به گزارش تیتر شهر: در این نشست تاثیر توسعه دانشگاه تهران درباره موضوعاتی همچون: زندگی مردم منطقه و شهر تهران، میراث فرهنگی و بناهای تاریخی محدوده طرح، مشاغل و تاثیرات اقتصادی در منطقه – اتفاقات تاریخی، سیاسی، فرهنگی و هویتی منطقه و خاطرات جمعی مردم وحقوق شهروندان و ساکنان محدوده طرح بحث و بررسی شد.
در ابتدای این نشست دانش طاهرآبادی با بیان این که طرح توسعه دانشگاه تهران از چند روش پیگیری شده است، گفت: یک مرتبه مشاوره توسعه و عمران اقدام به مطالعاتی در این خصوص می کند که به دلیل عدم اتکای برنامه فوق به دانشگاه، این طرح منتفی می شود.
بعد طرح دیگری توسط دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران با رویکرد انتقال دانشگاه به اراضی دریاچه چیتگر تهیه می شود که این طرح هم با توجه به صدماتی که به هویت دانشگاه و محدوده آن می زد و بار مالی زیادی که داشت به نتیجه نرسید.
طرح دیگری توسط مهندسی مشاوره آمون تهیه می شود که آن طرح هم نهایتاً به دلیل این که داده های آماری دقیقی ندارد به سرانجام نمی رسد. همه این طرح ها توسط هیاتی که دانشگاه تهران تشکیل داده بود رد شد.
بعد از آن به دلیل حمایت هایی که برخی مسئولین از طرح توسعه دانشگاه تهران داشتند نهایتا طرحی با مهندسین مشاور صفا منش عقد قرارداد می کند که در حال حاضر موضوع جلسه ما کیفیت و سطح تخصصی آن نیست. ما می خواهیم در این نشست آثار توسعه دانشگاه تهران را بر زندگی اجتماعی شهر ، تاثیر آن بر میراث فرهنگی معاصر تهران، زندگی اقتصادی شهر در این منطقه، زندگی سیاسی دانشگاه تهران یا به عبارتی به صورت کلی می خواهیم بدانیم در صورت اجرایی شدن این طرح شهر با چه منافع یا مضراتی روبرو خواهد شد.
حذف هویت تاریخی دانشگاه تهران با اجرای طرح توسعه
در ادامه محمد سالاری با بیان این که قبل از هر چیز ما باید نسبت به طرح شناخت کافی داشته باشیم تا بتوانیم در مورد منافع و مضرات آن اظهار نظر کنیم، گفت: با محرمانه کردن طرح و عدم کسب نظرات متنوع از سایر متخصصان شهری نمی توان داعیه دار حق بر شهر، مشارکت و در نهایت حافظ منافع عمومی در شهر بود و به چشم انداز طرح که "شهر دانش، دانشگاه کارآفرین، سبز و هوشمند” بود رسید.
این که در فرایند مهم ترین تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها در حوزه توسعه شهری مانند طرح جامع و طرح تفصیلی می بینیم که دیدبان های شهری، متخصصین و صاحب نظران حضور ندارند و هنوز نماینده تشکل های حرفه ای نیز در فرایند تصمیم گیری های نهادهای تصمیم گیری مانند کمیسیون ماده ۵، یا شورای عالی شهر سازی حضور ندارند جای نگرانی و تامل است.
رئیس کمیسیون معماری و شهر سازی شورای شهر تهران با اشاره به این که طرح توسعه دانشگاه تهران نیازمند بازنگری است، گفت: بالاخره بزرگترین مداخله شهری در منطقه مرکزی شهر تهران انجام شده است که ۱۱۷ بنای تاریخی به صورت پراکنده در محدوده مورد نظر وجود دارد. ضمن این که این بنا ها علاوه بر مساحت خود حریم هم دارند.
این پراکندگی بنا های تاریخی در این محدوده ای که قرار است به دانشگاه تهران اضافه شود به اضافه حریم هر کدام از بنا ها را در نظر بگیریم اساس این تملکات عبث است؛ مگر این که قالبش مبتنی بر حفظ وضع موجود باشد. اگر غیر از این باشد اساساً قابلیت اجرایی ندارد. لذا مشخص است که در فرایندی که تصمیم گیری کرده اند حقوق اماکن میراثی را در نظر نگرفته اند که قطعاً این از حقوق مردم و فرهنگ و تمدن یک شهر است.
وی ادامه داد: بحث ذی نفعان این طرح نیز این روزها خیلی برجسته شده است. حدود ۲۰ سال ظاهراً از این طرح می گذرد که قبلاً مجموعه ای از مردم در این محل ها ساکن بوده اند و کسب و کاری داشته اند که در حال حاضر ساکنین، نه اجازه فروش به دیگری را دارند و نه اجاره ساخت و ساز را دارند.
هر چند که به موجب آرای مجمع عمومی عدالت اداری هر طرحی وقتی ۵ سال از تصویب آن بگذرد و عملیاتی نشود کل موضوعیت طرح زیر سوال می رود و ذی نفعان می توانند حقوقشان را پیگیری کنند. به فرض اگر تقاضای ساخت و ساز داشته باشند شهرداری مکلف است که اجاره ساخت و ساز را صادر کند.
