اواخر زمستان سال گذشته طرح «سه‌شنبه‌های پاک» در خاستگاه اولیه‌اش یعنی کرمانشاه و شهرهای غربی کشور کلید خورد؛ طرحی که هدفش جلب مشارکت‌های مردمی برای کاهش آلودگی هوای کشور بود.
به گزارش روزنامه وقایع اتفاقیه، ایده‌پردازان سه‌شنبه‌های پاک، می‌خواستند مردم یک روز در هفته را بدون خودرو از خانه‌هایشان بیرون بیایند و به جای استفاده از وسایل نقلیه آلاینده از وسایل مکانیکی مانند دوچرخه استفاده کنند. این طرح از همان ابتدا با حمایت‌های نهادهای دولتی مختلف هم روبه‌رو بود و تشویق شرکت‌کننده‌ها در این طرح چنان بالا گرفت که کم‌کم سر و کله «سه‌شنبه‌های پاک» در شهرهای مختلف پیدا شد و حتی خود مسئولان دولتی هم گاهی در این طرح شرکت کردند؛ نمونه‌اش شهردار اصفهان که تصویرش هنگامی که با دوچرخه به محل کارش می‌رفت در رسانه‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد.
ماجرا به همین خوبی و خوشی ادامه داشت تا اینکه وقتی مردم مریوان اعم از زن و مرد در حال دوچرخه‌سواری بودند تا آنها هم جزئی از این طرح کشوری باشند، نیروی انتظامی وارد عمل شد و از دوچرخه‌سواری زنان جلوگیری کرد. این اتفاق که گفته می‌شد بازداشت‌هایی هم درپی داشته است موجب شد خبر ممانعت نیروی انتظامی از دوچرخه‌سواری زنان در کنار «سه‌شنبه‌های پاک» جایش را در صدر خبرها باز کند و به این طرح شکل و شمایل دیگری هم بدهد و برخی از مردم با سوار شدن به دوچرخه نسبت به سلیقه‌ای‌عمل‌کردن مسئولان با مقوله دوچرخه‌سواری زنان اعتراض کنند تا جایی که سه‌شنبه گذشته نمونه این اقدام را در تهران هم دیدیم.
عده‌ای زن و مرد جوان که هم «سه‌شنبه پاک» را یادآوری می‌کردند و هم حق زنان را برای دوچرخه‌سواری؛ آنها کاغذی هم روی دوچرخه‌هایشان چسبانده بودند که تصویر مقام‌معظم‌رهبری روی آن دیده می‌شد که در کنارش به نقل از ایشان نوشته شده بود: «دوچرخه‌سواری بانوان هم شرعی است هم قانونی.» البته نگاه منفی به مقوله دوچرخه‌سواری زنان ماجرای تازه‌ای نیست و درست از همان وقتی که شهرداری تهران اعلام کرد می‌خواهد زمینه را برای دوچرخه‌سواری مردم فراهم کند و این تصمیم را با درست‌کردن مسیرهای دوچرخه‌سواری در سطح شهر و همچنین ساخت کانکس‌های اجاره دوچرخه در مکان‌های مختلف عملی کرد، همان موقع مسئولان ارائه دوچرخه به مردم اعلام می‌کردند از دادن دوچرخه به بانوان معذور هستند؛ البته وقتی مسئولان مختلف شهرداری حرف از زمینه‌سازی برای دوچرخه‌سواری می‌زدند از کلمه شهروندان استفاده می‌کردند اما احتمالا به صورت پیش‌فرض، پذیرفته بودند زنان قرار نیست در این طرح مشارکت داده شوند.
جالب این است که وقتی یکی از رسانه‌ها همان اوایل کار از یکی از مسئولان شرکت پارسا، مجری پروژه دوچرخه‌های شهری، پرسید چرا به خانم‌ها دوچرخه داده نمی‌شود، او گفت: «چون بحث خانه‌های دوچرخه بحث تفریحی نیست بلکه برای کارمندهاست که می‌خواهند سر کار بروند و فعلا برای خانم‌ها خدمات ارائه نمی‌کند.». سه، چهار سالی از این بحث‌ها می‌گذرد و درحالی‌که کانکس‌های نارنجی شهرداری سر جایشان هستند بحث بر سر دوچرخه‌سواری زنان بالا گرفته است؛ البته گزارشی از برخورد نیروهای انتظامی با زنان دوچرخه‌سواری که دیروز در خیابان ولی‌عصر(عج) تهران سه‌شنبه‌های پاک را یادآوری کرده بودند، وجود ندارد ولی اعتراض به این اقدام در برخی رسانه‌های تندرو دیده می‌شود، بنابراین بد نیست به نظر قانون و شرع درباره دوچرخه‌سواری زنان توجه کنیم.
