دستپاچگی شهرداری تهران در زمان مدیریت بحران های طبیعی در یک سال اخیر از یک سو و از سوی دیگر بی برنامگی مدیریت بحران ها در دوره های گذشته در حوزه شهر تهران به خوبی نشان داد که به رغم آنکه تهران بیش از هر طرح و برنامه دیگری به مدیریت بحران و پیشگیری از بروز بحران های طبیعی و غیر طبیعی نیاز دارد. هر چند صبح روز پنج شنبه با حضور استاندار تهران، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، شهردار پایتخت و معاون خدمات شهری و سایر مدیران شهری رزمایش طرح زمستانی تهران برگزار شد؛ اما به نظر می رسد که پایتخت بیش از اجرای این حرکت های نمادین به حل مسائل بنیادی در زمان بحران های طبیعی به ویژه در فصل زمستان نیاز دارد. به گزارش تیتر شهر: صبح روز پنج شنبه رزمایش طرح زمستانی شهرداری تهران بعد از صحبت هایی از سوی رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، استاندار و شهردار تهران انجام شد و حتی برای انجام این حرکت نمادین مارش نظامی نیز نواخته شد تا کارگران خدمات شهری در حوضه برف روبی بتوانند با ادوات و تجهیزاتی که در اختیار دارند، قدرت و آمادگی خود را برای حل بحران های فصل زمستان نشان دهند.
اما سوال اینجاست که اجرای چنین رزمایشی که از دوره گذشته مدیریت شهری آغاز شده است می تواند به عنوان نقطه قوتی در اجرای صحیح طرح زمستانی و مدیریت بحران های احتمالی پیش رو در تهران تاثیر داشته باشد؟
این سوال را به این خاطر مطرح می کنیم که در سال گذشته نیز محمد علی نجفی به عنوان نخستین شهردار اصلاحات در دوره جدید نیز چنین رژه ای را از کارگران برف روب با مارش نظامی نیز دیده بود اما در زمان بارش برف سنگین سال گذشته تهران این توان اجرایی نتوانست در طول زمان کمتری بحران یخ زدگی معابر و خیابان های شهر و شکستن درختان را حل کند.
به نظر می رسد که شهرداری تهران و به صورت خاص تر معاونت خدمات شهری این مجموعه به جای اجرای چنین برنامه های نمادین باید فکری به حال حل مشکل بنیادی و زیر پوستی حوزه خود باشد تا در مواقع بحران نگهداشت شهر هزینه بالایی را روی دست مدیریت شهری نگذارد.
آنطور که سردار مهماندار، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ در این رزمایش اعلام کرد؛ به گفته وی، ۳۰ هزار نیرو در این رزمایش آمادگی بالای خود برای مقابله با حوادث را نشان دادند. ای ندر حالی است که با تلاش نیروی انتظامی در سال گذشته به در راه ماندگان بنزین و آذوقه رسانده شد.
استاندار تهران نیز اعلام کرد که پایتخت از 32 نوع حادثه ای که در جهان شناسایی شده در معرض 25 نوع حادثه قرار دارد و کشور ایران در مقام چهارمین کشور بلاخیز در آسیا قرار گرفته است.
محسنی بند پی در عین حال به این مساله نیز اشاره کرد که؛ با تلاش های شهرداری کانال های آب تهران می تواند هر ثانیه ۶ هزار لیتر آب را از سطح خیابان ها تخلیه کند. با تلاش نیروی انتظامی نیز تصادفات در شراط بارندگی کاهش یافته است و تمام این اخبار نوید شرایط بهتر را می دهند.
شهردار تهران نیز درباره عملکرد حوزه خدمات شهری در ماه های اخیر یادآور شد: با توجه به شرایط جدید، باید آمادگی لازم برای مقابله با سیل و بارندگی های شدید را داشته باشیم.به دلیل اقداماتی که در چند ماه گذشته انجام شد، شاهد بودیم که در بارندگی های اخیر در هیچ نقطه ای از تهران آبگرفتگی نداشتیم. با این حال برگزاری مانور برای آمادگی بیشتر همواره مورد نیاز است و باید در این زمینه هوشیار باشیم.
مدیریت بحران در تهران، اصطلاحی نامفهوم برای متولیان
به رغم آنکه مسئولان و متولی شهری بر این باورند که شهرداری تهران آمادگی کافی برای مقابله با بحران های احتمالی را دارند، اما کلیات صحبت هایی که همین مسئولان در حاشیه رزمایش مطرح کردند نشان می داد که برنامه های مدونی را در صورت شرایط بحرانی در تهران ندارند. موضوعی که نشان از عدم اشراف و آگاهی مسئولان به موضوع مدیریت بحران و مسائل پشت پرده حوزه خدمات شهری دارد.
