به گزارش تیترشهر؛ "معاون سابق امور ارزی بانک مرکزی بازداشت شد"؛ این خبری بود که غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضاییه روز یکشنبه ۱۴ مرداد ماه بیان کرد؛ احمد عراقچی، برادرزاده سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه است. فردی که تا روی کار آمدن دولت روحانی عملا هیچ سابقه استخدامی نداشت.
در کشمکش جایگزینی مدیران جوان به جای مدیران بازنشسته، انتصابات فامیلی در دولت بیش از گذشته نمایان شده است.
با اینکه انتصابات فامیلی در دولت‌های گذشته هم وجود داشت، جایگزینی و حضور افراد بی تجربه، بعضا با اسم و فامیلی دیگر در قامت یک مسئول مهم کشوری، از مهم‌ترین انتقادات به دولت روحانی است.
شایسته سالاری یا ..
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی روز چهارشنبه ۲۱ آذر ماه سال جاری شایسته‌سالاری را از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب استانداران دانسته بود. از سوی دیگر از مهم‌ترین شعار‌های رئیس جمهور هم در انتخابات سال ۹۲ شایسته سالاری بود، با این حال به نظر می‌رسد برخی از انتصابات در دولت‌های یازدهم و دوازدهم بیش از آنکه بر مبنای شایسته سالاری باشد؛ بر اساس خویشاوندی بوده است.
روز یکشنبه ۱۴ مرداد ماه، خبر بازداشت احمد عراقچی معاون وقت امور ارزی بانک مرکزی از سوی غلامحسین محسنی اژه‌ای منتشر شد تا بار دیگر بحث انتصابات فامیلی در دولت، سوژه داغ رسانه‌ها شود. سخنگوی قوه قضاییه بازداشت عراقچی را در راستای مبارزه با مفاسد اقتصادی خوانده بود.
احمد عراقچی، برادرزاده سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه است؛ وی از دانشگاه نیویورک فارغ التحصیل شده بود و تا روی کار آمدن دولت روحانی عملا هیچ سابقه استخدامی نداشت تا آنکه در سال ۹۲ همراه با طیب نیا به وزارت اقتصاد و دارایی آمد و به عنوان یکی از اعضای هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران ایفیک مشغول به کار شد.
قانون پایستگی در انتصابات دولتی
بسیاری از آقازاده‌ها هستند که نه با مدرک و تجربه کاری، بلکه به گفته خودشان تنها با ژن خوب خود، پست و مقام دولتی دریافت می‌کنند.
تیر ماه سال ۹۶ بود که حمیدرضا عارف، پسر ارشد محمد رضا عارف، در مصاحبه‌ای با یکی از برنامههای اینترنتی، دلیل موفقیت خود را نه رانت فامیلی بلکه ژن خوب خود عنوان کرد.
چندی پیش هم خبر انتخاب آقازاده‌ای به عنوان عضو کارگروه اقتصاد مقاومتی وزارت کشور در رسانه‌ها مطرح شد که با حذف پسوند فامیلی خود موفق شده بود برای مدت کوتاهی نسبت فامیلی خود را در دولت پنهان نگه دارد.
فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی اوایل آذرماه طی حکمی، هادی رحمانی فضلی پسر وزیر کشور را به عنوان مشاور جوان خود معرفی کرد.
دژپسند در گفتگو با رسانه‌ها دلیل انتخاب هادی رحمانی فضلی را توانمند بودن او عنوان کرد؛ به گفته دژپسند، پسر وزیر کشور هیچ‌گاه از سمت پدر خود استفاده نکرده است.
وزیر اقتصاد در حالی علت انتخاب فرزند وزیر کشور را توانمندی وی می‌داند که بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، متخصص و تواناتر از آقازاده‌های دولتی هستند، ولی هزینه‌های زندگی خود را از کار‌هایی بی‌ارتباط با تخصص و دانش خود، تامین می‌کنند. اگر چه شاید این افراد در مقایسه با فارغ التحصیلانی که هیچ شغلی ندارند، وضع بهتری داشته باشند.
طبق آخرین آمار از سوی شهرام عدالتی معاون توسعه و برنامه‌ریزی استان تهران، سالانه حدود ۶ هزار نفر به جمعیت افراد جویای کار اضافه شده است که ۲۵ درصد از این افراد را بیکاران فارغ التحصیل تشکیل می‌دهند.