شرع و قانون چه می‌گوید؟طبق ماده «2» قانون مجازات اسلامی، هر فعل یا ترک فعلی که برای آن مجازات تعیین شده باشد، جرم محسوب می‌شود و هیچ قانونی مبنی‌بر ممنوعیت دوچرخه‌سواری بانوان وجود ندارد. همچنین نظریه شماره ۷/۵۱۵۲ مورخ ۵/ ۶ /۷۹ اداره حقوقی قوه‌قضائیه دراین‌باره آورده است: «با توجه به اصل قانونی‌بودن جرایم و مجازات‌ها، چون جهت استفاده از کراوات، دوچرخه‌سواری دختران در خیابان‌های اصلی و نحوه اصلاح موی سر پسران در قوانین موضوعه و مدونه مجازاتی درنظر گرفته نشده است، لذا اعمال مذکور، قانونا جرم تلقی نمی‌شود.»
از‌سوی‌دیگر محمدرضا محمودی، معاون وقت عمرانی استاندار تهران، در سال ۹۱ بعد از بالاگرفتن بحث‌ها درباره دوچرخه‌سواری زنان گفته بود: «طبق بررسی‌های ما از نظر قانونی هیچ‌گونه ممنوعیتی برای استفاده بانوان از دوچرخه وجود نداد و به‌همین‌دلیل نمی‌توان صرفا به دلیل دوچرخه‌سواری با زنان برخورد کرد.»
درباره نظر مراجع معظم تقلید درزمینه دوچرخه‌سواری زنان هم حرف‌وحدیث‌های زیادی وجود دارد و افراد، بسته به نظر و سلیقه خودشان نقل‌قول‌های مختلفی می‌کنند، درحالی‌که شماره تماس دفتر مراجع به‌راحتی قابل دسترس است و می‌توان بدون واسطه، نظر آنها را درباره هر موضوعی از نماینده‌هایشان پرسید.
پاسخگوی دفتر مقام‌معظم‌رهبری در پاسخ به پرسش «وقایع‌اتفاقیه» درباره حکم دوچرخه‌سواری زنان بالغ می‌گوید: «نظر حضرت آقا درباره سواری به‌طور کلی یکی است. ایشان درباره دوچرخه‌سواری، موتورسواری و... می‌فرمایند در صورتی که به‌گونه‌ای نباشد که جلب نظر نامحرم شود یا مفسده‌ای به آن مترتب نباشد جایز است، بنابراین باید شخص توجه کند که در چه شرایطی اقدام به دوچرخه‌سواری می‌کند و این کار چه صورتی دارد. اگر نکات گفته‌شده رعایت شود، جایز است.»
نماینده دفتر آیت‌الله مکارم‌شیرازی هم به همان پرسش، این‌طور پاسخ می‌دهد: «از نظر آیت‌الله مکارم‌شیرازی، دوچرخه‌سواری فی نفسه ایرادی ندارد و جایز است اما بر مؤمن واجب است از خطر و مفسده احتمالی بپرهیزد، بنابراین اگر کسی احساس کند در صورت دوچرخه‌سواری یا هر کار دیگری ضرری به او وارد می‌شود یا احتمال رخ‌دادن گناه بالاست باید خودداری کند و در غیر‌این‌صورت دوچرخه‌سواری جایز است.»
محدودیتی برای زنان وجود نداردوقتی خبر برخورد با دوچرخه سواران زن مریوانی منتشر شد، خیلی‌ها موضع گرفتند از جمله منصور مرادی، نماینده مردم مریوان، در مجلس شورای اسلامی که در گفت‌وگو با «وقت ایران» گفت: «بهتر است من دراین‌باره حرف نزنم تا موضوع ختم به خیر شود. من هم شنیده‌ام با زنان مریوانی برخورد شده اما این برخورد آنقدر که رسانه‌ها آن را بزرگ می‌کنند، نبوده است.
در آخرین خبری که از این ماجرا دارم، شورای شهر مریوان برای تسهیل دوچرخه‌سواری زنان، قسمتی از پارک بانوان این شهر را به پیست دوچرخه‌سواری اختصاص داده‌است.» او به اعتراض زنان نسبت به ممنوعیت دوچرخه‌سواری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «من شایعاتی شنیده‌ام که برخی به امام‌جمعه مریوان نسبت داده‌اند که ایشان دوچرخه‌سواری زنان را حرام اعلام کرده‌اند اما واقعیت این نیست، امام‌جمعه مریوان در خطبه‌های اخیر خود دوچرخه‌سواری را حرام ندانسته و فقط به حجاب زنان دوچرخه‌سوار اعتراض کرده‌اند.»
وقتی از مرادی پرسیده شد که آیا پوشش جدیدی برای دوچرخه‌سواری زنان وجود دارد، پاسخ داد: «خیر، حجاب زنان دوچرخه‌سوار حجاب خاصی نیست بلکه باید عرف جامعه امروز برای پوشش زنان در آن رعایت شود؛ اگر این حدود رعایت شود هیچ محدودیتی برای زنان وجود ندارد.»
