مشابه امسكن اميد در هيچ كجاي دنيا انجام نشده است و نمي توان مقايسه كرد كه اجراي آن در فلان شهر موفق بوده و بنابراين ما نيز مي توانيم با موفقيت آن را اجرا كنيم.مگر اين كه زواياي ديگري در خصوص منابع، نوع اسكان ساكنان و مجري طرح مشخص شود و اين كه طرح قرار است چه مسير مشخصي را طي كند. اين به نظر يك ايده عمومي است كه به درستي ساخته و پرداخته نشده و به همين دليل خيلي زود است كه درباره آن صحبت كنيم.
به گزارش تیتر شهر: بهمن ماه سال گذشته بود كه رييس دولت دوازدهم طرح مسكن اميد را كليد زد و اين طرح را بهترين راه براي حل مشكل بافت هاي فرسوده دانست.
بر اساس آمارهاي وزرات راه و شهرسازي اكنون وضعيت ۲۷۰۰ محله در ۵۴۳ شهر و در ۱۴۱ هزار هکتار مساحت شهری ناکارآمد است یا به تعبیر ساده وضع خوبی ندارد. این محله ها، محل سکونت ۶ میلیون نفر است. دولت در نظر دارد در دو فاز ۵ ساله، وضعیت این محله ها را بهبود بخشد و در ۵ سال اول ۱۳۳۴ محله را در نظر گرفته است.
شيوه اي كه دولت براي اين طرح در نظر گرفته با طرح مسكن مهر بسيار متفاوت است و به گفته خودش در اينجا نقش دولت بيشتر نظارتي است و به ساخت و ساز ورود پيدا نمي كند. به طور خلاصه مي توان گفت در اين طرح دولت به دنبال بازسازي يك محله است و به همين دليل خانه هاي يك محله را در اختيار سرمايه گذاري كه از آن به عنوان توسعه گر ياد مي كند ،قرار داده و توسعه گر متعهد مي شود دو برابر آنچه به او تحويل داده شده ، منزل مسكوني بسازد. همچنين بايدخانه هايي كه مي سازد بزرگتر از واحدهايي كه تحويل گرفته باشد.در اين صورت هم افرادي كه در بافت هاي فرسوده زندگي مي كنند صاحب خانه اي بزرگتر و در محله اي مناسب تر شده و هم توسعه گر با فروش واحدهاي اضافه سود خود را دريافت مي كند ضمن اين كه دولت نيز خريد 50 درصداز واحدهاي ساخته شده را تضمين مي كند.
مخالفان چه مي گويند
مخالفان طرح معتقدند حضور دولت در طرح هاي اينچنيني شبيه آنچه در مسكن مهر به وجود آمد،نتيجه مثبتي نخواهد داشت.جواب دولت به اين دسته اين است كه برخلاف مسكن مهر كه دولت هاي هشتم و نهم مستقيما وارد ساخت و ساز شد در اين طرح دولت تنها نقش نظارتي ايفا مي كند و بنابراين نگراني از اين بابت وجود ندارد.
از سوي ديگر قرار است منابع مالي اين طرح از سوي بانك ها تامين و در قالب تسهيلات در اختيار توسعه گران قرار گيرد اما در شرايطي كه بانك هاي كشور با كمبود اعتبار مواجه اند و انبوه سازان نيز به دليل ركود بازار مسكن و فروش نرفتن واحدهاي ساخته شده از شرايط مالي مناسبي برخوردارنيستند،تامين منابع ممكن است با مشكل مواجه شود.
همچنين شهرداري ها نيز موظف اند تا زمين مورد نياز براي ساخت و ساز را فراهم و دراختيار توسعه گران قرار دهند.تجربه نشان داده كه طي سال هاي گذشته دولت ها رابطه خوبي با شهرداري ها نداشته اند و حتي شوراي پنجم نيز با اين كه با دولت همراه است اما هنوز نتوانسته از پشتوانه دولتي استفاده كند بنابراين نمي توان چندان بر كمك شهرداري ها در اين زمينه حساب باز كرد. ضمن آن كه شهرداري كلانشهرها به ويژه تهران اكنون با مشكلات عديده اي دست و پنجه نرم مي كند و مي توان گفت ميراث دار 52 هزار ميليارد تومان بدهي است كه بايد تمركز خود را بر آن بگذارد.