غلامرضا جعفرزاده نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با آرمان، معتقد است که در شرایط کنونی، افراد نخبه و تأثیرگذاری وجود دارند که اگر در مجلس حضور داشتند، می‌توانستند کارآیی بهتری نسبت به برخی از نمایندگان مجلس کنونی داشته باشند.
انقلاب داماد‌ها در دولت روحانی
طبق مصوبه سازمان اداری و استخدامی کشور، افراد استخدام شده می‌بایست از تحصیلات مرتبط، تجربه و تبحر کاری برخوردار باشند؛ با این حال در سابقه کاری برخی از مدیران دولتی جدید هیچ تجربه‌ای در زمینه‌های مدیریتی دیده نمی‌شود. در انتصاب برخی از این مدیران تاثیر داشتن یک نسبت خانوادگی هم دیده می‌شود. بعد از انتصاب آقازاده‌ها و ژن‌های خوب، حتی نوبت به انتصاب داماد‌های برخی از مقامات هم می‌رسد.
خبر انتصاب کامبیز مهدی زاده داماد رئیس جمهور هم بمب خبری دیگری در میان اخبار مربوط به انتصابات فامیلی بود. مهدی زاده که به تازگی به سمت معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان زمین شناسی منصوب شد؛ فارغ التحصیل دکتری در رشته نفت است. در اولین روزهای پس از این انتصاب، فشار شدید افکار عمومی موجب شد اخباری مبنی بر استعفای مهدی زاده در رسانه‌ها منتشر شود؛ با این وجود رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در واکنش به سؤال خبرنگاری درباره علت استعفای وی گفت: «استعفا که نیست، برای کار دانشگاهی‌اش بوده است.»
از سوی دیگر انتشار خبر عدم اطلاع رئیس جمهور از این انتصاب فامیلی در رسانه‌ها سبب واکنش شدید مردم شد.
محمود واعظی معاون رئیس جمهور در پاسخ به این واکنش‌ها در انتصاب مهدی‌زاده، چهارشنبه ۲۸ آذر ماه پس از نشست هیئت دولت گفت: آقای رییس جمهور از انتصاب داماد خود به هیچ وجه خبر نداشته است.
حجت السلام رضا اکرمی هم که پس از قانون منع به کارگیری بازنشستگان از سمت خود در نهاد ریاست جمهوری کناره‌گیری کرد؛ در گفتوگو با خبرنگار حوزه دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره انتصاب مهدی‌زاده بر این باور است که وزیر صنعت تا اندازه‌ای برای انتصاب وی عجله کرده است.
به اعتقاد رئیس سابق شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری، وزیر صنعت باید از ظرفیت داماد رئیس جمهور در سمت و جایگاه پایین تری استفاده کند.
به نظر می‌رسد شایسته سالاری حلقه مفقوده بسیاری از انتصابات در کشور ماست. رمضانعلی سبحانی‌فر نماینده سبزوار در مجلس شورای اسلامی، ۲۵ آذر ماه امسال در گفتوگو با رسانه‌ها، انتصاب مهدی زاده را کار درستی ندانسته و گفته بود موضوع شایسته سالاری را نباید با موضوع جوان‌گرایی خلط کرد.
در انتصابات فامیلی، شایسته سالاری رنگ می‌بازد و قوم‌گرایی و خویشاوندسالاری تقویت می‌شود؛ امری که علاوه بر تضعیف عملکرد دولت، قطعا نارضایتی عمومی را هم به دنبال خواهد داشت. انتصابات فامیلی تنها محدود به دولت هم نیست و در سایر نهادها، سازمان‌های دولتی و غیردولتی می‌توان مشابه آن‌را دید. با این حال به نظر می‌رسد عزم دولت در انتخاب مدیران شایسته می‌تواند موجب رضایتمندی مردم و افزایش فرهنگ شایسته گزینی باشد.
به عقیده یعقوب شیویاری نماینده مردم میانه در مجلس دهم، انتصابات فامیلی دهن کجی به قوانین استخدام کشور از جمله قانون منع به کارگیری بازنشستگان است. شیویاری معتقد است اینکه با اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، آقازاده‌ها جایگزین آنها شدند تداعی‌کننده این مسئله است که آقایان رفتند و آقازاده‌ها آمدند.
