به گزارش تیتر شهر: حل مشکل ترافیک در شهر موضوعی چند بعدی است که از یک سو به خود شهروندان هم باز می گردد اما بسیار پیش از آن و با اهمیت تر از آن به مدیریت شهری و مقررات ترافیک ربط پیدا می کند. لزوم ایجاد زیرساخت های حمل و نقلی و تسهیل عبور و مرور افراد یکی از مهمترین موضوعاتی است که تا حل نشود نمی توان سخنی از مقررات و رعایت آن توسط مردم سخن گفت. برای مثال چندی پیش شهرداری تهران اقدام به ساخت و ساز ساختمانی در مجاورت ساختمان معاونت حمل و نقل ترافیک کرده بود و جرثقیلی را وسط خیابان ایرانشهر نرسیده به طالقانی گذاشته و در اوج ترافیک باعث بروز مشکلات فراوانی برای مردم شده بود. این مشکل از سوی نهادی ایجاد شده بود که خود متولی خدمت رسانی به مردم است، نمونه هایی از این دست اقدامات و بی تدبیری ها توسط نهادهای متولی خدمت رسانی به شهروندان فراوان است که با گشتی کوتاه در شهر می توان آن ها را دید اما مسئه اینجاست که آیا وقتی چنین نهادهایی این گونه برای حمق و نقل مشکل ایجاد می کنند مدیریت ترافیک شهری چه راهکاری دارد؟ اصلا راهکاری دارند؟
لزوم کنترل ترافیکحمل و نقل و نیاز به ساز و کاری بهینه برای آن به تاریخ تمدن انسان باز می گردد و چه برای اتصال سکونت گاه های دور از هم و چه برای عبور و مرور سریع انسان ها در داخل سکونت گاه ها و روستاها و شهرهای اولیه گذرگاه های تفکیک شده از نقاط مسکونی ساخته شده و مسیر غیر عبوری تفکیک شده بودند. نگاه کوتاهی به تاریخ ایران باستان و تدابیر حمل و نقلی آن که در اسناد بدست آمده از کاوش های باستانی و نوشته های به جا مانده اهمیت این موضوع را روشن می کند. راه های شوسه ای که در زمان هخامنشیان برای حمل و نقل سریع تر بین شهرهای محدوده حکومت ساختند نمونه ای از نیاز به حرکت سریع تر و حمل و نقل بهینه است. هنگامی سکونت گاه بزرگ می شود و از روستا به شهر تبدیل می شود عبور و مرور نیز بیشتر می شود. از بعد از نقلاب صنعتی و با رشد صنعت و اختراع اتومبیل دیگر راه های پیشین پاسخ گو نبودند و از آن زمان مقررات حمل و نقل و عبور و مرور مدون و کاربردی تر شد اما با گذشت زمان و افزایش جمعیت و رشد هرچه بیشتر صنعت و حضور انسان ها در شهر مساله کندی در عبور و مرور مطرح شد. ایجاد خدمات زیرساختی چون مترو و روساختی چون عریض کردن خیابان ها و ساخت بزرگراه و اتوبان ها و ایجاد ناوگان حمل و نقل عمومی راه کار برنامه ریزان و قانون گذاران برای کاهش مشکل کندی عبور و مرور ارائه شد. از سوی دیگر ساخت و ساز در حاشیه خیابان ها که گاهی توسط خود همین نهادها و دیگر نهادها و سازمان ها انجام می شود بر مشکل کندی ترافیک می افزاید و در اغلب موارد راهکاری که ارائه می شود علی رغم بررسی کارشناسی گفته شده دردی از مشکل ترافیک حل نمی کند. مشکل ترافیک و کندی عبور و مرور یکی از مشکلات جدی در شهرهای کشور و به ویژه تهران است که با وجود همه مقررات و تدابیر جاده ای و ایجاد حمل و نقل عمومی همچنان مشکلی لاینحل است و روزانه تعداد زیادی از افراد ساعت های متمادی زمان شان را در ترافیک از دست می دهند.
مدیریت کنترل ترافیک چگونه مشکلات شهروندان را حل می کند؟هدف مدیریت ترافیک ، استفاده بهینه از شبکه های راه های ارتباطی موجود و افزایش ایمنی راه ها ست . این هدف باید تا حد ممکن بدون لطمه زدن به محیط زیست تحقق یابد. به عبارت دیگر مدیریت ترافیک ، استفاده از امکانات موجود ، افزایش بهره وری آنها و حفظ منافع عمومی مربوط به شبکه راههای ارتباطی است . اقدامات مربوط به اعمال مدیریت ترافیک شهری، به نوع ترافیک بستگی دارد. برای مثال، اقدامات مربوط به اعمال مدیریت برای تسهیلات مربوط به عابران پیاده دوچرخه سوارها و یا وسایط نقلیه سنگین با یکدیگر متفاوت است. در مهندسی ترافیک، راهها و تقاطع ها به منظور سهولت عبور و مرور یا مرمت احداث می گردند . چراغها و تابلوهای راهنمایی نصب می شود و خط کشی های مورد نیاز انجام می گیرد. به طور خلاصه ، مهمترین اقدامات مدیریت ترافیک در بهبود بهره وری تسهیلات و امکانات موجود با در نظر گرفتن نیاز های مختلف استفاده کنندگان از جاده ها، افزایش ایمنی راه ها و یا حد اقل جلوگیری از کاهش ایمنی آنها، حفاظت از آلودگی محیط شهری تا حد ممکن و اجرای سریع و کم خرج طرح است.
