لزوم افزایش اختیارات شوراها

همکاران محترم، اصل 7 و 7 اصلِ فصلِ 7 از قانون اساسی 177 اصلی ما، به شوراها اختصاص دارد و اولین انتخابات شوراها، در 7 اسفند سال 77 و توسط دولت 7اُم، برگزار شد. نهادِ شورا به عدد 7، گره جالبی خورده است. این 7های جالبِ تصادفی را به فال نیک میگیرم برای سرعت بخشیدن به بالندگیِ کند و آهسته این نهاد سیاسی اجتماعی که استخوان بندی اداره‌کرد جوامع است.
اولین انتخابات شوراها، 20 سال پس از انقلاب و 20 سال پیش از زمان حاضر برگزار شد.  20 سال پس از زمانی که امام راحل چنین دستور دادند: "در جهت استقرار حكومت مردمي در ايران و حاكميت مردم بر سرنوشت خويش كه از ضرورتهاي نظام جمهوري اسلامي است لازم مي دانم بي درنگ به تهيه آيين نامه اجرايي شوراها براي اداره امور محل شهر و روستا در سراسر ايران اقدام و پس از تصويب به دولت ابلاغ نماييد تا دولت بلافاصله به مرحله اجرا در آورد ."
 
و همینطور، 20 سال پس از تلاشهای مرحوم آیت الله طالقانی در ایجاد این نهاد اجتماعی سیاسی که زمانی فرمودند "صد‌ها بار گفتم که مساله شورا از اساسی‏‌ترین مسائل اسلامی است. خداوند حتی به پیغمبرش با آن عظمت می‌‏گوید با این مردم مشورت کن، به این‌ها شخصیت بده، بدانند که مسوولیت دارند، متکی به شخص رهبر نباشند. این اصل اسلامی است. یعنی همه مردم از خانه و زندگی و واحد‌ها باید در کارشان با هم مشورت کنند... چرا نمی‌‏شود؟ نمی‌‏دانم. امام دستور می‌‏دهد، ما هم فریاد می‌‏کشیم، دولت هم تصویب می‌‏کند ولی عملی نمی‌‏شود. گروه‏هایی، افرادی دست‏اندرکار، شاید این‌طور تشخیص بدهند اگر شورا باشد دیگر ما چکاره هستیم؟"
مدیریت سیاسی شورایی در ایران، فراز و فرود زیادی پشت سر گذاشته، از آمال مشروطه خواهان و ایده های اولیه انجمن های ایالتی ولایتی تا فرمان امام و تلاشهای مرحوم آیت الله طالقانی و نهایتا استقرار این نهاد در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی. این تفکر شورایی، در مسیرِ بالندگی‌اش، شاید بیش از خودِ مشروطه، تغییرات ژرفی در نظام سیاسی و اجتماعی ما پدید آورده است.
رشد بسیار کندِ نهادینه شدن شوراها، پس از گذشت بیش از صدسال از اولین تلاشهای رسمی(اصول 91 و 92 متمم قانون اساسی، سال 1285)، نهایتا اکنون نهادی را شکل داده که صرفا میتواند 3 نقشِ البته مهم، ایفا کند که با جایگاه و شان واقعی شورا همخوانی ندارد.
یک. خودش با رای مستقیم مردم انتخاب شود.
دو. شهرداران را انتخاب کند و بودجه شهرداری‌ها را تصویب و نظارت کند.
سه. هرچند محدود، از طریق دولت یا مستقیم، به مجلس، "طرح" پیشنهاد دهد.
اگر هدف از شوراها، همانگونه که در فرمایش امام نیز آمده است، ایجاد حکومت مردمی و حاکمیت مردم بر سرنوشت خود است، با این سه نقشِ ابتدایی و اولیه نمیتوان به این اهداف دست یافت.
در مورد لزوم تقویت نهادِ شورا و پذیرشِ مفهومِ مجالس و دولت‌های محلی، در دو سطح کلان و خرد، دو نکته را یادآور می‌شوم.
