اردبیل از نگاه سفرنامه نویسان خارجی

به گزارش تیترشهر : در گزارش سفرنامه‌نویسان خارجی عصر قاجار تاکنون، اردبیل شهری توصیف شده که دو ویژگی عمده دارد؛ یکی طبیعت پاک و زیبا و دیگری هویت تاریخی بی‌مانند. اردبیل در اوایل دوران صفوی مرکزیت سیاسی پیدا کرد اما خیلی زود آن را وانهاد و آرامش و بکر بودن خود را حفظ کرد. در این مقاله توصیف یکی از مسافران خارجی زمان قاجار درباره‌ی اردبیل و سپس تجربیات توریست‌ها در سال‌های اخیر را مرور می‌کنیم.

پیر آمده ژوبر فرانسوی سال ۱۱۹۰ شمسی در سفرنامه‌اش از اردبیل نوشت. توصیفات ژوبر از اردبیل تنها گزارش نسبتاً جامع درباره‌ی این شهر در دوران قاجار به حساب می‌آید:

«کشاورزی در اطراف اردبیل شکوفا است و میوه به وفور یافت می‌شود. شهر در جنوب رشته کوهی واقع است که در امتداد دریای خزر قرار دارد. همین رشته کوه اردبیل را از بادهای ساحل دریا حفظ می‌کند و در نتیجه اردبیل به خاطر هوای سالم خود به «آبادان فیروز» معروف شده است.

_{موقعیت اردبیل در آذربایجان، نقشه سال ۱۱۹۳ شمسی}

شیخ صفی‌الدین اردبیلی، شیخ حیدر و شاه اسماعیل در اردبیل دفن شده‌اند. مقبره‌ی ایشان، که مورد احترام عموم ایرانیان است، گنبدهای کم‌ارتفاعی دارد و فعلاً در حال خرابی است. وجود اجساد سلطان‌های آن سلسله‌ی قدیمی در شهر موجب شده تا ایرانیان اردبیل را مکانی مقدس به شمار آورند و بسیاری از روحانیان وصیت می‌کنند که در آنجا دفن شوند.

دشت مغان در نزدیکی اردبیل قرار دارد. در همین دشت بود که نادر پس از شکست دادن روس‌ها، بزرگان و سران کشور را گرد آورد و پس از نطقی هیجان‌انگیز، بر تغییر دولت و وضع حکومت تأکید کرد. او به اردبیل بازگشت و در آنجا مراسم تاجگذاری را به عمل آورد.

حاصلخیزی خاک، پاکیزگی هوا و فراوانی آب موجب آبادانی اطراف اردبیل شده است و حتی بعید نیست که اردبیل روزگاری یکی از شهرهای آباد و پررونق دولت ماد بوده باشد. تاورنیه و کورنی لوبروین هم از اردبیل نوشته‌اند اما نقشه‌هایی که از روی توضیحات آنان کشیده شده اشتباهات زیادی دارند. فاصله‌ی اردبیل تا تبریز را می‌توان در ۳۰ ساعت پیمود و برای رسیدن از اردبیل تا غربی‌ترین ساحل دریای خزر هفت ساعت و نیم کافی است.

_{جمعه مسجد اردبیل، سال ۱۲۶۱}

اردبیل انبار کالاهای تجاری و کاروان‌هایی است که از تفلیس، دربند و باکو به تهران و اصفهان می‌روند. بازارهای این شهر کاملاً مجهز و آماده است. شهر از نظر استحکامات چندان قابل اطمینان نیست، همچنین ساختمان جالب و قابل سکونت در آن آنقدر کم است که عباس‌ میرزا به ناچار سراسر زمستان سال ۱۸۰۵ را در چادر به سر برد».

امروزه اردبیل جزو مسیرهای اصلی گردشگری در ایران به حساب نمی‌آید اما همچنان برخی جاذبه‌هایش توریست‌ها را به خود جلب می‌کند که در صدر آنها آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی است. در ادامه آخرین نظرات توریست‌ها درباره‌ی جاذبه‌های اردبیل طبق سایت tripadvisor را می‌خوانیم.

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی

گردشگر استرالیایی در خرداد ۹۶: «آرامگاه و مجموعه ساختمان‌های اطرافش بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارند و بسیاری از عناصر معماری دوره‌های مختلف را در خود جای داده‌اند. آجرکاری‌های اولیه و همچنین کاشی‌کاری‌های دوره‌های بعد در آن قابل شناسایی هستند. باغ کنار ورودی‌اش هم دلربا است. مجموعه به گونه‌ای ساخته شده که یک سری درهای پشت سر هم باید باز شوند تا شما به ساختمان اصلی برسید. رنگ‌ها و جزئیات سقف آن پیچ در پیچ و هندسی است و حس را نوازش می‌کند».

مسافر اتریشی در شهریور ۹۶: «آرامگاه شیخ صفی الدین هنر اسلامی در بهترین شکلش را نشان می‌دهد و قطعاً ارزش دیدن دارد. ما از دریای کاسپی به سمت تبریز در حرکت بودیم که از آن دیدن کردیم. حالا دارند آنجا را بازسازی می‌کنند که چهره‌ی بهتری نیز به خودش گرفته. کاشی‌کاری‌های استادانه‌ی بنا بسیار جذاب هستند. همچنین بازتاب صدا در چینی خانه قابل توجه است و به عبارتی نسخه‌ی کوچک‌تر اتاق موسیقی عالی قاپوی اصفهان به حساب می‌آید.

اردبیل را دست خالی ترک نکنید؛ عسل‌های طبیعی و تازه‌اش بهترین انتخاب برای خرید هستند».

دریاچه شورابیل

مسافر استرالیایی در آبان ۹۵: «هتل ما در نزدیکی دریاچه شورابیل بود. محیط اطراف دریاچه بهترین جا برای آرامش یافتن است و پاکیزه‌ترین هوا را دارد».

دریاچه قله سبلان

مسافر استونیایی در شهریور ۹۶: «کوهنوردی به سمت دریاچه قله سبلان به فیزیک بدنی مناسبی نیاز دارد. دریاچه‌ی قله بسیار دیدنی است و به سختی کوهنوردی‌اش می‌ارزد».

مسجد جامع اردبیل و مسجد میرزا علی اکبر نیز از جمله جاذبه‌های مذهبی شهر اردبیل نزد توریست‌ها به حساب می‌آیند.