با همه این تدابیر و تعاریف ارائه شده و با وجود همه اقدامات انجام شده در شهری مثل تهران ما همچنان شاهد عدم رعایت مفاد مطرح شده هستیم، برای همین به سراغ سرهنگ نادر رحمانی رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا رفتیم تا پاسخ این سوال ها را از زبان خودشان بشنویم تا ببنیم که مناسبات میان نهادها و کسب مجوز برای ساخت و ساز و احیانا ارائه گزینه آلترانتیوی برای زمانی که ساخت و ساز انجام می شود چگونه است؟ طبق گفته های سرهنگ رحمانی :« هرگونه کار وسط راه و انسداد مسیرها توسط فعالیت های عمرانی باید با اطلاع و اجازه پلیس راه در خارج از شهرها و پلیس راهور در داخل شهرها انجام شود و مجوز لازم برای ایجاد ایمنی سایر کاربرهای ترافیکی که قرار است از این معبر استفاده کنند از پلیس کسب شود.» بعد از صدور مجوزهای لازم نوبت به آغاز عملیات ساخت و ساز می رسد و اقدامات لازم تشریح و تصویب می شود. به گفته رییس پلیس مرکز کنترل ترافیک راهور :« هر عملیا ت اجرایی یک پلان و طرح عملیاتی دارد که برای کنترل ترافیک در تمام یا قسمتی از راه که مسدود شده باید طرح شود. این پلان اجرایی باید به تصویب پلیس راه و راهور برسد، بعد از اینکه پلانی تایید شد، ضوابط ایمنی اعم از اعلام هشدار،نصب علائم هشداری،جدا کننده های مناسب برای ترافیک عبوری را از محوطه کارگاهی جدا کنند در آن منطقه باید رعایت شود.»
ساخت و سازهایی که ترافیک را دوچندان می کننداحتمالا زیاد دیده باشید که وقتی در یک خیابان، شهرداری یا برخی نهادهای دیگر مشغول ساخت و ساز هستند مسیری مسدود می شود و فشار بار ترافیکی به خیابان دیگری منتقل می شود و حتی در برخی موارد همان خیابانی که برای انتقال بار ترافیکی مسیر مسدود انتخاب می شود خود منجر به بازتولید ترافیک سنگین می شود و به این ترتیب در یک چرخه باطل می افتید. سرهنگ رحمانی در پاسخ به سوال راهکار این مشکل توضیح می دهد که باید طرح و پلانی توسط مقام مسئول به راهور ارائه شود، طبق اطلاعات دریافتی از رییس پلیس مرکز کنترل ترافیک : « این پلان توسط مقام و آن پیمانکاری که قرار است عملیات اجرایی را در مسیر انجام دهد پیشنهاد می شود و به تایید پلیس راهور می رسد. این پلان حاوی نکات ایمنی و روان سازی ترافیک در محوطه مربوطه است. اگر کل راه مسدود شود باید راه جایگزینتخصیص داده شود اگر راهی بدون راه جایگزین باشد باید اطلاع رسانی مناسب از قبل صورت بگیرد که کاربران مطلع شوند.» اما با وجود همه این مقررات باز هم کیفیت چندانی در این طرح ها مشاهده نمی شود.
اهمیت پلان بهترترافیک و عبور و مرور ناروان نه تنها منجر به آلودگی هوا و صوتی می شود حتی می تواند روند زندگی افراد را مختل کند. دعواهای شهروندان در ترافیک های سنگین، تصادف ها و خسارات ناشی از آن که هم مادی و هم روحی و روانی است می تواند تبعات دامنه دار تری باشد. با وجود کاستی های مدیریت شهری و شهرداری و کمبود ناوگان حمل و نقل شهری این گونه ساخت و سازها مشکل ترافیک را دوچندان کرده است، از سوی دیگر بیشتر پلان هایی که توسط پیمانکاران به تایید مرکز کنترل ترافیک می رسد در بیشتر موارد ناکارآمد است و هیچ کمکی به تسهیل عبور و مرور در محدوده ساخت و ساز نمی کند. برای همین بهتر است مرکز کنترل ترافیک برای جلوگیری از استهلاک بیشتر مادی و جسمی شهروندان و خسارات و تبعات بعدی ناشی از آن با جدیت بیشتری کار کنند تا مشکل مردم فقط کمبود ناوگان حمل و نقل و فرسودگی معابر باشد نه چیزی به آن اضافه شود.
