۵ برگ برنده روسیه در برابر تحریم‌های آمریکا

آمریکا و کشورهای اروپایی مدعی‌اند روسیه در حادثه حمله شیمیایی به جاسوس دوجانبه روس‌تبار و دخترش در انگلیس دست داشته؛ ادعایی که بارها مسکو آن را رد کرده است. تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه، جدا از تحریم‌هایی است که واشنگتن پیشتر به بهانه الحاق کریمه به روسیه و آنچه دخالت این کشور در انتخابات آمریکا خوانده شده، علیه مسکو وضع کرده است.

به همین دلیل، همزمان با ادامه بازی تحریمی آمریکا علیه روسیه، خبرگزاری روسی «راشا تودی» در گزارشی تهدید کرد در صورت پافشاری آمریکا به افزایش دامنه تحریم‌ها، مسکو از سلاح‌های تحریمی مرگباری رونمایی خواهد کرد که واشنگتن را کاملا غافلگیر می‌کند.

راشا تودی در ادامه این گزارش با اشاره به اینکه قانون‌گذاران روس به‌تازگی تهدید کرده‌اند تحریم‌های جدید آمریکا با اقدامات تلافی‌جویانه سنگینی مواجه می‌شود که برخی از حوزه‌های حساس همکاری بین دو کشور را هدف قرار خواهد داد، به پنج سلاح بزرگ تحریمی روسیه اشاره کرده که تاکنون از به‌کارگیری آنها خودداری شده است.

تیتانیوم
در صورت تصمیم آمریکا به تحریم همه‌جانبه مسکو، دولت روسیه می‌‎تواند صادرات تیتانیوم به آمریکا را متوقف یا محدودیت‌هایی را اعمال کند. شرکت وی‌اس‌ام‌پی‌او-آویسما «VSMPO-Avisma» تیتانیوم روسیه، بزرگترین شرکت تولید تیتانیوم جهان، یک‌سوم تیتانیوم صنعت هواپیماسازی جهان را تولید و 70 درصد محصولات خود را به بازارهای جهانی عرضه می‌کند. وی‌اس‌ام‌پی‌او-آویسما 40 درصد قطعات تیتانیومی شرکت بوئینگ آمریکا، 60 درصد تیتانیوم شرکت هواپیماسازی اروپایی ایرباس و همه تیتانیوم شرکت هوافضای «امبرائر» برزیل را تأمین می‌کند.

جایگزین تیتانیوم روسیه برای شرکت هواپیماسازی بوینگ تقریباً غیرممکن است. آمریکا و اتحاد جماهیر سابق در دهه 1950 به صورت همزمان کار صنعتی بر روی تیتانیوم را آغاز کردند، اما سرانجام تنها روسیه موفق شد آلیاژهای تیتانیوم با کیفیت بالا تولید کند. استفاده از مواد دیگر (به جای تیتانیوم) نیز گزینه دلخواه بوئینگ نیست.

تیتانیوم نسبت به آلیاژهای دیگر برتری‌های مهمی دارد؛ از جمله اینکه در ساخت هواپیما لازم است موادی به کار گرفته شوند که توانایی مقاومت در برابر فشارهای شدید پرواز در ارتفاع بالا را داشته باشند. استفاده از فولاد در ساخت هواپیما در گذشته مرسوم بود اما امروزه به منظور افزایش طول عمر هواپیما و بهره‌وری بهتر انرژی، از مواد سبک‌تر و بادوام‌تر استفاده می‌شود. تیتانیوم به اندازه فولاد استحکام دارد اما 45 درصد سبکتر است و توانایی ایستادگی طولانی در برابر آب نمک موجود در جو دارد.

حریم هوایی
موقعیت بسیار راهبردی روسیه و قرار گرفتن این کشور بین اروپا و آسیا این امکان را به مسکو می‌دهد تا برای عبور هواپیماهای باری و مسافربری آمریکا از آسمانش، تعرفه‌های شدیدی اعمال کند یا به‌کل مانع عبور هواپیماهای آمریکایی شود.

