هر چند این روزها شهردار یزد ساخت وسازهای سبز و هوشمند شدن مدیریت شهر را یکی ازراهکارهای موثر در پایداری شهری می داند و حرکت به این سمت را همزمان با جهانی شدن شهر یزد لازم می داند، اما این روزها حال پایتخت خشت جهان خوب نیست. لودرها در یزد با هدف توسعه زیر ساخت های شهری به جان بناهای تاریخی این شهر کهن افتاده است.
به گزارش تیتر شهر: سیاست شهرداری یزد در مواجهه با بناهای تاریخی و هویت معماری این شهر یک بوم و دو هواست. از یک سو مهدی جمالی نژاد صحبت از «سیستم قنوات»، «مصالح بومی»، «معماری»، «بافت شهری» و «استفاده از گونه‌های گیاهی متناسب با محیط»، را از جمله شاخص‌های شهر یزد در حوزه پایداری می داند و از حراست بافت های تاریخی در این کلانشهر حرف می زند اما در سویی دیگر سازمان میراث فرهنگی این شهر نمی تواند مانع تخریب لودری شهر یزد شود. این روزها سازه های بتنی به سرعت جای بناهای خشتی را می گیرند و دوستداران میراث فرهنگی حتی رد پای نیروی انتظامی را در گسترش این تخریب ها و ساخت و سازها دنبال می کنند.
مشاهدات نشان می دهد که در سال های اخیز بافت یکدست شهر یزد دستخوش تغییرات زیادی شده است. تخریب بناهی قدیمی و خشتی و جای گرفتن ساختمان های بتنی بلند مرتبه همگونی شهرسازی را در اولین شهر خشتی جهان بر هم زده است. بساز و بفروش های این شهر آنقدر به کار خود اطمینان دارند که درست پشت مسجد جامع تاریخی یزد در حال تخریب خانه های قدیمی با لودر برای ساخت و سازهای مدرن هستند و تعجب بر انگیز تر این است که سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی حفظ بناهای تاریخی نیز هیچ واکنشی در مقابل این تخریب ها از خود نشان نمی دهد.
نکته قابل تامل این است که سازمان میراث فرهنگی خود دستی بر دادن مجوز تخریب خانه های پشت مسجد جامع یزدبرای ساخت ساختمان های بلند مرتبه بتنی داده است ان هم در شرایطی که ساخت‌وساز با بتون و استفاده از سنگ در بنای ساختمان‌ها در یزد ممنوع است.
به رغم آنکه شهر یزد به ثبت جهانی رسیده است و از جمله شهرهای مطرح دنیاست که بعد از گذشت قرن ها هنوز ترکیب شهرسازی تاریخی خود را حفظ کرده است اما این ساخت و سازهای اخیر خطر خروج این شهر را از ثبت جهانی در آینده نزدیک بیشتر می کند.
مصطفی فاطمی، معاون سابق اداره کل میراث فرهنگی استان یزد قبلا اعلام کرده بود که درست ساعت 11 شب همان روزی که یزد به ثبت جهانی رسید، خانه‌ای تاریخی با خاک یکسان شد. لودرها قاتل خانه‌های خشت و گلی تاریخی یزد شده‌اند. با بتون، ساختمان‌های چند طبقه‌شان را برای هتل یا حسینیه می‌سازند و روی آن را گل می‌کشند که بگویند بنا سنتی است.
تخریب دو بنای تاریخی در حریم بافت تاریخی این شهر نیز شک بزرگ دیگری بود که به دوستداران میراث فرهنگی وارد شد. گفته شد که به جای این بناهای تاریخی خشتی قرار است حسینه ساخته شود. اما سوال اینجاست در شهری که مملو از مسجد و حسینه های کوچک و بزرگ است، دادن مجوز ساخت حسینه ای دیگر واقعا چه ضرورتی خواهد داشت؟
ساخت و سازهای نیروی انتظامی آن ه مدرست در حرین باغ تاریخی دولت آباد یکی دیگر از تخلفات آشکاری است که ارگان ها و سازمان های دولتی در شهر تاریخی یزد انجام دادند.