يکی از خطوط قرمز طرح مسكن اميد، حفظ ساکنان قدیمی در محله‌های نوسازی شده و جلوگیری از خروج جمعیتی از این بافت‌ها و محله‌هاست. سوال این است که چگونه و با چه ترفند و تشویقی می‌توان ساکنان این بافت‌ها را به ماندن در این محله‌ها ترغیب کرد و مانع از خروج آنها شد؟ با توجه به نتایج طرح تجمیع، آیا مسکن پیشگام می‌تواند طرح مناسبی برای حل معضل بافت فرسوده تهران باشد.
اين در حالي است كه بسياري كارشناسان معتقدند مسكن اميد به دليل اين كه منابع مالي مشخصي ندارد ، نمي تواند طرح موفقي باشد. عباس زينعلي كارشناس مسكن جزو اين دسته است. به گفته وي مسكن اميد منابع مالي مشخص ندارد و تعريف درستي از آن نشده است بنابراين نمي توان درباره آن خيلي اظهار نظر كرد.
مسكن اميد قابليت اجرا ندارد
زینعلی در گفت و گو با تیتر شهر در پاسخ به اين كه آيا مي توان ساكنان اين محله ها را به بازگشت دوباره به محله اي كه نوسازي شده تشويق كرد يا نه ،گفت: به طور كلي اين طرح را عملي نمي دانم و برايم سوال است كه رييس جمهور بر چه اساسي اين طرح را عنوان كردند. مشابه اين طرح در هيچ كجاي دنيا انجام نشده است و نمي توان مقايسه كرد كه اجراي آن در فلان شهر موفق بوده و بنابراين ما نيز مي توانيم با موفقيت آن را اجرا كنيم.مگر اين كه زواياي ديگري در خصوص منابع، نوع اسكان ساكنان و مجري طرح مشخص شود و اين كه طرح قرار است چه مسير مشخصي را طي كند. اين به نظر يك ايده عمومي است كه به درستي ساخته و پرداخته نشده و به همين دليل خيلي زود است كه درباره آن صحبت كنيم.
تفاوت مسكن مهر با مسكن اميد
برخي مسكن اميد را با مسكن مهر مقايسه مي كنند. اما زينعلي معتقد است اين مقايسه اصلا درست نيست. به گفته وي مسكن مهر يك اقدام عمومي با يك خط اعتباري از پيش تعيين شده بود كه نتايج آن را نيز ديديم.این کارشناس مسکن توضیح داد:مسكن مهر در بخش هايي از كشور توانست گره اي از مشكلات بگشايد اما در بيشتر نقاط كشور جز بهم ريختين بافت شهري و برهم خوردن انشعابات نتيجه خاصي نداشت. درواقع منابع خاصي شتاب زده و بي برنامه در طرحي هزينه شد كه عاقبت آن نيز تخريب اموال و منابع مالي بود.بنابراين همان طور كه گفتم با توجه به عدم شفافيت مسكن اميد نمي توان آن را با مسكن مهر يا هر طرح ديگري مقايسه كرد.
زينعلي در پاسخ به سوال ديگري در خصوص تاثيرات خروج آمريكا از برجام بر بازار مسكن گفت: مسكن معمولا يك بازار داخلي است و چندان ارتباطي به خارج ندارد. بنابراين چنانچه كشور تحريم شود و امكان سرمايه گذاري هاي جديد در كشور كاهش يابد،بازار به سمت جذب سرمايه هاي داخلي مي رود و باجذب سرمايه هاي عمومي بازار مسكن روند خود را طي مي كند و در مجموع بايد بگويم اتخاذ تحريم هاي جديد عليه كشورمان تاثيري در بازار مسكن نخواهد داشت.