در سطح کلان، مجالس ملی و شوراهای استان و شهر و روستا، در کنار یکدیگر، بافتی مردمی و سرزنده از قدرت سیاسی را شکل میدهند که ضرورتِ اکنونِ ایران است. تا زمانیکه، کار مردم به مردم واگذار نشود و تصمیم‌ها در جایی دور از دسترس مردم گرفته شود، به ویژه به لحاظ امنیتی و اقتصادی، باید دائم نگرانِ نگه‌داشتِ سنگ‌ها بر روی هم باشیم که کاری عبث و بس دشوار و پرهزینه خواهد بود. چنانکه تاکنون فرصت سوزی کرده‌ایم و و با این بی‌توجهی به نهاد شورا و سپردن امور مردم به دست خودشان، اکنون، هزینه های گزافی متحمل میشویم. چه نظام و چه مردم.
در سطح خرد نیز، سپردنِ امور مردم به مردم از طریق شوراها، کمک خواهد کرد که به آرزوی دیرینه‌مان یعنی کوچک‌سازی…
[11:01, 5/20/2018] محمدحسن: ره مقدماتی و تمرین مردمسالاری محلی بوده است.
و اما در سالی که گذشت، شورای پنجم، قبض و بسطی از انسجام را تجربه کرد و نهایتا با رای یکپارچه به جناب آقای افشانی، نمره قبولی در آزمونِ وحدت در رویه و رفتار را اخذ کرد. اختلاف در افکار طبیعی است، آنچه مهم است، تفاهم و انسجامِ رای بر سرِ اجراست.
یکشنبه هفته گذشته، به گمان من، شورای شهر تهران، این امر را ثابت کرد که در عینِ وجود انواع فشار های بیرونی و نیز اختلاف سلیقه‌های درونی، نهاد شورا به حدی از کارآزمودگی رسیده است که بتوان بر این نهاد اتکا کرد و وظایف بیشتری محولش کرد.
جناب آقای سید محمدعلی افشانی، شهردار محترم تهران، انتخاب جنابعالی حاصل این انسجام و وحدت رویه است. انتخابتان را مجددا تبریک عرض میکنم و دو نکته را یادآور میشوم.
یک اینکه انتخاب جنابعالی، همانطور که عرض کردم، یکی از نقاط عطف انسجام گروهی در سطح شوراهاست. و شاید الگو برای سایر واحدهای شورایی. لذا توجه جنابعالی را به این موضوع جلب میکنم و عرض میدارم که ارتباط منسجم شما و مدیرانتان با شورا، تقویت‌کننده این مدل از انسجام رفتاری در تفکر شورایی خواهد بود و از طرفی با توجه به مسولیت سنگینی که به شما محول شده، بدانید که تنها نیستید و با پشتیبانیِ این شورای منسجم، حمایت بخش عمده‌ای از مردم شهر را نیز به همراه دارید.
دو اینکه، آنچه در تهران مفقود است، معنی و هویت است و البته گامهای بزرگ و شجاعانه برای رسیدن به این معنی و هویت. جنابعالی به عنوان یک مدیر موفقِ عمرانی و پروژه شناخته شده‌اید. لکن، تهران به اندازه کافی در اثر پروژه‌های ناهمسو، مورد آزار قرار گرفته است. ازجنابعالی انتظار دارم تهران را و پروژه‌هایش را، در زیر چتری از یک معنی و هویتِ بالادست که مورد تایید شورا نیز باشد توسعه پایدار دهید.
دیروز، 29 اردیبهشت، سالگرد انتخابات شورای شهر بود. انتخاباتی که هم درصد مشارکت شگفت‌آور بود و هم تعداد آرای لیستِ پیروز. این حجم مشارکت و این تعداد رای، یک معنی بیشتر ندارد و آن اینکه، ما برای بازآفرینی راهی جز موفقیت نداریم و بار بسیار سنگینی بر دوش ماست.
 
شهربانو امانی – عضو شورای اسلامی شهر تهران // یکشنبه 30 اردیبهشت 1397