آمارهای بین المللی شرکت بهره برداری مترو تهران نشان می دهد که از ابتدای راه اندازی نخستین خط مترو در تهران تا کنون 7 میلیارد و 578 میلیون مسافر جابه جا شده است آن هم در شرایطی که در طول دو دهه اخیر توسعه عمرانی مترو همیشه لنگ کمک ای مالی دولت بوده است.
به گزارش تیتر شهر: رتبه بندی جهانی در رابطه با میزان جابه جایی مترو کلانشهرهای مطرح دنیا نشان می دهد بیشترین حجم جابه جایی مسافر توسط شبکه مترو انجام شده است. اشتقبال پایتخت نشینان از این شبکه حمل و نقل پاک باعث شده در طول یک دهه اخیر با وجود تمام مشکلاتی که بر سر راه مدیریت شهری بود، خطوط مترو پایتخت یک به یک تکمیل و به بهره برداری برسد.
به رغم این میزان استقبال اما همچنان به گفته مدیرعامل شرکت مترو تهران توسعه توسعه ان نیازمند حمایت نمایندگان مجلس در فصل بودجه ریزی دولت دارد.
علی امام اعتقاد دارد درتهران زیرساخت‌های خطوط مترو به مرحله‌ای رسیده است که با کمی توجه بیشتر و تزریق بودجه، به راحتی و دراسرع وقت می‌توان تعداد سفرهای مترو را به 7 میلیون سفر در روز رساند.
مطالعات نشان می دهد با توسعه مترو کاهش قابل توجهی در آلاینده های ناشی ازسوخت های فسیلی به وجود می آید. این در حالی است که مترو به عنوان کارآمدترین شبکه حمل و نقل عمومی شهری، نقشی انکارپذیر در حل مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از معضل ترافیک دارد؛ ایمنی بالا، راحتی و آسایش مسافران، کاهش مصرف انرژی، سرعت مناسب، اثرات مثبت زیست محیطی و قیمت پایین جابه جایی مسافر در مقایسه با خودروهای شخصی، از جمله محاسن شاخص حمل و نقل ریلی است.
در حال حاضر خودروهای شخصی فقط در شهر تهران با مصرف روزانه 13 میلیون لیتر بنزین و چندین میلیون لیتر گازوئیل، خسارات هنگفتی به اقتصاد ملی وارد می‌کنند و طبق آمارهای جهانی، به ازای هر مسافر مترو 65 صدم لیتر صرفه‌جویی در مصرف سوخت ایجاد می‌شود و این استدلال اقتصادی ثابت می کند اگر حداکثر توان خود را برای توسعه خطوط و تامین تجهیزات مترو صرف کنیم، به بیراهه نرفته ایم!
علی امام تاکید دارد که در صورت تکمیل شبکه مترو، ظرفیت جابجایی مسافر به ده میلیون نفر می‌رسد که این یعنی روزانه حدود 5/6 میلیون لیتر صرفه‌جویی در مصرف سوخت خواهیم داشت.
در یک دهه اخیر در تهران 4 خط اصلی، بخشی از خط شماره یک خطوط اکسپرس (تهران- مهرشهرکرج) و نیز خط فرودگاه حضرت امام (ره) ساخته شده است اما به جهت وجود مشکلاتی همچون کمبود ناوگان، عدم تکمیل پایانه‌ها و نقص تجهیزات، از ظرفیت‌کامل خطوط مترو استفاده نمی شود. این در حالی است که طرح اصلی شبکه حمل و نقل ریلی تهران ، شامل 12خط ( 8خط اصلی و4خط اکسپرس حومه‌ای ) است.
محاسبات علی امام نشان می دهد؛ تکمیل این شبکه به بودجه‌ای حدود 30 هزار میلیارد تومان نیاز دارد تا ظرفیت جابجایی مسافران را به 10میلیون نفر در روز برسانیم و با قید فوریت تکمیل و تجهیز خطوط 3، 6 و 7 در دستور کار قرار گیرد. همچنین در شرایط فعلی خطوط احداث شده نیاز فوری و مبرم به تأمین تجهیزات دارد.
سیستم‌های کنترلی مثل سیگنالینگ و همچنین شبکه مخابرات خطوط به ازای هر کیلومتر حدود 1.5 میلیون یورو هزینه دربردارد. برای هواسازها و هواکش‌ها نیز به ازای هر کیلومتر حدود 1.5 میلیون یورو بودجه مورد نیاز است. سیستم های اعلام و اطفاء حریق، برق‌رسانی، فروش بلیت به همراه تجهیز پایانه و تامین تعمیرگاه‌ها نیز نیازمند اعتبارات خاص است و البته هر خط حداقل به 50 رام قطار احتیاج دارد.
از همه مهمتر اینکه 2 خط اصلی و 4 خط اکسپرس مترو هنوز ساخته نشده است و تعداد 167 ایستگاه باقی مانده که باید ساخته شوند. 3000 واگن باید تأمین شود و همه اینها حدود 30 هزار میلیارد تومان بودجه لازم دارد تا شبکه حمل و نقل پاک، ارزان و ایمن در پایتخت پرجمعیت کشورمان محقق شود.
براساس آمار اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل عمومی شهری(UITP)، در اکثر شهرهای بزرگ دنیا، دولت بخش قابل توجهی از هزینه ساخت مترو را به عنوان یک زیرساخت ملی تأمین می‌کند.
اخیرا در کشور کانادا، هزینه احداث متروی شهر تورنتو به فرودگاه پیرسون بطور کامل توسط دولت تأمین شد. در کشور ما نیز بر اساس قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت، می بایست سالانه 4000 میلیارد تومان بابت توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل شهری اختصاص پیدا کند. همچنین طبق قانون حمایت از سامانه‌های حمل و نقل ریلی درون شهری، دولت مکلف شده است تا 50 درصد هزینه ساخت مترو را تأمین کند. علاوه بر این، قرار بود از محل درآمدهای ناشی از هدفمندی یارانه‌ها، به توسعه حمل ونقل عمومی کمک شود و حتی سال گذشته دولت، مصوبه خوبی جهت تامین 2000 واگن برای متروی کلانشهرها تصویب کرد که اگر این مهم عملی شود، می‌توان در یکی دو سال آینده، از آن محل 1000 واگن برای خطوط متروی تهران اختصاص داد.
مدیرعامل شرکت مترو بر این باور است که یکی از راه‌های تامین منابع مالی لازم برای گسترش خطوط حمل و نقل ریلی درون شهری ، علاوه بر بودجه‌های سالانه که در لایحه مجلس منظور می‌شود، استفاده از فاینانس است. بنابراین اگر نمایندگان مجلس ترتیبی دهند که شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی اجازه استفاده از فاینانس را بدهند، بخش مهمی از مشکلات اعتباری مترو حل خواهد شد چراکه متروی تهران، امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند توجه متولیان امر بوده و در صورت افزایش سطح حمایت‌های دولت و پیگیری نمایندگان مجلس می توان از تمام ظرفیت های بالقوه آن استفاده کرد.
در حال حاضر درخواست شرکت راه آهن شهری تهران و حومه از نمایندگان مجلس این است که توجه‌شان به متروی تهران، یک توجه ملی باشد چراکه خطوط مترو پایتخت در صورت تکمیل قادر است سهم بسزایی در رفع دغدغه همیشگی تردد روزانه 16 میلیون نفر جمعیت تهران و حومه آن ایفا کند.