در بهترین حالت، هواپیماهای آمریکایی یا تعرفه‌های سنگین را پرداخت می‌کنند یا به دنبال مسیر هوایی جایگزین خواهند رفت. اما از دست‌دادن مسیر کوتاهتر روسیه برای عبور از اروپا به آسیا همچنین به معنای شکست خطوط هواپیمایی آمریکا در رقابت با خطوط هوایی کشورهای آسیایی و اروپاست و در بدترین حالت نیز هواپیماهای آمریکا هیچ انتخابی نخواهند داشت جز اینکه پهناورترین کشور جهان (روسیه) را دور بزنند و این کار هزینه سوخت را به‌شدت بالا می‌برد. در هرصورت شرکتهای هواپیمایی آمریکا هر راهی را انتخاب کنند، دربرگیرنده ضرر مالی سنگینی خواهد بود که می‌تواند منجر به یک فاجعه در صنعت هواپیمایی آمریکا شود.

گاز طبیعی مایع و دیگر انرژی‌ها
آمریکا همچنین می‌تواند واردات گاز طبیعی مایع (LNG) و دیگر فراورده‌های انرژی روسیه را  متوقف کند. دولت روسیه اخیراً گزارش داده که صادرات نفت و محصولات پتروشیمی به آمریکا تنها به ارزش 8 میلیارد دلار است که این رقم صرفاً ۴/۶ درصد کل صادرات انرژی روسیه را شامل می‌شود. این اقدام آمریکا تقریبا هیچ اثری بر تولیدکنندگان روسی نخواهد داشت، زیرا آنها به‌راحتی می‌توانند مسیر محموله‌های کشتی‌های خود را به سمت خریداران آسیایی تغییر دهند. اما این اتفاق برای آمریکا که می‌خواهد بازیگری اصلی در صادرات انرژی باشد، پیامدهای بسیار متفاوتی خواهد داشت. گفته می‌شود چون آمریکا قادر به تولید گاز طبیعی مایع کافی برای مصرف داخلی و صادرات نیست و همچنین تانکرهای کافی «LNG» در اختیار ندارد، معمولا گاز طبیعی مایع وارداتی از روسیه را دوباره به کشورهای اروپایی صادر می‌کند. بنابراین اگر روسیه عرضه انرژی خود را متوقف کند، تمام برنامه‌های آمریکا برای تبدیل‌شدن به صادرکننده اصلی انرژی به شکست می‌انجامد.

شرکتهای آمریکایی مستقر در روسیه
با وجود افزایش تنش و تیره‌شدن روابط بین واشنگتن و مسکو، بسیاری از شرکتهای آمریکایی بدون هیچ دخالتی از سوی دولت روسیه همچنان به فعالیت خود در خاک این کشور ادامه می‌دهند. روسیه به تلافی هرگونه تحریم واشنگتن می‌تواند شرایط را برای شرکتهای آمریکایی «پپسی‌کو، پروکتراند، گمبل، مک‌دونالد، بوئینگ، موندلیز، جنرال موتورز، جانسون و جانسون، کارگیل، آلکوا، جنرال الکتریک و بسیاری شرکتهای دیگر، سخت کند. از سویی دیگر شرکتهای روسی خیلی کمی در آمریکا حضور دارند. بنابراین ادامه بازی تحریمی نعل‌به‌نعل برای آمریکا بسیار دشوار است، تنها ملاحظه دولت روسیه در عدم تحریم شرکتهای آمریکایی فعال در روسیه، اشتغال محلی است، زیرا این  شرکتها برای شهروندان روسی شغل ایجاد کرده‌اند.

راکت‌های روسی
عرضه موتورهای موشک آردی-180 از دیگر گزینه‌های روسیه برای تلافی تحریمهای جدید آمریکاست. این موتورها نقشی حیاتی در برنامه هوافضای آمریکا دارند چون ناسا و پنتاگون از چنین موتورهایی برای پرتاب ماهواره‌های آمریکایی استفاده می‌کنند. تلاش آمریکا برای توقف خرید این موتورها از روسیه همیشه با شکست روبرو شده است، زیرا آمریکا توانایی تولید جایگزین داخلی چنین موتوری را ندارد. این موتورها برای توانمندکردن راکتهای «اطلس 5|Atlas V» (مدارگرد شناسایی مریخ) مورد استفاده قرار می‌گیرد. آمریکا علاوه بر موتورهای آردی-180، موتورهای آردی-181 را نیز از روسیه می‌خرد. هفته گذشته یک قانونگذار ارشد روسیه تهدید کرد مسکو می‌تواند در اقدامی تلافی‌جویانه فروش موتورهای آردی-180 را به آمریکا متوقف کند.