بنابر گزارش های به دست آمده نیروی انتظامی در حال ساخت یک ساختمان سه طبقه بتنی است و سوال اینجاست وقتی مجری قانون دست به این تخلف آشکار می زند، دیگر نمی توان از شهروندان ایرادی گرفت.
دوستداران میراث فرهنگی بر این باورند که با توجه به گسترش تخریب بناهای تاریخی دیگر سازمان میراث فرهنگی کشور قدرتی ندارد که حتی به سازمان های دولتی اجازه ساخت و ساز در حریم بافت های تاریخی راندهد.
اگر اکنون وارد شهر یطد شوید، خواهید دید که در اطراف بناها و فضاهلی تاریخی این کلانشهر خانه های بلند مرتبه در حال ساخت است. به عنوان مثال در گوشه دیگری از حریم بافت تاریخی دولت آباد به صورت علنی ساختمان سه طبقه بتنی در حال ساخت است و این به نظر می رسد مافیایی در پشت این ساخت و سازها قرار دارد به همین دلیل است که کسی از خود نمی‌پرسد این شکل نامتوازن در میان معماری یکسان و آجرهای خاص و خشت و گلی یزد چرا باید وسط بافت سبز شود؟ این همان بنایی است که قرار بوده 5 طبقه باشد و تازه 2 طبقه از آن حذف شده است!
بررسی ها نشان می دهد که تخریب خانه های تاریخی و خشتی یزد از زمان دولت نهم و دهم شروع شد و هنوز نیز در دولت یازدهم و دوازدهم ادامه دارد و این مساله نشان می دهد که میراث فرهنگی و آثار باستانی و خانه های تاریخیاهمیتی برای دولت ندارد و به همین خاطر است که مافیا و دلالان آزادانه در شهر یزد جولان می دهند بدون اینکه متولیان اعم از شهرداری و سازمان میراث فرهنگی روی این مساله نظارت کافی داشته باشند.
محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی کشور درباره ساختمان سه طبقه در حال ساخت در مجاورت حریم باغ دولت آباد بیان کرده؛ این بنا در سال 90 مجوز ساخت گرفته که 5 طبقه بوده است. همان موقع از این بابت شکایت شد، اما دادگاه اجازه ساخت داد. پس از آن میراث فرهنگی تلاش کرد جلوی این اتفاق غیرقانونی را بگیرد و دو طبقه از آن حذف شد. پروانه ساخت این ساختمان پیش از ثبت جهانی یزد بوده و قرار است مذاکره و پیگیری کنیم تا یک طبقه دیگر هم از آن کم شود .با کلی تلاش دو طبقه از آن حذف شده بود.
وی درباره ساخت حسینه پشت مسجد تاریخی جامع یزد نیز توضیح داده؛ ما منتظریم الگوی ساخت‌وساز با خشت مقاوم در برابر زلزله که توسط مصوبه وزارت راه و دانشگاه یزد و میراث فرهنگی استان یزد ارائه شده است، را ببینیم و بررسی کنیم. اگر این سازه مطابق با این الگو پیش برود، نظام مهندسی به آن مجوز خواهد داد. در واقع بر اساس طرح مصوبی که قبل از ثبت جهانی یزد، خود سازمان میراث فرهنگی یزد ارائه داده بود، باید سازه‌هایی که جدیدا ساخته می‌شوند، همگون با بافت تاریخی باشند. در واقع این فضا که قرار است تبدیل به حسینیه شود، فرآیند ساخت این‌چنینی را پیش از این طی کرده است. البته به میراث فرهنگی استان یزد نامه نوشته و عنوان کرده‌ام پروانه‌های ساختی که تاکنون به خصوص پس از ثبت جهانی یزد صادر شده است، مجددا بازنگری شوند تا مشخص شود هر کدام قرار است چه چیزی بسازند و در صورت غیرقانونی بودن جلوی آن گرفته خواهد شد.
