به گزارش تیترشهر : در روزهای گذشته موضوع شفافیت رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به بحث داغی تبدیل شد که از خود وکلای ملت گرفته تا منبری‌ها هم از آن نوشتند و گفتند؛ حجت الاسلام علیرضا پناهیان میان یکی از سخنرانی‌هایش با لحن شدیدی خطاب به نمایندگان پارلمان، به عدم شفافیت و وضوح آرای آنها اعتراض کرد که در پی آن، فضای مجازی و رسانه‌ها را موجی از نظرات و برداشت‌ها پر کرد.
فوریتی که در خانه ملت رد شد
در نشست علنی یکشنبه سوم شهریور امسال، حجت الاسلام مجتبی ذوالنوری، نماینده قم درخواست بررسی دو فوریت طرح اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس را با رویکرد شفافیت آرای نمایندگان و علنی شدن حضور و غیاب آنها به هیئت رئیسه پارلمان ارائه کرد. او دلیل درخواستش را تحقق مشروعیت نمایندگی و مطالبه‌گری ملت دانست و پیشنهاد ایجاد سامانه‌ای را داد که همه مردم بتوانند عملکرد نمایندگان را نظارت کنند، ذوالنوری البته در توضیحات خود، به رأی دهی‌های نامنظم و تذکر‌های پیاپی رئیس مجلس به حاضران صحن علنی اشاره کرد؛ چراکه این موضوع، مدت‌هاست مورد انتقاد قرار گرفته است.
انتشار نوع آرا؛ یک امر پوپولیستی یا شفافیت و مشارکت بیشتر؟
بعضی از نمایندگان، اعلام نوع رأی را کار پوپولیستی دانستند، اما در مقابل هم نمایندگانی به شفاف سازی، مشارکت بیشتر و تأثیرگذاری در انتخابات اشاره کردند که در پایان بررسی‌ها و اعلام نظرات، حدود ۵۷ درصد وکلای ملتِ رأی دهنده با دو فوریت این طرح و ۵۲ درصد هم با یک فوریتش مخالفت کردند که به صورت عادی اعلام وصول شد.
اما موضوع مهم و مورد اختلاف، منظور از شفافیت در نگاه نمایندگانی است که سال ۹۷ هم با فوریت این طرح در صحن خانه ملت مخالفت کردند و به کمیسیون تدوین آیین نامه ارجاع شد؛ کمیسیون هم با اصلاح آن در اقدامی قابل تأمل، آرمان‌های بلند طرح را از انتشار اسامی و نوع آرای نمایندگان به انتشار صرف رأی دادن و ندادن وکلای مردم تنزل داد و رأی آورد. پس از این اتفاق، با به راه افتادن پویش شفافیت آرا، ۱۴۰ نماینده همراه شدند تا تأکیدی بر این نوع از شفافیت باشد که موفق، مخالف و ممتنع بودن آنها هم اعلام شود.
اکبری: رأی نماینده پس از نتیجه گیری باید مخفی باشد
پس از گذشت یک سال یکی از مخالفان این نوع شفافیت، علی اکبری، نماینده شیراز است که پیشتر درباره این طرح اظهاراتی داشت و ایجاد شدن حاشیه‌های بسیار را از دلایل اصلی مخالفتش نامید. او در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، بر عدم نگاه تخریبی و جناحی به این طرح تاکید کرد و گفت که «اگر نوع رأی علنی شود، ممکن است به وجود آمدن مشکلات و اظهار نظر‌های بسیار، شبکه‌های مجازی را پر کند.» او واکنش‌های مجازی به رأی اعتماد وزرای آموزش و پرورش و میراث فرهنگی را مثال زد و به روزی اشاره کرد که نمایندگان در حمایت از سپاه پاسداران، لباس این نهاد نظامی را بر تن کردند؛ اکبری بیان کرد « در آن بسیاری پیام می‌دادند که ما به شما رأی ندادیم که لباس سپاه را بپوشید، این لباس مسئله دارد؛ بعضی گفتند که این لباس احترام دارد، چرا شما پوشیدید؟ اینجا برای یک موضوع، دو دیدگاه متفاوت وجود داشت؛ اگر چنین مسائلی شفاف شود، مصونیت را از نماینده می‌گیرد، جرأت او از بین می‌رود.»
اکبری اگرچه به بی نظمی در رأی دهی نمایندگان اشاره، اما به همان انتشار اسامی رأی دهندگان بسنده می‌کند، او در تشریح نظرش به ما می‌گوید «دیدگاه‌های مختلفی درباره مسائل وجود دارد که دولت و کمیسیون مربوط نسبت به آنها اعلام نظر می‌کنند؛ سپس نماینده، شخصا تصمیم به نوع رأی می‌گیرد که اینجا باید مخفی باشد.»
نماینده شیراز تصریح کرد که «نماینده باید با برداشت خود به مسائل رای دهد و البته در مسائلی که اطلاعات لازم را ندارد، باید به متخصصان و صاحب نظران مراجعه کند.»
