زیباکلام: مجلس دهم اگر قرار بود نخست‌وزیر انتخاب کند به رئیسی و قالیباف رای می‌داد نه عارف

صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتگویی از ایده تغییر نظام ریاستی به پارلمانی انتقاد کرد.

در ادامه بخش هایی از این گفتگو را بخوانید؛

برخي نمايندگان مجلس مايل هستند كه نظام پارلماني در كشور شكل بگيرد. آيا بستر تغيير نظام رياستي به نظام پارلماني در كشور وجود دارد؟ اصولا اصلاح و تغيير قانون اساسي به اين شيوه چقدر مقدور است؟

اگر در كشوري دموكراسي معقول برقرار باشد و حاكميت قانون، محدوديت قدرت و حكومت نسبت به قانون، قوه‌قضاييه مستقل وجود داشته باشد و انتخابات آزاد و حكومت پاسخگو باشد، مي‌توان به اين سيستم روي آورد.

اينكه رييس قوه مجريه را مردم مستقيم در انتخابات برگزينند، مثل سيستم امريكا يا اينكه مردم نمايندگان مجلس را انتخاب كنند و حزب، گروه يا جرياني كه بيشترين كرسي‌ها را در پارلمان به دست آورده است، دولت اكثريت را تشكيل دهد و نخست‌وزير را تعيين كند، مثل انگلستان فرق چنداني ندارد. پرسش اين است كه آيا نظام انتخاباتي انگلستان كارآمدي بيشتري دارد يا امريكا؟به نظر من هر دو سيستم كارآمد هستند. كشورهايي همچون هند، ژاپن و آلمان هم به لحاظ كارآمدي سيستم دموكراتيك در كنار دو كشور پيش‌تر گفته شده، قرار مي‌گيرند.

به اين دليل كه مباني دموكراسي در اين كشورها به خوبي رعايت شده است و بعضا موانعي پيش روي اين انتخاب در كشور ما وجود دارد. براي اينكه نظريه‌پردازي نكرده باشيم و بحث را ملموس‌تر كنيم مي‌گويم كه مردم وقتي در 29 ارديبهشت ماه 96 راي دادند، 24 ميليون به سبد راي آقاي روحاني ريخته شد و 16 ميليون راي هم به سبد آقاي رييسي.

اين پرسش مطرح است كه انتخابات رياست‌جمهوري دوازدهم اگر پارلماني بود و همين مجلس كنوني مي‌خواست رييس قوه مجريه را انتخاب كند، آيا غير از اين است كه اكثريت بالاي مجلس يعني بيش از 200 نفر از نمايندگان به آقاي رييسي راي مي‌دادند؟ آيا غير از اين اتفاق مي‌افتاد؟ اما مجلس شوراي اسلامي ايران در بهترين حالت مجلس دهم است كه يك سومش را فراكسيون اميد تشكيل مي‌دهد و برخي نمايندگان مستقل و اصولگرا در آن حضور دارند. با اين حال اگر همين مجلس قرار بود كه فردي را انتخاب كند، آقايان قاليباف يا رييسي را انتخاب مي‌كرد.

مجلسي كه در سال 98 تشكيل خواهد شد نيز از اين ويژگي مستثني نخواهد بود. يقينا چيزي شبيه مجلس دهم خواهد بود. به جاي اينكه آقاي عارف يا اسحاق جهانگيري را به عنوان نماينده‌اي از اصلاح‌طلبان انتخاب كند، آقايان ضرغامي يا قاليباف يا رييسي را انتخاب مي‌كند. دليلش اين است كه دموكراسي در كشور ما ناقص است. به همين خاطر است كه من كاملا با نظام پارلماني مخالف هستم .

آيا مي‌توان از طريق وضع قوانيني از اين دست يا ديگر قوانيني بر قدرتمند‌تر شدن احزاب و شكل‌گيري احزاب فراگير اثر گذاشت؟ آيا مي‌توان به صورت دستوري و از بالا به پايين تغييراتي ايجاد كرد و حزب فراگير تشكيل داد؟

خير؛ تنها شكلي كه مي‌توان احزاب را در جمهوري اسلامي قدرتمند كنيد، حاكميت قانون است. تا وقتي برخي موانع جدي مرتفع نشود، احزاب نيرومند به وجود نمي‌آيند.

بستر حزبي‌اي كه براي تشكيل نظام پارلماني لازم است را چه مي‌دانيد؟در كشور ما چه تغييري بايد رخ دهد كه اين اتفاق بيفتد؟

بزرگ‌ترين تغييري كه بايد رخ دهد، اصلاح قانون انتخابات است. اصلاح اين قانون يعني شوراي نگهبان طبق قانون براي همه نامزدها با برخورد يكسان عمل كند. شوراي نگهبان اگر رد صلاحيت مي‌كند در چارچوب قانون اين كار را انجام دهد و دلايل را به افراد بگويد. هر كسي را كه ردصلاحيت مي‌كند بايد طبق قانون بگويد كه چرا ردصلاحيت مي‌شود. تا وقتي كه اين مسائل حل نشود، نه نظام حزبي به وجود مي‌آيد و نه خيلي از مسائل ديگري كه ملزومات دموكراسي است، شكل مي‌گيرد.

تغيير نظام كنوني به نظام پارلماني بيشتر به نفع كدام يك از جريان‌هاي سياسي خواهد بود؟

در حال حاضر و با شرايط امروز اگر نظام پارلماني وضع شود، به نفع اصولگرايان خواهد بود. در حال حاضر نيز اين اصولگرايان هستند كه به دنبال اين تغييرند. چون قدرت‌شان در اين صورت زياد‌تر مي‌شود.

_{منبع:اعتماد}