به گزارش تیتر شهر، در شهرسازی قدیم یا سنتی،
انسان محور توسعه قرار داشته است و بر همین مبنا نیز نیازها انسانی در درجه دوم
اهمیت برای حاکمان و شهرسازان قرار گرفته بود که در نتیجه همین نگرش بود که عمده
شاهکارهای معماری جهان و شهرسازی در شهرهای ایران شکل گرفت و اکنون نیز در کانون
توجه جهان قرار دارد.
شهرسازی سنتی به ویژه بعد از مسلمان شدن ایرانی
ها، به اندازه ای از اهمیت برای بررسی از بعد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و
روانشناسی برخوردار است که بسیاری از سازه ها و نماهای معماری شهری تا سال ها از
سوی معماران داخلی و خارجی مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفته بود و همچنان نیز وجوه
کشف نشده از سازه های معماری قدیم ایرانی نیاز به کند و کار دارد.
در معماری قدیم نه تنها در خانه سازی بلکه در
شهرسازی و توسعه معابر شهری نیز مطالعات علمی روز جای داشته است به طوریکه تمدن
ایران بزرگ در کنار معماری معنا یافت و هنوز نیز آثاری از این تمدن می تواند در
شهرسازی مدرن مورد بهره برداری قرار گیرد.
شهرسازی سنتی الگوواره ای برای شهرسازی جدید به
شمار می رود اما متاسفانه مدیران شهری ما برای رسیدن به مفهوم توسعه و نیز با
معیار زمان و سرعت، استفاده از طرح های سنتی را در برنامه ریزی های خود جا نداده و
تنها با نقشه های تقلیدی که عموما برگرفته از کشورهای اروپایی در قرن بیستم است، شهر
را برای نیازهای درجه سوم و چهارم انسانی تجهیز و توسعه می دهند.
به رغم این رفتار، برخی سازه های مشهور و زیبای
غربی با الهام از معماری ایرانی ساخته شده و مفهموم توسعه در کشورهای غربی در سال
های اخیر و با دور شدن از تفکرات تکنوکرات، به سوی مور قرار دادن شهروندان و انسان
پیش رفته است که ساخت خیایان شانزالیزه در پاریس با الهام از خیابان چهارباغ عباسی
را نمونه ای از این پارادایم شهری می توان نام برد.
متاسفانه مدیران شهری، شهرهایی را توسعه می دهند
که برای تردد خودروها راحت تر باشد و این مسئله را نمادی از فراهم ساختن اجزای
توسعه برای انسان قلمداد می کنند در حالیکه خودرو، در میان نیازهای انسانی از
اهمیت دست چندنی برخوردار است و این روح انسانی و روابط اجتماعی است که باید در
شهرسازی مدرن به آن بیشتر توجه شود.
مدیرانی در شهرها خود را موفق تر توصیف می کنند
که بتوانند ظرف یک سال کاری خود خیابان های بیشتر و چند طبقه را در شهر توسعه داده
باشند که برخلاف مفهوم واقعی پیشرفت، این روند بع معنای بها دادن به زندگی ماشینی
و افزودن بر مشکلات ترافیکی شهر و دور کردن شهروندان از روابط اجتماعی سالم در
بسترهایی مانند پیاده راه ها و نیز توسعه خطوط دوچرخه سواری است.
در همین رابطه،
معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهور با بیان اینکه در توسعه شهری کلانشهرهای کشور به ویژه
تهران بر خلاف تعریف جهانی یعنی انسان محور بودن شهر شاهد خودرو محور بودن شهر هستیم،
افزود: به همین دلیل حتی اجرای سیاست های نرم و تدریجی برای ضابطه مند کردن استفاده
مردم از خودروهای شخصی، پذیرفته نمی شود.
رئیس سازمان حفاظت
محیط زیست ضمن یادآوری نقش و جایگاه شورای عالی شهرسازی و حضور و حق رای سازمان حفاظت
محیط زیست در این شورا، خاطرنشان کرد: سازمان متبوعش از ارائه هر طرحی در شورای عالی
شهرسازی که منجر به کاهش بار آلودگی، ترافیک و استفاده از خودرو شخصی و توسعه پایدار
شهر شود، حمایت می کند.
این سخنا ابتکار
اما در حالی است که مدیران دولتی و شهری تاکنون نتوانسته اند با درک مشترک از
توسعه شهری، سر یک میز نشسته و تصمیماتی را برای مصلحت شهروندان و به دور از نگاه های سیاسی اتخاذ و در نهایت
اجرایی کنند و متاسفانه در هر دوره ای تقابل میان شهرداری و دولتمردان به ویژه در
سازمان محیط زیست، مانع از شکل گیری تفکری برای محور قرار دادن شهروندان در روند
توسعه شده است.