مطهری: شفافیت خوب است اما شرایط کشور، اجازه شفافیت نوع رأی را نمی‌دهد/ با انتشار آرای خودم مشکلی ندارم
بعضی نمایندگان هم مانند علی مطهری، نماینده تهران، ری، اسلامشهر و پردیس به عدم اعلام نوع رأی معتقدند که البته نظرش با تفاوت‌هایی همراه است؛ او به باشگاه خبرنگاران جوان گفت که «به طور کلی هر دو نوع شفافیت چه «اعلام رأی دادن» و چه «نوع رأی» خوب است اما، اعلام رأی نماینده در موضوعات مورد اختلاف، با توجه به شرایط کشورمان می‌تواند موجب مشکلاتی برای نماینده شود.»
او ادامه داد که «این مسئله معمولاً در حوزه انتخابیه نماینده ایجاد مشکل می‌کند، چون او را تحت فشار قرار می‌دهند؛ برای نمونه، در نماز جمعه حوزه نمایندگی علیه نماینده شعار می‌دهند و گاهی به دفتر او حمله می‌کنند و حتی نماینده را کتک می‌زنند، در نتیجه امکان دارد که نماینده رأی واقعی‌اش را در مجلس اعمال نکند و این به ضرر کشور است.»
مطهری دلیل موافق نبودنش را با اعلام نوع آرا، موضوعی اجتماعی دانست و در توضیح این بحث عمومی و فرهنگی گفت «شفافیت آرای نمایندگان با توجه شرایط کنونی کشور به صلاح نیست؛ هر وقت رشد اجتماعی لازم در قشری از مردم ایجاد شد، آنگاه شفافیت آراء می‌تواند مفید باشد، کسانی که گروه‌های فشار را تحریک می‌کنند می‌توانند این شرایط را تغییر دهند.»
امیرآبادی: حق اساسی مردم را در شفافیت آرا سلب کرده‌ایم
در سویی دیگر، موافقان انتشار نوع رأی نمایندگان هستند که یکی از آنها، احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم و همان فردی است که پویش شفافیت آرای وکلای مردم را به راه انداخت؛ او پس از آغاز آشفته بازار نظرات و واکنش‌های اخیر درباره شفافیت آرا، در یکی از توییت‌هایش گفت «همکاران محترم، چرا آشفته می‌شوید؟ خب چه اشکالی دارد مردم بدانند رای مخالف دادیم یا موافق، چقدر حقوق می‌گیریم و اموالمان را شفاف اعلام کنیم. ما نمایندگان حق اساسی مردم را درشفافیت آرا سلب کرده‌ایم! بنده بازهم پیگیر شفافیت آرا خواهم بود.»
سلیمی: نماینده‌ای که بدون مطالعه رأی دهد، به هیچ وجه استحقاق نمایندگی ندارد
یکی دیگر از اعضای پویش شفافیت، حجت الاسلام علیرضا سلیمی، نماینده محلات است که بیان تندتری دارد؛ او در گفت‌و‌گویی با باشگاه خبرنگاران جوان تأکید کرد که «مردم باید نظر نمایندگان را به عنوان وکیلشان بدانند؛ برای نمونه مطلع شوند که نماینده در برجام، قرارداد‌های نفتی، لایحه تجارت و یا بعضی از معاهدات که دولت به مجلس می‌آورد، چه رأی‌هایی می‌دهد.»
عضو فراکسیون نمایندگان ولایی، عدم انتشار آرای نمایندگان را خلاف حق مردم دانست و تیغ گفتارش را به سمت اصلاح‌طلبان گرفت و گفت «در مجلس حاضر و به ویژه در میان نمایندگانی از لیست امید، موضوع شفافیت آرا با مخالفت مواجه شده است و متناقض عمل می‌شود.»
سلیمی با بیان اینکه فضای مجازی، فضایی نامحدود است و هرکسی بخواهد ایرادی بگیرد دستش باز است، اظهار کرد که «نماینده‌ای که بدون مطالعه رأی دهد، به هیچ وجه استحقاق نمایندگی ندارد و ترس از فشار دیگران عذر بدتر از گناه به شمار می‌رود؛ همچنین کسی که نمی‌تواند از رأی خود دفاع کند به درد نمایندگی نمی‌خورد، نماینده برای رأیش طبیعتا مطالعه کرده و باید استدلال داشته باشد، اگر او برای استدلالش منطق دارد، باید با منطق پاسخش را داد و در نتیجه نماینده نباید از نظرش عقب نشینی کند.»
نماینده مردم محلات تصریح کرد که «حتی در خود هیئت رئیسه مجلس هم اجازه اعلام شفاف نظرات را نمی‌دهند و به نظر می‌رسد که تعدادی از نمایندگان با جلوگیری از اعلام واضح نوع رأی، می‌خواهند کلاه مردم را بردارند.»
رأی نیاوردن فوریت طرح‌های شفافیت آرا در دو وهله یک ساله و اصلاح در کمیسیون تدوین آیین نامه داخلی پارلمان، همچنان مورد بحث است؛ از سویی، برخی نمایندگان با بیان احتمال برخورد‌ها و واکنش‌های غیرمنطقی گروه‌ها و همچنین تأثیرگذاری بر نظارت‌های انتخاباتی آینده ابراز نگرانی می‌کنند و از سوی دیگر، موافقان انتشار نوع آرا همچنان بر شفافیت بیشتر تأکید دارند. شفافیت آرای نمایندگان یک مطالبه عمومی به شمار می‌رود، جناحی شدن برخورد‌ها و مسائل اجتماعی پیشِروی انتشار آرا نیازمند بررسی و تفکری عاجل است.