همانطور که می دانید پیمانکاران حوزه خدمات شهری دارای نیروهای پاکبان و در فصل زمستان برف روب هستند. زمان بارش برف طبیعتا کارگران پاکبان نمی توانند کار خود که همان رفت و روب شهر است را انحام دهند. در نتیجه در این شرایط کارگران برف روب وظیفه نگهداشت شهر را برعهده می گیرند.
در این شرایط پیمانکاران دو گونه صورت وضعیت را به شهرداری تهران و معاونت خدمات شهری برای دریافت هزینه رفت و روب و نگهداشت شهر و برف روبی ارئه می دهند.
نکته مهم این است که در زمان بارف برف برخی از مناطق جنوبی شهر زیاد درگیر بارش های جوی نمی شوند و تنها برخی از مناطق که شامل مناطق یک تا 5 و همچنین 21 و 22 می شود؛ بیشتر از سایر مناطق مرکزی شهر تهران دچار بحران های ناشی از بارش برف می شوند.
البته بگذریم در بارش برف سال گذشته بیشتر مناطق شهر تهران درگیر شدند و دچار مشکلات زیادی شدند اما در شرایط معمول تنها برخی از مناطق بیشتر از سایر مناطق شهر تهران درگیر بحران های جوی می شوند. اما با وجود این شرایط برخی از پیمانکاران از نا آگاهی شهرداری تهران نسبت به این موضوع استفاده می کنند و دو صورت وضعیت فعالیت کارگران پاکبان و برف روب را به شهرداری تهران ارئه می دهند.
موضوع دیگری که در این میان وجود دارد، این است که در دوره گذشته برای مدت زمانی معاون خدمات شهری نسبت به این رویکرد پیمانکاران آگاه شده بود در نتیجه در زمان بارش برف از پیمانکاران مناطق جنوبی که کمتر درگیر این بحران می شوند، در خواست می کرد تا کارگران پاکبان خود را برای خدمات رسانی به مناطق شمالی که درگیر بحران برف می شدند اعزام کنند.
اما بررسی ها نشان می دهدکه در این دوره این تقسیم نیرو و کار در حوزه خدمات شهری روی نمی دهد و زمینه را برای ارائه صورت وضعیت هایی که شفاف نیستند، ایجاد کرده است.
هر چند در این دوره نیز شنیده شده که معاونت خدمات شهری پیمانکاران را موظف کرده تا در زمان های بارش برف که امکان پاکبانی خیابان های شهر تهران وجود ندارد، نیروهای خود را به مناطق برف خیز بفرستد تا در برف روبی و تکاندن درختان به سایر کارگران کمک کنند.
اما پیمانکاران باز دو صورت وضعیت پاکبانی و برف روبی را به شهرداری تهران ارائه می دهند. در نتیجه شهرداری تهران دقیقا متوجه نمی شود که آیا نیروهای تحت پوشش پیمانکار در زمان بحران های جوی مشغول رفت و روب منطقه بودند یا برف روبی!
برای فهم بیشتر این موضوع یک مثال می زنیم . در حال حاضر برای رفت و روب یک ناحیه در یکی از مناطق شمالی شهر تهران شهرداری ناحیه نیاز به 150 نیرو دارد. اما در فصل زمستان شهردار همین ناحیه به غیر از نیروهای پاکبان به 150 نیروی برف روب نیاز دارد.
در صورتی که پیمانکار به خوبی می داند در زمان بارش برف نیروهای پاکبان عملا نمی توانند به رفت و روب معابر بپردازند و از آنها می تواند در حوزه برف روبی استفاده کند. این کار را هم انجام می دهد اما زمانی که صورت وضعیت خود را برای خدماتی که در مدت سه ماه زمستان در شهر انجام داده به شهرداری تهران می فرستد، درخواست حقوق برای 300 نیرو می کند که به تفکیک در دو بخش پاکبانی و برف روبی مشغول بوده اند این در حالی است که در واقعیت همان 150 نیروی پاکبان مامور شده بودند که در بخش برف روبی کمک کنند اما پیمانکار به اندازه حقوق 150 نیروی کاری اضافه تر از شهرداری هزینه دریافت می کند.
