طرح ترافیک ۴ درصدی‌ها

«چند هفته قبل بود که «پورسیدآقایی»، معاون شهردار تهران در اظهاراتی از اعطای سهمیه‌های طرح ترافیک سالانه به افراد و سازمان‌ها انتقاد کرد و گفت که «رانت» مجوز طرح ترافیک باید حذف شود؛ موضوعی که چندان جدی گرفته نشد و حتی برخی اعضای شورای شهر که تصمیم‌گیر نهایی درباره اجرایی‌شدن این تصمیم هستند، از آن اظهار بی‌اطلاعی کردند.

معاون شهردار چند مرتبه دیگر نیز در اظهار نظرهایش از حذف مجوز سالانه طرح ترافیک گفت تا این که هفته قبل، محمدعلی نجفی، شهردار تهران در مصاحبه‌ای از احتمال اجرایی‌شدن این تصمیم از سال آینده گفت. وی دیروز نیز که به صحن علنی شورای شهر تهران رفته بود، بار دیگر از حذف همه سهمیه‌های مجوز ورود به محدوده مرکزی شهر گفت تا موضوع جدی‌تر از آن چه نمایندگان مردم در شورا و مجلس می‌پندارند، باشد.

شهردار تهران دیروز گفت: «با فروش آرم طرح ترافیک به شکل فعلی موافق نیستم و طرح جدیدی را برای ورود به محدوده طرح ترافیک ارائه داده‌ایم که اگر به تصویب برسد، وضعیت ترافیکی بهتر خواهد شد.» وی در عین حال گفت که «سهمیه‌های طرح ترافیک منتفی خواهد شد ولی تخفیف‌هایی به آنها ارائه خواهیم داد.»

هزینه مضاعف برای بیماران

اظهارات شهردار تهران درباره ضرورت حذف مجوز سالانه طرح ترافیک به گروه‌های خاص و تاکید معاون ترافیک او بر «قطع رانت» در مجوز طرح ترافیک اما در حالی مطرح شده که در موضوع حذف مجوز سالانه طرح ترافیک، حقوق گروه‌های خاص به طور قطع نادیده گرفته شده و تضییع می‌شود. آنجا که معاون شهردار تهران از رانت در دریافت مجوز طرح ترافیک می‌گوید و شاید منظورش با سهمیه‌های مدیران دولتی، نمایندگان مجلس، مدیران شهری و .. است؛ حتما نگاهی به گروه‌های خاصی که حذف طرح ترافیک سالانه، مشکلات عدیده‌ای برای‌شان ایجاد می‌کند، نشده است.

«بیماران خاص» از جمله همین گروه‌ها هستند که به زعم معاون شهردار، رانت‌بگیر بوده و مجوز سالانه طرح ترافیک، کوچک‌ترین حقی است که مسئولان شهری و اجرایی می‌توانند برای بهبود زندگی‌شان به آنها بدهند. از مجموع ۹۸ هزار مجوز طرح ترافیک سالانه که سال گذشته شهرداری تهران به افراد مختلف داد، چند صد تایی از آن سهم بیماران خاص است که هزینه‌های درمان بیماری، کمر خانواده‌های‌شان را شکسته است. آنها برای پیگیری امور درمانی و توانبخشی، به دفعات در ایام هفته نیاز به مراجعه به مراکز درمانی دولتی و خصوصی که انبوه‌شان در مرکز شهر واقع شده، دارند و مجوز طرح ترافیک سالانه، یکی از صدها مشکل آنها را در ترددهای شهری حل می‌کند. با این حال مسئولان شهری با نگاه درآمدزایی به ترددهای شهری، حق مسلم این گروه از شهروندان تهرانی را نادیده می‌گیرند و مجوز سالانه طرح ترافیک را «رانت» این افراد می‌دانند. بیماران ام‌ اس، هموفیلی، تالاسمی، بیماری نارسایی کلیه و... افرادی بودند که سهمیه‌ای ناچیز از مجوز سالانه طرح ترافیک به آنها داده می‌شد تا بتوانند مشکلات ترددی کمتری در شهر داشته باشند که گویا این حق از ابتدای سال آینده از آنها گرفته می‌شود.

رسانه‌ها هم قربانی می‌شوند!

بعد از بیماران خاص که دامنه بی‌مهری‌های مسئولان مختلف به شرایط زندگی‌شان، به مدیران شهرداری با حذف سهمیه طرح ترافیک رسیده است، خانواده‌های معظم شهدا و جانبازان دیگر افرادی هستند که «رانت» مجوز طرح ترافیک‌شان قطع می‌شود! به خصوص آنها که به دلایل مختلف از جمله درمان جانبازان شیمیایی نیاز به مجوز طرح ترافیک دارند، از سال آینده باید متحمل مشکلات عدیده نداشتن مجوز ورود به محدوده مرکزی شهر و هزینه های سنگین آن شوند.

