تجربه‌های نوین و رشد دانش بشر، درک نوینی از فضا و مدیریت شهری را منجر شده است و شهروندان را به سوی اهداف جدید رهنمون می‌سازد. امروزه شهروندان از شهر خود انتظار تعلق به مکان و تداوم هویت تاریخی و فرهنگی را دارند. مسئله مهم امروز شهرها، افزایش کیفیت محیط شهری است. امروز در شهر ما با وجود اجرای پروژه‌های عمرانی بی‌شمار و رشد بسیاری از شاخص‌های زندگی، کیفیت فضا و تعلق به مکان مورد سؤال قرار گرفته است. در میان اقدامات بسیاری که در جهت ارتقاء خدمات شهری صورت می‌گیرد جای خالی راهبردهای کیفی آن در طرح‌های جامع تهران احساس می‌شود.
توسعه شهر تهران پس از گذشت 48 سال از اولین طرح جامع آن و برنامه‌ریزی شهری در ایران، همچنان دارای مشکلات عدیده‌ای است. مشکلاتی که از نوع نگاه به شهر و ساختار حاکم بر طرح جامع نشأت می‌گیرد. هر چند تا کنون سه طرح جامع برای توسعه شهر تهران تهیه شده است اما هر کدام در سیر تحقق طرح، نتایج نافرجام و غیر قابل بازگشتی را در شهر موجب شده‌اند.
در نتیجه رشد سریع جمعیت و تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور در راستای میل به نزدیک شدن به ایده‌آل‌های جهانی و همچنین تمرکز بیش از اندازه نظام تصمیم‌گیری در دولت مرکزی، اولین طرح جامع تهران در سال 1348 توسط «ویکتور گروئن» و مشاوره «عبدالعزیز فرمانفرما» تهیه و اقدامات لازم برای اجرای آن صورت گرفت.
مبنای این طرح بر اساس تمرکز‌زدایی از مرکز شهر و آزادسازی آن از تراکم جمعیت و ترافیک شهری بود. بر اساس این طرح زیرساخت‌های جدید حمل و نقل، از جمله توسعه شهر بر پایه گسترش بزرگراه‌ها و عریض‌کردن خیابان‌های موجود در بافت تاریخی شهر در اولویت کار مدیریت شهری قرار گرفت. در سال 1376، طرح جامع دوم تهران بر طبق چارچوب و قوانین طرح اول تدوین و پروژه‌های ناتمام شهری بدون مطالعه و تأمل، ادامه یافت.
نتیجه این اقدامات، به وجود آمدن جزیره‌های مسکونی- تجاری در پیرامون شهر و خالی شدن مرکز شهر از حیات اجتماعی-فرهنگی غالب در آن بود. بر این اساس بافتی جدید به نام بافت فرسوده تهران به وجود آمد و در طرح جامع سال 1386 به عنوان معضلی شهری در دستور کار قرار گرفت.
این بافت‌های فرسوده امروزه محلی ناامن همراه با معضلات اجتماعی و اقتصادی در شهر هستند و به موضوعی پرمخاطره برای مردم و مسئولین تبدیل شده‌اند. طرح جامع سوم نسبت به دو طرح پیشین رویکردی مفهومی و اقع‌گراتر پیدا کرده است اما همچنان بر اساس ساختار طرح‌های پیشین و با نگاهی کالبدی و شکلی در پیِ پاسخ به معضلات شهر است. در راستای احیاء بافت فرسوده تهران، تلاش‌های کالبدی زیادی صورت گرفته است اما بدون در نظر گرفتن هویت و ساختار اجتماعی-اقتصادی از دست رفته بافت، که بدون آنها این مناطق به پهنه نمایشگاهی-تاریخی تهران تبدیل شده‌اند.
استقرار و شکل‌گیری این بافت‌های هویتی در پهنه‌های تاریخی تهران، به عنوان مکانی اجتماعی و اقتصادی در گذشته و مکانی موزه‌ای در حال، ایفای نقش می‌کنند. با گذشت زمان و به دلیل نبودن برنامه درست و منسجم در مدیریت و طراحی شهری، سازگار و موافق با ویژگی‌های تاریخی و هویتی آن، حیات اجتماعی و هویتی بافت، جای خود را به بافت‌های فرسوده و گره‌های ترافیکی شهر داده است. توسعه این مسیرها در جهت عدم پایداری فرهنگی، الگوهای ساختاری و تاریخی آن پیش می‌رود که در برآوردن نیازهای نسل امروز به فضاهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی در شهر به مشکل برخورده است. اما این واقعیت را نمی‌توان عوض کرد که مکانی تاریخی و فرهنگی جز با تحرک و فعالیت‌های مردمی هرگز نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
هماهنگی که توسط انسان و بر اثر گذر زمان، بین یک بنا و محیط اطراف آن ایجاد شده است اهمیت فراوانی دارد و به عنوان یک اصل کلی، نباید در آن مداخله شود و یا تخریب گردد. همچنین تنهاسازی یک بنا در نتیجه تخریب محیط اطراف آن یا اعمال سیاست‌های نادرست، در راستای مرگ آن پیش خواهد رفت. فضای تاریخی به عنوان پهنه‌های فعالیتی و هویتی ویژه در تهران، ویژگی‌های بالقوه‌ای دارند که محصول تاریخ آنها است. این محصول نمادهایی را تولید کرده که هم عینی ( فعالیت‌ها، رویدادها،... ) و هم ذهنی (خاطرات ،فرهنگ، تاریخ ) هستند و در گذر زمان موجب دلبستگی ساکنین تهران به آنها شده است.
این اماکن یکی از مراکز فرهنگی از گذشته تا به امروز بوده که تاکنون هویت خاص آنها، مبنای ساماندهی این فضاها قرار نگرفته است. حفظ ویژگی‌های هویتی، تاریخی و فرهنگی آن برای تداوم هویت منظرین آن لازم و ضروری است.
این مجموعه علاوه بر اهمیت خود به عنوان یک منظر فرهنگی-اجتماعی در منظر شهری تهران، رابطه تاریخی میان انسان و محیط طبیعی خود، پتانسیل بسیار مناسبی برای توسعه پایدار و بهبود استانداردهای زندگی مردم با توجه به ظرفیت عظیم خود برای برخی از تولیدات هنری، گردشگری فرهنگی، اوقات فراغت و تفریحی است که با مطالعه درست و بازشناسی ساختارهای مجموعه می‌توان بهره برداری‌های لازم را برای هماهنگی آن با نظام زندگی امروز مردم به عمل آورد.