لذا به نظرم در این طرح نه تنها به هیچ عنوان منافع ذی نفعان در نظر گرفته نشده است بلکه یک مجموعه گسترده ای از شهروندان را در این منطقه از حیّز انتفاع انداخته و آینده زندگی آن ها را دچار مشکل کرده است، چرا که هر فردی در زندگی مهمترین سرمایه اش مسکن و محل کسب و کارش است.
مهمتر از این ها این است که این طرح چشم انداز درستی هم ندارد این بلاتکلیفی بسیار بدتر است و اساساً با این محدودیت های جدی که در بودجه های دولت وجود دارد به نظر هم نمی رسد واقعاً هزینه چند هزار میلیاردی این طرح تامین شود.
سالاری در مورد آسیب های سیاسی این طرح گفت: به هر حال دانشگاه تهران مکانی بوده که رویدادهای تاریخی و سیاسی متعددی در دهه های گدشته در آنجا رخ داده است. آیا با توسعه دانشگاه تهران به این خاطرات جمعی لطمه ای وارد نمی شود؟ اساساً اشاره ای به این که تملک و تک بعدی کردن این ۵۰ هکتار چه تبعات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را در بر خواهد داشت، در آن دیده نشده است.
وی با اشاره به پیاده راه شدن خیابان ۱۷ شهریور در دوران مدیریت گذشته تهران، اظهار داشت: در آخر دوره چهارم همکاران ما به دلیل اعتراضاتی که مردم محل داشتند قسمتی از خیابان را باز کردند. این که طرح ۱۷ شهریور شکست خورده است دلیلش این نیست که پیاده راه شده است، دلیلش این است که پیوست های مطالعاتی کامل نبود است و همان مطالعات حداقلی هم که شده بود نیز اجرا نشده است.
عضو شورای شهر تهران با بیان این که ما وقتی مجبور می شویم محله ای را از ساکنین آن تخلیه کنیم که ضرورتی عمومی در کار باشد، در این طرح چه ضرورت عمومی وجود دارد؟، گفت: از طرف دیگر امروز بعد از گذشت ۲۰ سال از تصویب این طرح و با تغییر پارادایم ها آیا هنوز چشم انداز ۲۰ سال پیش ضرورت دارد؟ آیا با توجه به پیشرفت تکنولوژی و فضای مجازی این شرکت های دانش بنیان هنوز مانند ۲۰ سال پیش نیاز به اماکن فیزیکی گسترده دارند؟
اشکالی که بر طرح جامع شهر تهران می گرفتند همین بود که می گفتند راهبردهای این طرح باید مورد بازنگری قرار بگیرد چرا که بر اساس مقتضیات زمانی و مکانی و تغییر پارادایم ها و پیشرفت تکنولوژی و فناوری، شاید الان اساساً نیازی به تحقق آن راهبرد ها نباشد.
امروز برنامه ریزی ها به سمت برنامه ریزی های تدریجی، کوتاه مدت و مشارکتی و اجرایی پیش رفته اند و از برنامه ریزی های بلند مدت عبور کرده اند. بر این اساس آیا نیاز نیست که در حال حاضر یک بازنگری جدی صورت بگیرد. چون من وقتی در مصوبات کمیسیون ماده ۵ در این مورد دقت می کردم فاصله تصویب ها خیلی کوتاه و کم بود. انگار یک اراده ای هم در شهرداری و هم در شورای عالی شهرسازی وجود داشته است که این کار حتما انجام شود. مطالعات به روزی مجدداً صورت نگرفته است.
در بخش دیگری از این نشست سید امیر منصوری گفت: من می خواهم از نگاه کارشناسی به موضوع بپردازم و به این سوال پاسخ دهم که در صورتی که این طرح به هر شکلی اجرا شود شهر ما به لحاظ شهرسازی و شهری آرمانی که همه شهروندان انتظارش را دارند چه نفع یا ضرری متوجه اش می شود.
وی ادامه داد: آخرین طرح جامع شهر تهران وقتی در سال ۸۶ ابلاغ شد، یک مساله بسیار حیاتی شهر که امروزه در ادبیات شهری دنیا جایگاه ویژه ای دارد را تقریبا به سکوت گذراند و آن مقوله مرکز شهر بود. مرکز شهر در هر شهری چه به لحاظ تاریخی و چه در شهر های معاصر مانند «سر» شهر است.
حیات و زنده بودن شهر به مرکز شهر است. ادبیات شهری دنیا حیات شهری را به مولفه های مختلفی نسبت می دهد یکی از مهمترین آن ها آن است که شهر دارای یک مرکز زنده و پویا باشد.
