، سریع، کم هزینه و پاك جایگزین آن شود.
برآوردهای مدیر بافت و بناهای تاریخی نشان می دهد؛ بهره مندي هسته هاي سکونتی از کیفیت هاي محیطی مطلوب وتوسعه فعالیت هاي اقتصادي خرد، محله هاي این محدوده را به مکان هایی با پایداري اجتماعی بالا تبدیل کرده است.
هر چند مدیران شهری در تلاش هستند تا محدوده های مرکزی و تاریخی شهر تهران را به آنچه که پیش بینی می کنند، نزدیک کنند اما واقعیت با چشم اندازی که آنها متصور می شوند بسیار متفاوت است چرا که همچنان در قلب تهران نیز مسیرهای پیاده راه در تسخیر خودروی برخی از کسبه قرار دارد و شب ها هنوز امکان استفاده از این مسیرهای پیاده راه برای شهروندان به عنوان یکی از گزینه های گشت و گذار و تفریح وجود ندارد.
شادمهری بر این باور است که با خروج تدریجی بورسهاي ناسازگار با کیفیت پیاده مداري و ورود فعالیت هاي خدماتی ـ رفاهی و اقتصادي پشتیبان گردشگري، شبکه اي از عرصه هاي عمومی و فضاهاي شهري سرزنده را به وجود می آورد که در کنار ارتباط مناسب با سایر مراکز شهري و فرا شهري؛ فضایی خاطره انگیز را براي زندگی، کار و گذران اوقات فراغت فراهم می کند.
در حال حاضر کارشناسان معاونت شهرسازی و معماری در تلاش هستند تا مسیرهای پیاده راه را در محدوده تاریخی شهر تهران به صورتی که در طهران قدیم ایجاد می شده است، اجرا کنند تا ماهیت مسیرهای سواره با پیاده کاملا قابل تفکیک و جدا از هم باشد.
اکنون در محدوده تهران قدیم جای کالسکه هایی که اقدام به جابه جایی مردم در زمان های قدیم می کردند را خودروهای برقی گرفته است. اما این امکان تنها در ساعات فعالیت بازار به عنوان قلب تپنده این محله ها وجود دارد و بعد از تعطیلی مراکز اقتصادی در این محدوده امکان دیگری برای استفاده شهروندان از این مسیرها به عنوان یک پاتوق فرهنگی و گردشگری وجود ندارد.
به همین دلیل است که پیشنهاد می کنیم در مطالعاتی که معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در این زمینه انجام می دهد، تعریف جامعی از پیاده راه با تمام امکاناتی که این مسیرها برای جذب شهروندان به پیاده روی و آشنایی با هویت تاریخی شهر باید فراهم کنند را مد نظر قرار دهند. در غیر این صورت افزایش مسیرهای پیاده راه به مانند تهران قدیم بدون اینکه امکان استفاده شهروندان در حیات شبانه را داشته باشد، اتفاق خوبی نمی تواند باشد.
عکس: آژانس عکس تهران