از سویی، خبرنگاران و نمایندگان رسانه‌های گروهی نیز که وظیفه پوشش خبری رویدادهای مختلف در شهر را دارند و باید برای انجام وظیفه، در شهر تردد کنند، دیگر گروهی هستند که در نگاه درآمدزای مدیران به موضوع ترافیک، حق‌شان تضییع می‌شود. از مجموع ۹۸هزار مجوز طرح ترافیک سالانه شهرداری، حدود هزار سهمیه به خبرنگاران می‌رسید که برای ترددهای روزانه جهت پوشش برنامه‌های خبری، نیازمند طرح ترافیک بودند و حال باید پای پیاده را برای تردد شهری به هزینه‌های زیاد تردد با تاکسی و آژانس و حتی مترو ترجیح دهند؛ چرا که به لطف حمایت‌های رسانه‌ها از خبرنگاران و پرداخت حقوق‌های نیم و یک میلیونی ماهانه به آنها که بعضا هر سه ماه و شش ماه نیز پرداخت می‌شود، دیگر ریالی برای هزینه تردد نیست و طرح ترافیکی هم وجود ندارد که خودروهای فکسنی خبرنگاران به کمک‌شان آید.

معیشت سخت وانتی‌ها!

صنف وانت‌بار و آژانس‌های شهر تهران از دیگر گروه‌هایی هستند که با حذف مجوز سالانه طرح ترافیک، مشکلات زیادی برای تردد در شهر و پرداخت هزینه‌های روزانه ورود به محدوده دارند. این گروه از شهروندان که البته شمار آنها به اندازه تمامی دارندگان خودروها نیست، سال‌ها با تهیه مجوز سالانه طرح ترافیک، معاش و معیشت‌شان را با باربری و انسان‌بری در محدوده مرکزی شهر تامین می‌کردند و از ابتدای سال آینده، غصه‌ای بزرگ به قصه‌های زندگی‌شان در امرار معاش اضافه خواهد شد. پرداخت روزانه حداقل ۴۰ هزار تومان برای ورود به محدوده شهر برای راننده وانتی که شاید در روز ۵۰ هزار تومان نیز درآمد نداشته باشد، غصه‌ای بزرگ است که او را از «رانت» بزرگ زندگی‌اش محروم کرده است.

پولدارهای خوشبخت!

نگاه عجیب مدیریت شهری به حذف مجوزهای طرح ترافیک سالانه که قطعا حذف سهمیه‌های نمایندگان مجلس، سازمان‌های دولتی، مدیران شهری، وزارتخانه‌ها و... به کسی برنمی‌خورد و آنها به راحتی از محل بودجه‌های بیت‌المال، مشکل‌شان را در خرید مجوز روزانه حل می‌کنند، این روزها دغدغه زیادی را برای گروه‌های خاص ایجاد کرده است. نگاه مدیریت شهری در حذف مجوز سالانه طرح ترافیک، امکان دسترسی برابر همه شهروندان به مجوز ورود به مرکز شهر است که در این شیوه، آن کسی که سود اصلی را می‌برد، سرمایه‌دارانی هستند که با خودروهای چند صد میلیونی همه روزه طرح می‌خرند و به مرکز شهر می‌آیند تا هوا آلوده‌تر از قبل شود. سود دیگر را نیز مدیریت شهر می‌برد که چند صد میلیارد تومان به درآمدهای نقدی‌اش از محل فروش روزانه طرح ترافیک افزوده می‌شود؛ بی‌آن‌که دغدغه‌ای از افزایش ترافیک و آلودگی هوای شهر با حذف مجوز سالانه طرح ترافیک باشد.