منصوری ابراز داشت: ما در ۳ برنامه توسعه شهری که برای شهر تهران داریم مقوله مرکز شهر مورد ضعف قرار گرفت. نگاه اول یک نگاه آمریکایی و مدرنیستی است که مرکز شهر را نمی پذیرد و به جایش طرح چند مرکزی را پیشنهاد دادند. طرح آتک که این طرح را دنبال کرد نسبت به این مساله هیچ موضع خاصی اتخاذ نکرد و به صورت مفهومی متوجه نشد که یکی از رویکردهای اساسی که پایه متلاشی شدن شهر بر روی آن قرار گرفت همین از بین بردن مرکز بود.
در طرح جامع ۸۶ نیز مرکز همچنان مسکوت مانده است منتها در نقش مرکزی میدان انقلاب تا پل حافظ تاکید شده است. در مطالعه دیگری که انجام شد مرکز شهر از میدان انقلاب تا چهار راه ولیعصر (عج) دانسته شد.
وی تصریح کرد: فارق از این مطالعات ما می گوییم مرکز شهر آن جایی ایت که مهمترین رویدادهای شهر در آن جا متبلور می شود. اساساً نام خیابان انقلاب را به خاطر این که محل انقلاب بود و مهمترین حادثه تاریخ معاصر در این خیابان رخ داد و خودش بر روی خودش نام گذاشت.
وی ادامه داد: حال باید دید که ما برای مرکز تهران چه مدیریتی را اعمال می کنم، دانشگاه تهران از قدیمی ترین مراکز مهم اینجاست و به واسطه دانشگاه این مرکزیت رخ داده است .کتابفروشی ها به عنوان یک نماد روشنفکری به دنبال این مرکزیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به اینجا آمده اند. اما در حال حاضر یک اتفاق بدی در کتاب فروشی ها در حال رخ دادن است که فروشگاه های کتاب های کمک درسی، کتاب فروش های قدیمی و با سابقه را قبضه می کنند.
یعنی در هر دو طرف این خیابان اتفاقاتی در حال رخ دادن است که مرکز به واسطه آن ها در حال از دست دادن مظاهر فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خودش است. چون این ها قدرت های اقتصادی قوی هستند که مدیریت شهری متوجه آن نیست . این سرمایه شهری که در یک دوره تاریخی به وجود آمده است در حال ازبین رفتن است.
رئیس پژوهشکده نظر اضافه کرد: این منطقه از هر لحاظ بزرگترین ثروت شهر تهران است مانند هویت یک فرد یا گروهی است که نمی توان آن را تغییر داد. حال در این فضا دانشگاهی در وسعت ۲۲ هکتار وجود دارد که بنا به طرح توسعه، قرار است ۲۸ هکتار از ساختمان ها و خیابان های اطراف به آن اضافه شود.
دانشگاه که با همین وسعت فعلی بنا به تحقیق که ما انجام داده ایم، در حال حاضر با ۴۸ درصد ظرفیت خود کار می کند. بعد در همین تاریخ این دانشگاه تصمیم می گیرد مساحت ۲۲ هکتار را با خرید ۲۸ هکتار از زمین ها و املاک مرکزی ترین نقطه شهر به ۵۰ هکتار تبدیل کند. شما تصور کند مجموعه ای از فعالیت ها در این منطقه است که اینجا را به مرکز تبدیل کرده است. حال ما بیاییم و کل این فعالیت های اقتصادی و فرهنگی را از بین ببریم و آن را به یک کاربری تبدیل کنیم.
چه اتفاقی رخ می دهد؟ آن هم نه فعالیت برون گرا بلکه یک فعالیت درون گرا، یعنی این نرده دانشگاه به جای این که ۲۰۰ متر باشد بشود ۴۰۰ متر، این یعنی متلاشی کردن مرکز.
وی مساله دیگر را نادیده گرفتن حقوق تک تک ساکنین این محل در سطح خرد و کلان بیان کرد و اظهار داشت: اعضای شورای شهر به عنوان نماینده مردم باید صدای مردم این محله باشند.
اعضای شورای شهر باید از همه مصوبات و همه ابعاد مطالعاتی این طرح سوال کنند، مگر قرار است که ما راه اشتباهی را که شروع کرده ایم تا آخر آن را ادامه دهم؟ مثل فردی که زمین خورد و بعد خجالت کشید و تا خانه اش سینه خیز رفت.
این طرح به نظر من باعث بی هویت کردن مرکز شهر تهران می شود. سمت کتابفروشی ها را به نمایشگاه های کتاب های کمک درسی بدهیم و کل این سمت را هم نرده بکشیم و بعد فاتحه خیابان انقلاب را بخوانیم.
این استاد معماری دانشگاه تهران در آخر اضافه کرد: ببینید چطور با طرح های غیر مطالعاتی زندگی از ارگ کریم خان شیراز و خیابان ۱۷ شهریور و میدان امام حسین(ع) گرفته شد.
آن مکان ها هچ کدام مرکز نبودند اما اینجا مرکز شهر تهران است و عدم توجه به نوع کاربری‌های منطقه ۶ که از مهمترین بنگاه‌های اقتصادی و فرهنگی شهر تهران است و تصمیم‌گیری مدیران بدون مطالعه و دقت درست در تصویب طرح های مهم از مشکلات اساسی طرح توسعه دانشگاه تهران دانست.
