یک برنامه غذایی که در آن جایگاه ویژه ای برای میوه در نظر گرفته شده باشد، می‌تواند خطر بروز برخی از بیماری‌ها را کاهش دهد.
هرچند برخی از مردم نگران قند موجود در میوه‌ها و نگران از آسیب رسان بودن این میزان قند دریافتی از این طریق هستند.
به همین علت، پرسش اصلی و رایج این است که یک رژیم غذایی سالم و اصولی، باید چه میزان میوه در خود جای داده باشد و آیا زیاده روی در مصرف آن می‌تواند مضر باشد؟
در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
هرچند ترکیب موادمغذی میوه‌ها در مقایسه با یکدیگر بسیار متفاوت است، اما در همین تفاوت‌ها نیز لطفی نهفته می‌باشد.
ویتامین C ،B9 و پتاسیم از مهم ترین ریزمغذی‌های میوه‌ها به حساب می‌آیند که اغلب مردم این ریزمغذی‌ها را به میزان کافی دریافت نمی‌کنند.
در بین میوه‌ها، مرکباتی چون پرتقال، گریپ فروت، لیموشیرین و لیموترش غنی از اسیدفولیک می‌باشند به طوری که یک عدد پرتقال بزرگ (تقریبا معادل یک لیوان پرتقال قطعه قطعه شده بدون پوست به وزن 180 گرم) حاوی 55 میکروگرم اسیدفولیک (تامین کننده 14 درصد از نیاز روزانه به ویتامین اسیدفولیک یا همان B9 در یک فرد بزرگسال) و 96 میلی‌گرم ویتامین C می‌باشد.
ویتامین C، ویتامین مهمی در امر بهبود سیستم دفاعی بدن می‌باشد به طوری که در تنظیم فعالیت نوتروفیل‌ها (یکی از اجزای مهم سلولی سیستم ایمنی) مانند افزایش کموتاکسی (حرکت سلولی از جایی به جای دیگر در پاسخ به یک محرک)، افزایش ذره خواری، تقویت قدرت تخریب گری غیراکسیداتیو به واسطه لیزوزیم‌ها و اثر حفاظتی در مقابل رادیکال‌های یونیزه سوپراکسید موثر می‌باشد.
مطالعه‌ای آینده نگر که به مدت 10 به طول انجامید نشان داد که افزایش دریافت روزانه پتاسیم تنها به میزان 10 میلی مول (معادل 400 میلی گرم)، خطر مرگ و میر ناشی از سکته را به میزان 40 درصد کاهش می‌دهد.
1 لیوان آب پرتقال تازه معادل 248 میلی لیتر، 182 کیلوکالری انرژی و 707 میلی گرم پتاسیم دارد در حالیکه 1 لیوان طالبی خرد شده حاوی 60 کیلوکالری انرژی و 430 میلی گرم پتاسیم، 1 لیوان آب آلو برقانی کنسرو شده معادل 256 میلی لیتر، 180 کیلوکالری انرژی و 710 میلی گرم پتاسیم و نصف لیوان برگه زردآلو خشک شده 1100 میلی گرم پتاسیم می‌باشد که این میزان برگه زردآلو می‌تواند 30 درصد نیاز روزانه به پتاسیم را تامین کند (Weaver, 2013).
زنان و مردان از سن 19 سالگی به بعد به 4700 میلی گرم پتاسیم نیاز دارند که این میزان در زنان شیرده به 5100 میلی گرم افزایش می‌یابد.
مطلوب است همین جا به این نکته اشاره کرد که سبزیجات با برگ سبز مانند اسفناج، کاهو و خانواده کلم یکی دیگر از منابع غنی پتاسیم در کنار گروه میوه‌ها به شمار می‌روند.
فیبر موجود در میوه‌ها، یکی دیگر از خواص تغذیه ای بسیار مهم به شمار می‌رود.
دریافت کافی فیبر رژیمی‌نه تنها سبب القا حس سیری و کنترل وزن در افراد می‌شود، بلکه می‌تواند سبب تنظیم چربی و قندخون نیز گردد.