سابقه صدور مجوزهای سالانه طرح ترافیک

اما تصمیم اخیر مدیریت شهری برای حذف مجوز سالانه ورود به محدوده مرکزی شهر در حالی در آستانه اجرایی‌شدن است که ایران از معدود کشورهایی است که صدور مجوز سالانه طرح ترافیک در آن، سابقه چندین ساله دارد. نخستین بار و با تصویب شورای انقلاب در ۱۷ خرداد سال ۵۹، محدوده‌ای در مرکز شهر تهران تعیین شد تا از ورود تمامی وسایل نقلیه به استثنای وسایل نقلیه مجاز از قبیل وسایل نقلیه عمومی، اتومبیل‌های اورژانس و کادر پزشکی و سرویس‌های دولتی از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۰ صبح در تمام ایام هفته جز در دو روز آخر هفته و ایام تعطیل جلوگیری به‌ عمل آید. سپس زمان محدودیت تردد در مرکز شهر از ابتدای سال ۱۳۶۱، تا ساعت ۱۲ افزایش یافت و در مقابل تصمیم گرفته شد که افراد و موسسات خاصی که ناگزیر از ورود به داخل محدوده هستند با تعیین اولویت بتوانند مجوز تردد دریافت کنند.

این گروه‌ها عبارت بودند از پزشکان، معلولان و برخی از بیماران، موسسات اتومبیل کرایه و برخی از شرکت‌های خصوصی. سال بعد اما محدودیت تردد در مرکز شهر از فروردین ۱۳۶۲ با سه ساعت افزایش تا ساعت ۱۵ تعیین شد.

از پاییز ۱۳۶۴ همزمان با انجام اقداماتی چون بهینه‌سازی سیستم شبکه معابر یک‌طرفه در خیابان‌های داخل محدوده، افزایش ناوگان تاکسیرانی، احداث پارکینگ وسایل نقلیه و... ساعت محدودیت تردد با ۱.۵ ساعت کاهش از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۳:۳۰ تعیین و در این مرحله برای نخستین بار از آرم‌های یک‌ساله وانت‌بار ، کارت شناور و آرم یک‌ساله جهت اتومبیل‌های شخصی استفاده شد. اما در پاییز سال ۶۷ محدودیت تردد برای اولین بار شامل وانت بار نیز شد؛ به گونه‌ای که تنها وانت‌بارهای دارای مجوز سالیانه تردد مجاز به ورود به محدوده طرح ترافیک شهر تهران شدند.

سهمیه قانونی، رانت نیست

پس از اردیبهشت ۱۳۶۹ و طبق مصوبات شورای‌ عالی ترافیک تردد تمامی وسایل نقلیه سنگین در ساعات ۶ صبح تا ۲۱ در محدوده مشخص شده ممنوع و در این مرحله علاوه بر مجوزهای سال قبل، کارت ویژه جانبازان و بیماران دائمی و مجوز تردد وسایل نقلیه سنگین نیز صادر شد. مجوزهای روزانه ورود به محدوده طرح ترافیک نیز از ابتدای آذر ۱۳۷۳ انجام شد و از تابستان ۱۳۷۵ صدور مجوز طرح ترافیک با نظارت شورای‌ عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با حوزه ستادی و عملکردی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران صورت گرفت.

از اواخر سال ۱۳۷۹ نیز بر اساس مصوبه شورای عالی هماهنگی ترافیک محدوده طرح ترافیک گسترش یافت و به منظور پاسخ به نیاز جانبازان، بیماران خاص، پزشکان و معلولان، آژانس‌های تاکسی تلفنی، تاکسی‌بارها و ارگان‌ها و نهادهای دولتی با افزایش سقف مصوب موافقت شد.

از سویی به منظور پاسخ به نیاز دستگاه‌های مختلف متقاضی دریافت مجوز ورود به محدوده ممنوعه طرح ترافیک شهر تهران با افزایش تعداد پنج هزار فقره برچسب، با اولویت واگذاری به دفتر رهبری و ریاست‌جمهوری، قوه قضاییه، وزارت اطلاعات، جانبازان و معلولان و بیماران خاص، سازمان نظام پزشکی، مطبوعات، اتحادیه آژانس‌های تاکسی و وانت‌بار و سایر نهادهای دولتی و عمومی موافقت شد و حال همه این تصمیم‌‌ها در حال وتو شدن است! به طور قطع مروری بر آن چه در این نوشتار آمد و این که گروه‌های خاص، نیاز جدی و مبرم به مجوز تردد در محدوده مرکز شهر با حداقل هزینه را دارند، امری مبرهن است که هرگز نمی‌توان آن را رانت خواند.

اگر هم رانتی باشد، نتیجه مدیریت‌های سلیقه‌ای و غلط سال‌های گذشته اغلب مدیران اجرایی، دولتی و شهری است که آنچنان مرکز تهران را به اوج ترافیک و آلودگی رساندند که اینک قرار است در طرحی با انتقاد بسیاری از کارشناسان، هم مشکلات شهروندان در مرکز شهر بیشتر شود و هم ترافیک و آلودگی‌های صوتی و غیر صوتی!»

_{منبع:قانون}