افزایش سه برابری هزینه شهرداری با استفاده زودهنگام از مخازن نمک
موضوع دیگری که در حوزه مدیریت بحران های جوی در شهر تهران وجود دارد و امسال نیز به خوبی مشهود بود، استفاده از مخازن شن و ماسه و نمک زودتر از زمان هایی که احتمال بارش برف در تهران وجود دارد، در معابر شهری بود. مطالعات خبرنگار تیتر شهر نشان می دهد که 3 سال گذشته هزینه مخازن شن و ماسه و نمک که براساس مصوبه شورا شهرداری مکلف بود در فصل زمستان در تهران استفاده کند، 20 میلیارد تومان برآورد شده بود. به زبان ساده تر شهرداری تهران و معاونت خدمات شهری مجبور بود تا برای تهیه این اقلام به پیمانکار تامین کننده 20 میلیارد تومان هزینه پرداخت کند.
امسال براساس ترسی که شهرداری تهران از احتمال بروز دوباره بحران برف سنگین در شهر تهران داشت، این مخازن دو ماه زودتر از زمان بارش نزولات آسمانی در تمامی مناطق 22گانه شهر تهران استفاده شد.
از منطقه یک گرفته تا منطقه 22 شهرداران زودتر از موعد مقرر این مخازن را در کنار معابر و محدوده های مرکزی مناطق خود استفاده کردند. در حالی که حداقل معاون خدمات شهری شهرداری تهرانمی توانست طی ابلاغ بخشنامه ای استفاده زود هنگام از این مخازن را در مناطق برف خیز شهر تهران اجباری کند اما این کار انجام نشد و تمام مناطق 22گانه شهر تهران این مخازن استفاده شد.
از سوی دیگر شنیده شد که معاونان خدمات شهری تمامی مناطق مجبور به خرید نمک برای جلوگیری از یخ بستن معابر در زمان بارش احتمالی برف در تهران شدند. این در حالی بود که برخی از مناطق شهر تهران با توجه به گرم بودن زمین و سایر مسائل زیست محیطی تاثیرگذار نیازی به استفاده گسترده از نمک ندارند.
اما پیمانکاران موظف شدند تا نمک برای قرار دادن در مخازن بخرند که این موضوع نیز سود خوبی را نصیب پیمانکاران مناطق گرمتر کرد.
قرارداند این مخازن از اواخر مهر و اوایل آبان در معابر اصلی شهر تهران نیز باعث شد تا هزینه زیادی متوجه شهرداری تهران شود. در گذشته اواسط آذر و اوایل دی ماه شهرداران مناطق موظف بودند تا این مخازن را به کار ببرند. این در حالی است که در سال های گذشته نیز دپو نم و شنی که در این مخازن توسط شهروندان و برخی افراد سودجو تخلیه می شد و هر چند وقت یک بار شهرداران مجبور به شارژ کردن دوباره این مخازن بودند.
اگر 3 سال گذشته تامین نمک و شن این مخازن برای شهرداری تهران 20 میلیارد تومان هزینه در بر داشت، امسال با توجه به تورم های بالای اقتصادی و استفاده زود هنگام از این مخازن دو تا سه برابر قبل هزینه برای شهرداری تهران در بر داشته است. در حالی که در این زمینه نیز شهرداری تهران می توانست ضمن مدیریت بحران های احتمالی در مدیریت هزینه ها نیز موفق تر عمل کند.
به همین دلیل است که به جای رزمایش کارگران خدمات شهری در طرح زمستانی با مارش نظامی بهتر است که مسئولان ذی ربط تفکر مدیریت بحران خود را تغییر دهند تا بحران های جوی نتواند به مانند سال گذشته یک هفته پایتخت را به حالت تعطیل درآورد.
نکته دیگری که در رزمایش طرح زمستان روز پنج شنبه وجود داشت، اجرای حرکات رزمی نیروی انتظامی و یگان ویژه بود. به هر حال اگر موضوع رزمایش طرح زمستانی و مدیریت بحران های جوی بود در نتیجه پرش با موتور سیکلت و موارد دیگری که در گزارش های عکس بسیاری از خبرگزاری ها مشهود است، موضوعیتی با طرح مذکور نداشت. مگر اینکه در صورت بحران احتمالی با بارش یک برف سنگین قرار است که در برف ماندگان به این صورت از بحرانی که درگیر آن شده اند نجات پیدا کنند.
رژه ماموران برف بان نیز با پوب های بلند بیشتر هر مخاطبی را به یاد داستان زیبای «عزاداران بِیَل» غلامخسین ساعدی می اندازد.
عکس: آژانس عکس تهران