فیبر، بخشی از مواد غذایی می‌باشد که معمولا مواد باقی مانده (غیرقابل هضم و جذب) یا حجم دهنده (bulking) نیز نامیده می‌شود و جهت تامین انرژی در بدن به کار نمی‌روند.
فیبر، هزاران واحد گلوکز به هم پیوسته است که منحصر در گیاهان (سبزیجات، میوه‌ها و غلات ) یافت می‌شود.
انسان‌ها فاقد آنزیم لازم برای شکستن مولکول‌های فیبر و هضم آنها هستند.
فیبرها به دو دسته تقسیم می‌شوند. محلول در آب مانند صمغ، موسیلاژ و پکتین و نامحلول در آب مانند سلولز، همی‌سلولز و لیگنان. فیبرها، عملکردهای بسیار متنوعی در بدن دارند و نمی‌توان از مزایای آن چشم پوشی کرد.
به طور مثال بین دریافت فیبر و بروز سرطان پستان رابطه عکسی وجود دارد که مکانیسم آن کاهش استروژن سرم به دنبال مصرف فیبر است.
فیبر می‌تواند با استروژن باند شده و از بازجذب گوارشی آن جلوگیری کند.
کاهش فشار خون، کاهش بیماری‌های قلبی عروقی و همچنین درمان یبوست از دیگر فواید فیبر به شمار می‌آید.
مردان و زنان 19 تا 50 ساله به ترتیب روزانه به 38 و 25 گرم فیبر رژیمی‌نیاز دارند.
این میزان بعد از 50 سالگی در مردان به 30 گرم و در زنان به 21 گرم در روز کاهش می‌یابد.
یک گلابی با سایز متوسط دارای 5.5 گرم فیبر می‌باشد.
علاوه بر موارد ذکر شده، میوه‌ها در بازه متنوعی، غنی از انواع آنتی اکسیدان‌ها می‌باشند.
این ترکیبات، از سلول‌ها در برابر اثرات مخرب رادیکال‌ها آزاد، حفاظت می‌کند. پیروی از یک رژیم غنی از آنتی اکسیدان می‌تواند روند پیری را کند کرده و خطر بروز بسیاری از بیماری‌ها را کاهش دهد.
رادیکال‌های آزاد ترکیبات ناپایداری هستند که می‌توانند با راه انداختن زنجیره‌ای از واکنش‌ها، سبب ایجاد استرس اکسیداتیو در بدن شده و در نهایت منجر به ایجاد بسیاری از بیماری‌ها همچون دیابت و سرطان شوند.
گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن، مهم ترین رادیکال‌های آزاد می‌باشند که با انجام واکنش با چربی‌ها، پروتئین‌ها و DNA، می‌توانند سبب ایجاد تغییر در ساختار و عملکرد اجزای سلولی شوند.
مصرف میوه‌های متنوع، می‌تواند طیف وسیعی از آنتی اکسیدان‌های مورد نیاز بدن را تامین کند.
برای مثال انگور، توت فرنگی، بلوبری و سیب منابع غنی از فلاونوییدها (تانن، کوئورستین و فنول‌ها) می‌باشند.
آنتی اکسیدان کوئورستین می‌تواند از مغز در برابر آسیب‌های سلولی با منشا التهابی و اکسیدانی محافظت کند.
ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در انار می‌تواند سبب کاهش کلسترول LDL شده و در نتیجه خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهند.
در صورتی که 1 عدد سیب متوسط، اعدد موز متوسط و 1 لیون طالبی خرد شده میل کنید، بیش از 20 میلی گرم ویتامین C دریافت کرده اید.
این ویتامین، یک آنتی اکسیدان قوی محلول در آب می‌باشد.
در کنار غنی بودن از مواد مغذی مختلف، میوه‌ها کالری نسبتا کمی نیز دارند و همین دو ویژگی در کنار یکدیگر، سبب شده است که کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند، به میوه‌ها توجه ویژه ای داشته باشند.
میزان بالای فیبر و آب موجود در میوه‌ها نیز، به کاهش وزن کمک شایانی می‌کند.
